INTERVIEW Op zijn 20e verdwijnt Kamal achter de tralies. Nu is
hij vrij, maar zo voelt hij zich niet. Door een strafblad, geldproble
men en Vernederende politiecontroles' heeft hij moeite om op het
rechte pad te blijven. „Wanneer houdt dit op?"
66 Twee bewakers
hielden me
in de gaten als
ik onder de
douche stond
VERDIEPING 13
Duizend euro uitgeven tij
dens een avondje stap
pen? Heel normaal, in
het luxeleventje van een
overvaller. Onbeperkt
geld, drank en vrouwen:
Kamal (26) had het alle
maal. „Bij mij was het zuipen, zuipen, zui
pen. Eerst neem je een paar glaasjes en dat
worden vanzelf flessen. Dan ben je aan het
feesten in een club en heb je niet door dat
je zoveel geld uitgeeft."
Kamal begint op zijn 14e als vakkenvuller
bij de C1000 in Den Haag. Hij klimt snel
op tot assistent-fdiaalmanager. Iedereen is
trots op hem als hij, amper 18 jaar, zijn ei
gen supermarktvestiging mag runnen.
Dan gaat het mis. Vrienden halen hem
over om mee te doen aan een gewapende
overval. Het doelwit is een waardetrans
port. „Dan proefje het grote geld. Binnen
een minuut verdiende ik wat ik normaal in
een jaar zou verdienen. Daarna werd het
een soort routine."
Aan het overvallersbestaan van Kamal
komt na een jaar abrupt een einde. Hij
wordt opgepakt en veroordeeld tot vier jaar
cel. Met hulp van Exodus, een stichting die
zich inzet voor ex-gedetineerden, probeert
hij zijn leven nu op de rails te krijgen.
Maar dat gaat niet vanzelf. „Ik verdien een
tweede kans, maar die wordt mij niet door
iedereen gegund."
Waarom werd je overvaller?
„Het ging vanzelf. Op een dag had ik zoiets
van: ik ga kijken hoe het is. Ik wilde die
spanning voelen. Ik was goed in plannen,
dus dat werd gelijk mijn taak. Ik werkte
overdag in de supermarkt en 's avonds
draaide ik mee in de beveiliging van een ca
sino. Dat vonden mijn vrienden natuurlijk
handig. Na die eerste overval op het waar
detransport raakte ik verblind door geld. Ik
had schijt aan alles. Ik heb nooit iemand
neergeschoten. Ik dacht: als ze me nu pak
ken en ik krijg twintig jaar cel, dan heb ik
daar schijt aan. Ik gaf veel geld uit, te veel.
Een observatieteam van de politie volgde
mij de laatste twee maanden. Ze hadden
een dossier gemaakt. Daarin stond dat ik in
die maanden 36.000 euro had uitgegeven.
Toen ik dat later zag, dacht ik: shit, wat
veel."
Heb je spijt?
„Ja, natuurlijk. Ik had een stopteken nodig.
Als ik was doorgegaan, had de politie mij
zeker een keer doodgeschoten. Na mijn ar
restatie zat ik drie maanden vast in beper
kingen. Ik mocht niemand spreken, behal
ve mijn advocaat. Die maanden waren lood
zwaar. Ik snakte ernaar om mijn ouders te
zien. Ik had mijn kop kaalgeschoren, om
dat ik toch alleen was. Ze sleepten me van
de ene naar de andere gevangenis om te
voorkomen dat ik in contact zou komen
met de jongens met wie ik had samenge
werkt. Per dag mocht ik tien minuten
douchen en twintig minuten luchten. Al
tijd onder toezicht. Twee bewakers hielden
me in de gaten als ik onder de douche
stond. In die maanden besef je wat je hebt
gedaan. Ik kwam erachter dat dit het alle
maal niet waard was."
Het laatste jaar van je straf kon je terecht in
een Exodushuis in Rotterdam. Hoe was dat?
„Het is een gewoon huis, niet zoals in de
gevangenis. Na elf uur 's avonds moet je
binnen zijn, maar niemand doet je deur op
slot. Er is kamercontrole. Maar als je weg
wil, kun je weg. Overdag gaf ik voorlich
ting op scholen in Rotterdam. Ik wil niet
dat die scholieren dezelfde fout maken als
ik. Jongeren van 14 jaar kunnen vervelend
doen in de klas, maar ze worden rustig als
ze mij horen praten. Vaak willen ze weten
hoe het leven in de gevangenis is. Is het
een hotel, vragen ze dan. Ik leg uit dat dat
niet zo is, omdat je in een hotel altijd naar
buiten mag. Op mijn kamer stond een tele
visie. Ik had altijd een hekel aan Goede Tij
den Slechte Tijden, maar ik keek er elke
avond naar. Alle vrouwenseries waar ik
nooit naar keek, heb ik gezien. Ze moeten
altijd lachen als ik dat vertel."
Lukt het om een normale baan te vinden?
„Dat is moeilijk. Toen ik net weer een ei
gen huis had, kon ik meteen aan de slag bij
een grote supermarktketen. Tijdens het sol
licitatiegesprek wilden ze vooral weten hoe
ik de omzet zou verhogen. Met mijn ant
woorden waren ze blij, want ik mocht di
rect beginnen. Ze vroegen niet of ik een
strafblad had. Ik begon als assistent-filiaal-
manager met een proeftijd van twee maan
den. Na anderhalve maand was er een pro
gramma op tv waarin ik kort voorbij
kwam, toen ik nog in het Exodushuis
woonde. Mijn baas zag dat en de volgende
dag was ik ontslagen."
Hoe voelde dat?
„Oneerlijk. Ik heb anderhalve maand kei
hard gewerkt. Elke week bracht ik de om
zet naar de bank, soms 80.000 euro. Nooit
heb ik iets gestolen. En dan hoefje opeens
niet meer te komen. Als ik tijdens mijn sol
licitatie had gezegd dat ik overvaller was ge
weest, had ik die baan natuurlijk nooit ge
kregen. Ik was boos. En ik maakte me ook
zorgen, hoe moest ik de huur betalen? In
een flits denk je: ik ga weer een overval ple
gen."
Is het lastig om rond te komen?
„Ik moet 36.000 euro terugbetalen aan jus
titie: elke maand 190 euro. Als ik een
maand niet betaal, word ik meteen opge
pakt. Soms zou ik de ene maand iets min
der willen terugbetalen dan de andere
maand, maar dat mag niet. Het is voor mij
vrijwel onmogelijk om werk te krijgen. Als
ik een Verklaring Omtrent Gedrag aan
vraag voor een baan waarmee ik iets met
geld zou moeten doen, heb ik een pro
bleem. Ik vind het systeem nu te streng. Ik
ben voor het eerst veroordeeld, waarom
krijg ik geen tweede kans?"
Wie helpt je om werk te vinden?
„Het UWV stuurt mij naar open dagen van
de marechaussee en de landmacht. Ik moet
er naartoe, anders korten ze mijn uitke
ring. Van tevoren heb ik gezegd dat ik daar
niets te zoeken heb, want ik mag nooit
meer een vuurwapen dragen. Maar ik had
geen keuze. Complete onzin. Nu probeer
ik zelf werk te vinden. Ik wil graag voor de
gemeente Rotterdam aan de slag als jonge
renwerker. Voorkomen dat straatjongeren
in de criminaliteit belanden, dat is iets wat
ik kan."
Voel je je nu vrij?
„Ik wil het beste van mijn leven maken.
Maar bij de politie sta ik nog altijd als vuur
wapengevaarlijk geregistreerd. Dat bete
kent dat ze mijn auto aan de kant zetten
als mijn kenteken wordt gescand. Soms ge
beurt dat twee of drie keer per dag. Ik
moet uitstappen en mijn auto wordt door
zocht. Als mijn ouders in de auto zitten,
moeten ze ook op straat wachten. Ik maak
wel eens een grapje: dan zeg ik dat er een
raketwerper in de kofferbak ligt. Toch is
het niet grappig. Je wordt op straat voor
schut gezet. Het is vernederend. Dan denk
ik: what the fuck, wanneer houdt dit op?
Mijn leven zou een stuk makkelijker wor
den als de regels niet zo streng zijn en ik
eenvoudiger aan nieuw werk kan komen.
Als ik écht een tweede kans krijg."
Veel mensen zullen zeggen dat je niet moet
zeuren. Het is je eigen schuld. Had je maar
geen mensen moeten overvallen.
„Ja, dat is ook zo. Ik had dat niet moeten
doen. Maar het helpt niet als iedereen dat
blijft zeggen. In de gevangenis zag ik man
nen die vrijkwamen en hun zak met kle
ding bij de bewakers achterlieten. Die zei
den: ik zie je over drie dagen. En ja hoor,
binnen een paar dagen waren ze terug.
Voor die mensen is de gevangenis hun
tweede huis. Dat leven wil ik niet. Ik wil
geen draaideurcrimineel worden."
VRIJDAG 5 DECEMBER 2014
'De volgende dag
was ik ontslagen'
door Peter Winterman
Kamal (26), ex-gevangene
