Haar man heeft theaters, Janine van den Ende heeft een
goed oog voor moderne kunst. En hij voedde weer haar
perfecte gevoel voor details. „Mag ik even kijken? Dit is zo
mooi."
SPECTRUM 11
interview
„Ja, precies. Daarmee kun je het wel
vergelijken."
Perfectionisme. Dat is het. „Je bent ge
voelig voor details", zegt haar rechter
hand Patricia Khemili-Kok. Of, zoals
Janine haar noemt, 'Patries'. „Zij weet
alles van me." Patricia zweeft onopval
lend om haar heen, maar staat direct
klaar zodra Janine haar nodig heeft.
„Ze gaat altijd tot het gaatje", verze
kert de rechterhand. „Ze weet alles uit
iedereen te halen, zodat mensen min
stens 120 procent van zichzelf geven."
Janine herkent zich wel in die om
schrijving. „Dat maakt dat ik soms ver
velend kan zijn voor anderen", erkent
ze zonder gêne. „Dat kan soms heel ir
ritant zijn. Waar ik ook ben, ik zie al
tijd de dingen die niet kloppen. In dat
opzicht lijk ik veel op Joop." Ze lacht
voluit. „Apart he, dat dat samen gaat."
Dan, serieus: „Sommigen vinden dat
perfectionisme vervelend. Soms zuch
ten ze en doen toch hun eigen ding.
Maar later komen ze vaak terug om te
zeggen: 'je hebt gelijk'."
Niet dat ze een dwingeland is. Verre
van dat. „Ik was een onstuimige pu
ber. Ik kon slecht tegen onrecht. Als
er conflicten waren, wilde ik die uit
praten. Daarnaast wilde ik knokken
voor de dingen waarin ik geloofde. Ik
was goed in het opzoeken van ruzie
zodra ik boos werd. Dat had alles te
maken met het onhandige gedrag van
een puber: je weet dan nog niet hoe je
dingen onder woorden kunt brengen.
Gelukkig kan ik daar nu beter mee
omgaan."
Meneer pastoor stimuleerde, onbe
doeld, dat felle karakter van de jonge
Janine. „Ik hoefde van hem niet meer
te biechten. 'Als je altijd maar eerlijk
bent', zei hij. Dat heb ik als kind soms
iets te letterlijk opgevat. Mijn oudere
broer heeft me steeds gewaarschuwd:
jouw eerlijkheid gaat je een keer par-
Waar ik ook ben, ik zie
altijd de dingen die
niet kloppen. In dat
opzicht lijk ik op Joop
ten spelen. Hij kreeg natuurlijk gelijk.
Maar de kern blijft: ik wil eerlijk zijn.
Joop heeft dat ook; daar vinden wij el
kaar in."
Dat is niet altijd makke
lijk, benadrukt ze.
„Maar Joop heeft mij
het gevoel gegeven dat
er altijd wel een oplos
sing komt, wat er ook gebeurt. Daar
door heb ik vertrouwen gekregen in
mijn eigen intuïtie. Hoe groot de uit
dagingen ook zijn, ik neem niet zo
maar alles wat anderen zeggen voor
zoete koek aan. Als ik het ergens niet
mee eens ben, blijft er iets knagen.
Dus kom ik daar altijd op terug; ik
laat het er dan niet bij zitten. Dat ge
beurt in mijn werk, maar ook thuis."
Ze onderbreekt het gesprek. „Mag ik
even kijken? Dit is zo mooi." Op de El
be vaart het containerschip Atlantic
Compas voorbij. In stilte volgt ze de
kolos. Dan: „Bij twijfel vertrouw ik op
mijn intuïtie. Soms zoek ik naar beves
tiging. Dan is het prettig om terug te
vallen op de mensen om me heen. Op
die momenten vind ik het heerlijk
om onze kinderen, Iris en Vincent, bij
me te hebben. Zij vormen de basis
van ons bestaan. Dat meen ik echt: bij
onze kinderen word ik rustig."
Ze vertelt met plezier over de foto's
van Erwin Olaf. Over de keuze van de
modellen („Een heel mooie havenar
beider, een prachtige kerel, lekker be
zweet"), over de opnames op locatie
(„Het leek wel een filmcrew die elke
keer kwam opdraven") en over de
eindresultaten („Vind je ze mooi?").
„Erwin wilde steeds mijn mening ho
ren. Ik ken niet veel kunstenaars die
dat toelaten."
Haar gevoel voor detail heeft daarbij
geholpen. „Ik heb een jaar stage gelo
pen bij Herman van Veen. Bij hem
leerde ik continu vragen te stellen:
waarom doen we dit, waarom dat?
Later werkte ik als uitvoerend produ
cent bij de 2,3 show. Ook daar was ik
steeds bezig met details; Joop is daar
in mijn leermeester geweest. Die ma
nier van kijken zit in mijn hoofd. Er
win heeft dat ook; dat maakt het zo
leuk om met hem te werken."
Kunst. Haar oude schoolvriend Paul
Andriesse liet haar er kennis mee ma
ken. Jaren later riep Janine hem te
hulp bij het samenstellen van haar eer
ste grote expositie. „Paul nam me
overal mee naar toe. Soms begreep ik
«Als ik dan eens zei 'dat
kan mijn kleine zusje
ook', kreeg ik enorm
op mijn donder
helemaal niets van wat ik zag. Hij
heeft mij leren kijken. Als ik dan eens
zei 'dat kan mijn kleine zusje ook',
kreeg ik enorm op mijn donder. 'Hoe
durf je dat te zeggen', reageerde Paul
dan boos."
Tegenwoordig maakt ze exposities op
maat voor theaters van Stage Enter
tainment. Daarvoor verstrekt ze, als
een van de weinige particuliere mece
nassen in onze tijd, ook opdrachten
aan kunstenaars als Erwin Olaf. „Ik
zeg niet dat ik er verstand van heb. Ik
vind iets mooi of niet. Waar het mij
om gaat, is het creëren van een pretti
ge sfeer. Dat vind ik thuis belangrijk,
maar ook in onze theaters. Joop heeft
me ertoe gedreven ervoor te zorgen
dat alles klopt. Dat tekende indertijd
ook de sfeer in de tv-studio's in Aal
smeer: zoeken naar perfectie, naar
sfeer en het leuk hebben met elkaar.
We gingen allemaal voor hetzelfde."
Uiteindelijk zette ze zelf de stap om
op persoonlijke titel kunst uit te zoe
ken voor de theaters. „Joop stuurde
me naar Caïro om spullen voor de in
richting van het restaurant van het
Circustheater te zoeken. Daar ging de
musical Aida draaien. Onze gids in
Cairo zei steeds dat we naar zijn werk
moesten komen kijken. Op de laatste
dag hadden we een uurtje over en
ben ik met Patries naar zijn huis ge
gaan. Dat hing vol met moderne
kunst. Het leek wel of ik koorts kreeg.
Ik heb meteen Joop gebeld en gezegd:
'Ik sta in een galerie, wat vind je er
van als ik alles mee naar Nederland
neem?' Zo is het balletje gaan rollen."
Het gaat om kansen krijgen. „Ik ge
loof dat dingen gebeuren op het mo
ment dat ze moeten gebeuren. Dat
geldt ook voor mijn ontmoeting met
Joop. Hij nam mij destijds apart in de
kleedkamer van Ted de Braak om te
vertellen dat mijn vader was overle
den. Daarna bracht hij me naar huis.
Er is toen verder niets gebeurd; dat
kwam pas later. Maar dat hij me die
boodschap moest vertellen... Is dat toe
val? Jij mag het zeggen."
ZATERDAG 29 NOVEMBER 2014
Tk ben soms
vervelend
voor anderen'
reageren?
spectrum@depersdienst.nl
Janine van den
Ende. foto HH
Links: werk van
Erwin Olaf in het
Theater an der
Elbe, foto Morris
Mac Matzen
Janine Klijberg
(1956) studeer
de aan de Aca
demie voor Ex
pressie door
Woord en Ge
baar in Utrecht.
Ze was betrok
ken bij veel tv-
en theater
shows. In 1988
trouwde ze met
Joop van den
Ende. Ze is on
der meer lid
van de Raad
van Commissa
rissen van het
internationale
theaterbedrijf
Stage Entertain
ment, mede-op
richter van de
VandenEnde
Foundation en
moeder van
twee kinderen.
V
