Verhalen
te mooi
voor groot
publiek
Dizzieni
interview De middeleeuwen gelden
nog altijd als een relatief donkere
periode in de geschiedenis. De Britse
auteur Michael Pye brengt licht in de
duisternis. Met de Noordzee als basis.
12 DIZZIE
De mooiste titels
deel je samen!
Prijs voor beste
verhalenbundel
Boeken op papier of
tablet: wat een verschil
D.H. Lawrence, T.S. Eliot, Francis
Bacon, James Joyce, allemaal ko
men ze voorbij in Vertel me wie wij
waren, het derde deel in de Char
leston-trilogie van Rindert Krom
hout. Het slotstuk draait opnieuw
om de Bloomsbury Groep, een in
vloedrijke club van Engelse schrij
vers, intellectuelen en kunste
naars aan het begin van de twin
tigste eeuw. Weer gaat het over
Virginia Woolf, Vanessa Bell en
haar kinderen Quentin en Angeli
ca, Duncan Grant en David Gar-
nett.
Kunst en literatuur, het zijn niet
de onderwerpen waar schrijvers
de jeugd van tegenwoordig mee
inpakken, zou je denken. Ingewik
kelde structuren - het boek
springt van 1939 naar 1961, via
1986 weer terug naar 1978 en de
verhalen worden ook nog verteld
vanuit talloze perspectieven -
zijn niet bepaald be
steed aan jonge men
sen. Toch is dat precies
wat Rindert Kromhout
doet. Zijn fascinatie
voor deze belangwek
kende periode is zo aan
stekelijk dat je onmid
dellijk na het lezen van
de laatste bladzijde
wilt afreizen naar Char
leston Farmhouse, het
huis waar het in Vertel
me wie wij waren om
draait. Simpelweg om
dat Rindert Kromhout
over mensen vertelt.
Mensen die hij niet al
leen in leven houdt,
maar ook tot leven
brengt. Mensen die
misschien wel excen
triek lijken in al hun
wonderlijke vriend
schappen en liefdes,
maar als het erop aan komt ge
woon mannen en vrouwen zijn
met dezelfde wensen, zorgen en
ondeugden als de bakker of de
postbode.
Ergens in zijn boek laat Rindert
Kromhout Virginia Woolf zeggen
dat zij met de uitgeverij die ze sa
men met haar man Leonard op
zet, verhalen wil brengen die te
mooi zijn voor een groot publiek.
Misschien geldt dat ook voor Ver
tel me wie wij waren. Maar het is
het tegendraadse dat zomaar een
enorm succes zou kunnen zijn.
VERTEL ME
WIE WIJ
WAREN
Ooit was hij er zelf op va
kantie. Zoals zoveel En
gelsen. „Domburg is
een van onze favoriete
badplaatsen", zegt Mi
chael Pye (68). Hij zag
er de duinen, het strand
en de eeuwig ruisende branding. Dat er on
der het water een van de grootste gehei
men van de Noordzee verborgen zat, wist
hij niet.
„Domburg was in de Romeinse tijd al een
haven. De restanten daarvan kwamen in
de zeventiende eeuw bij extreem laag wa
ter tevoorschijn. Later kwamen daar nog
andere vondsten bij. Bij elkaar wierpen ze
een heel nieuw licht op de geschiedenis.
Het leven lag niet stil na de val van Rome,
maar het ging door. Sterker nog: als er er
gens de basis is gelegd voor het moderne
Europa, dan is het aan de oevers van de
Noordzee."
Hij zegt het met overtuiging. In zijn nieu
we boek Aan de rand van de wereld zijn het
vooral archeologische vondsten als die bij
Domburg die de basis vormen voor een
nieuwe, zeer originele kijk op duizend jaar
geschiedenis aan de oevers van de Noord
zee. „Ik zat op een hotelkamer in Amster
dam en bedacht hoe raar het eigenlijk is
dat we zo weinig weten van die tien eeu
wen tussen de val van het Romeinse Rijk
en de opkomst van deze stad. Wat is er in
die eeuwen gebeurd, behalve dan het geijk
te patroon van plunderende Noormannen,
biddende monniken en vechtende ridders?
Wat hebben de mensen in die jaren ge
dacht? Weten we überhaupt iets van het le
ven dat de mensen hier in dit afgelegen
deel van Europa hebben geleid?"
Het Noorden gold als de rand van de we
reld. Grote delen ervan waren nooit door
de Romeinen bezet geweest. De Romeinse
geschiedschrijver Plinius ontwaarde hoofd
zakelijk moerassen en scheepswrakken, an
deren hadden het later over 'zompige pro
vincialen' in oneindig laagland.
De werkelijkheid, zegt Michael Pye, was an
ders. Juist de aanwezigheid van grote hoe
veelheden water en de mogelijkheid om
per schip de zee over te steken, leidde tot
het ontstaan van uitgebreide Waa
handelscontacten en de gelei
delijke groei van een volko- 416 blz-
men nieuwe leefcultuur in de De Bezi§e Bii
landen aan de Noordzee. 29-90 euro
„Door de handel veranderde al
les. Ideeën, de manier van be
talen, mode, de stedenbouw,
het rechtssysteem en de kunst. Door de uit
wisselingen van goederen en ideeën gin
gen mensen fundamenteel anders naar het
leven kijken. Ze vonden het muntgeld uit,
introduceerden de wiskunde in de handel,
bedachten nieuwe wetten en andere manie
ren om de wereld te onderzoeken."
Hoezeer de landen rond de Noordzee een
eenheid vormden, weet hij nog uit eigen er
varing. Pye groeide op aan de kust in het
Engelse Essex. „Mijn grootouders gebruik
ten woorden die rechtstreeks uit het Neder
lands of het Noors kwamen. Een overblijf
sel uit de tijd dat nog niet al het vervoer
via Harwich ging en er van alle plekken
aan de kust handel met Europa mogelijk
was. Het klinkt krankzinnig, maar in een
stad als Ipswich rond het jaar 1000 waren
steden als Bergen in Noorwegen, Dublin of
Middelburg dichterbij dan Londen. Natuur
lijk, je had piraten en stormen, maar het
vervoer per boot was toch aanzienlijk snel
ler en soms ook veiliger dan het transport
over land."
Zijn boek, door het panel van De wereld
draait door uitgeroepen tot boek van de
maand, barst van de anekdotes. Analyse
van de grote lijnen in de geschiedenis gaat
Het blijkt mogelijk
door te dringen in
dat persoonlijke
leven van mensen,
ook al zijn ze
zo lang dood
samen met prachtige verhalen over
de schrijvende monnik Beda Venera-
bilis, de Viking Sven Asleifarson, de
overspelige begijn Katelijn Vedelaer
en, vooral, de experimentele onder
zoeker en bisschop Robert Grossetes-
te, zijn absolute held.
„Die man was werkelijk een pionier.
Ik dank God dat ik hem nooit ontmoet
heb, maar hij heeft werkelijk grenzen ver
legd. De man moet een nachtmerrie ge
weest zijn voor zijn omgeving, maar als on
derzoeker brak hij werkelijk met alle re
gels, zelfs de regels die nog niet eens be
stonden."
De focus in zijn boek ligt voortdurend op
het dagelijks leven. Veldslagen, politiek en
kerkelijke ontwikkelingen komen er niet
of nauwelijks in voor. Aan de rand van de
wereld gaat over geld, wonen, handel, strijd
tegen het water, ziekte, pest en de verande
rende mentaliteit van mensen. Zelfs seks,
inclusief de eerste al dan niet verboden po
gingen tot geboortebeperking, komen aan
de orde.
„Ik heb me voortdurend afgevraagd wat ik
zelf zou willen weten over die mensen van
zo lang geleden. Natuurlijk heb ik ook de
annalen van kloosters gelezen, maar tel
kens kwam daarbij toch de vraag bij me
op: deden die monniken in die 365 dagen
per jaar nog iets anders dan bidden en
schrijven? Door goed in de bronnen te kij
ken en vooral door de vondsten van de ar
cheologie te gebruiken, blijkt het af en toe
mogelijk door te dringen in dat persoonlij
ke leven van mensen, ook al zijn ze zo lang
dood. Af en toe, in al dat materiaal, hoor je
hun stem en heb je contact met het echte
leven."
Als schrijver geniet hij een zekere reputa
tie. Michael Pye schreef romans en thril
lers, meestal met een stevige basis in de
werkelijkheid. Zijn eerste boek The movie
brats, over een nieuwe generatie regisseurs
in de Amerikaanse fdms van de jaren ze
ventig, was een uitvloeisel van zijn werk
als journalist. „Ik heb in New York ge
woond en twintig jaar lang geprobeerd om
de ziel te vinden van fdmacteurs die er he
lemaal geen hadden. Zo leer je vanzelf
schrijven. Maar de geschiedenis heeft me
nooit losgelaten. Ik ben van oorsprong his-
Dizzie is hét online boekenplatform
van deze krant en staat vol nieuws, re
censies, interviews en informatie.
Lees en deel andermans mening,
schrijf je eigen recensie, ontdek nieu
we titels of koop boeken online.
Ca naar Dizzie.nl
NIEUW
BLOG
Het korte verhaal is een prachtig
en volwaardig genre, vinden de ini
tiatiefnemers van de J.M.A. Bies-
heuvelprijs. Die wordt in februari
2015 voor het eerst uitgereikt.
Mede dankzij crowdfunding.
Boeken lezen van papier of op een ta
blet. Een wereld van verschil. De geur
en het gevoel van papier, waar de let
ters langzamer lijken te gaan, tegen
de virtuele bladzijden, die je met één
veeg omslaat. Marjon Kok blogt.
YOUNG ADULT
Ode aan de Noordzee
door Marjon Kok
ULYSSES
LADY CHATTERLEY'S LOVER
VERTEL ME WIE WIJ WAREN
RINDERT KROMHOUT
Vertel me wie wij
waren
Rindert
Kromhout
166 blz.
Leopold
14,99 euro
door Herman Haverkate
Aan de rand van
de wereld
Michael Pye
Vertaling Arthur
Smet, Pon Ruiter
en Frits van de
