SPECTRUM 3
maar dat willen of kunnen ze niet.
Recht op opvang hebben ze niet
meer. Ze leven elke dag met de angst
te worden opgepakt en uitgezet. En ze
leven met de hoop dat ooit, op een
dag, alles beter zal zijn. „We hebben
veel zorgen en stress. En we hebben
niemand met wie we daar echt over
kunnen praten", zegt Abdul. Hij zegt
ook: „Als mensen stress hebben, gaan
mensen drinken." En als mensen
gaan drinken, gaat het fout. In augus:
tus overleed een bewoner tijdens een
vechtpartij in de garage. Alle vechters
bazen hingen doelloos rond in het ge
bouw, allemaal waren ze al uren aan
het drinken. Twee bewoners moesten
eerder deze week als verdachten voor
de rechtbank komen. Ze zeggen on
schuldig te zijn.
Ook bij de incidenten eerder deze
maand in de asielzoekerscentra van
Overloon en Budel speelde alcohol
een rol. In Budel gingen bewoners el
kaar te lijf bij een ruzie over geluidso
verlast. In Overloon veroorzaakte een
groep dronken Eritreeërs overlast in
een gebouw waar ook Syrische gezin
nen lagen te slapen. Er ontstond een
grote vechtpartij op het azc, waar on
geveer 700 mensen wonen. Resultaat:
vijftien gewonden.
Zo is het centrum niet de veilige ha
ven waar oorlogsvluchtelingen naar
op zoek zijn. De vechtpartijen zorgen
ook voor onrust in de dorpen waar de
centra liggen. Niemand denkt dat het
bij één knokpartij zal blijven.
Vreemd is dat niet. De Nederlandse
asielcentra zijn de afgelopen maanden
tot aan de nok toe gevuld met nieuwe
vluchtelingen, vooral uit Syrië en
Eritrea. Het Centraal Orgaan opvang
asielzoekers (COA) opende overhaast
veel nieuwe locaties. De geschiktheid
van die opvangplekken lijkt daarbij
van ondergeschikt belang aan de capa
citeit: 600 meilsen in het Drentse ge
hucht Oranje, 600 mensen in vakan
tiepark Duinrell, 400 in de oude Koe
pelgevangenis in Breda. Staatssecreta
ris Teeven voorspelde deze week dat
de stroom nieuwe vluchtelingen niet
zal afnemen, er moeten nog azc's bij.
In die centra zitten verschillende na
tionaliteiten door elkaar heen. Het is
beleid van het COA om te mixen en
zo segregatie te voorkomen. De orga
nisatie stelt dat de recente incidenten
te maken hebben met 'intermenselij
ke spanningen' en niet met een clash
van nationaliteiten. Bewoners van het
azc in Overloon zeggen in de media
echter wel dat er problemen zijn tus
sen de Syriërs (moslims) en Eritreeërs
(vaak niet-moslims), onder meer over
drank en het al dan niet opruimen
van vuilnis. De Eritreeërs zouden heb
ben ingeslagen op iedereen 'die niet
zwart was'. Een bewoner van het azc
Budel zei eerder in deze krant: „We
wonen hier met ruim 1.000 mensen
bij elkaar, mensen uit allerlei verschil
lende landen. Iedereen heeft ellendige
ervaringen achter de rug. Het is niet
vreemd dat er soms wat gebeurt."
Zelfs in de Vluchtgarage, waar vooral
Somaliërs wonen, speelt herkomst
een rol. „De spanningen tussen de ver
schillende Somalische clans spelen
daar ook. Dat laat je niet achter in je
land", zegt advocate Petra van de
Wouw, die één van de verdachten van
de vechtpartij met dodelijke afloop bij
staat. „De mannen die daar wonen,
zijn vrienden en vijanden tegelijk. Ze
delen alles en maken samen ruzie. In
een regulier asielzoekerscentrum is
een bewakingsdienst, begeleiding van
het COA en krijgen mensen wat leef
geld. Dat is in de Vluchtgarage niet
het geval. Deze leefomstandigheden
Mensen die een
oorlogssituatie
ontvluchten, hebben
rust en privacy nodig
dragen bij aan ruzies en geweld."
Maar ook in de azc's, waar die leefom
standigheden beter zijn, gaat het gere
geld mis. Psychiater Kees Laban, die
samenwerkt met azc's in Noord-Ne
derland en asielzoekers als patiënt
heeft: „De bewoners zijn blootgesteld
aan traumatische ervaringen. Dat leed
is niet gelijk weg als ze arriveren in
Nederland. Veel van hen hebben psy
chiatrische problemen: nachtmerries,
achterdocht. Een klop op de deur kan
al hele nare herinneringen oproepen.
Je kunt in zo'n centrum zelfs een vij
and uit je eigen land tegenkomen.
een contract met gedragsregels moet
ondertekenen. Drugs- en (overmatig)
drankgebruik wordt niet getolereerd.
Wie zich niet aan die regels houdt,
krijgt straf: minder weekgeld, soms
overplaatsing naar een ander cen
trum. Dat laatste is de afgelopen perio
de enkele malen gebeurd. Ook heeft
elk azc een eigen bewakingsdienst. Bij
ernstige verstoring van de openbare
orde komt de politie.
Het bij elkaar plaatsen van bepaalde
nationaliteiten is niet aan de orde,
stelt COA-woordvoerder )an-Willem
Anholts: „Zelfs staatssecretaris Tee
ven suggereert dit in de media, maar
het is al twintig jaar geen beleid. In
plaats van mogelijke getto's te creë
ren, is het van belang dat mensen bin
nen de opvang zich snel aan de Neder
landse omgangsvormen aanpassen."
Ook Vluchtelingenwerk is tegen het
'clusteren' van nationaliteiten. „In Ne
derland wordt iedereen hetzelfde be
handeld. Van mensen die asiel aanvra
gen, verwachten wij dat zij zich ook
zo gedragen. Het zou geen goed sig
naal zijn als we asielzoekers in de op
vang apart zouden zetten."
In de Vluchtgarage hebben ze na het
fatale incident in augustus besloten
beter op elkaar te letten. Abdul: „We
vergaderen nu vaak samen, dan be
spreken we wie problemen veroor
zaakt en hoe we dat oplossen." 's
Nachts blijft er altijd een groepje man-
nert wakker om op te passen. Maar
ook dan zullen in de toekomst vecht
partijen ontstaan in de garage. Want
dé oplossing voor de stress (een einde
aan de uitzichtloosheid van hun be
staan) is nog niet in zicht. Abdul: „Ik
bid elke nacht voor vrede en veilig
heid in Somalië, zodat ik terugkan.
Dat zou beter zijn dan het leven hier.
In de tussentijd vraag ik de Neder
landse regering maar om één ding: be
handel ons als menselijke wezens."
Vluchtelingenwerk, dat
in alle azc's kantoor
houdt, laat weten: „We
weten niet zeker of er
nu meer incidenten zijn
dan voorgaande jaren, omdat we dat
nergens geregistreerd hebben. Het
lijkt wel logisch. Er zijn meer men
sen, meer opvanglocaties en langere
wachttijden. Dat er dan spanningen
ontstaan, is niet vreemd. Asielzoekers
zijn onzeker over hun situatie en die
van hun achtergelaten familie."
Dus, stelt de organisatie: „We begrij
pen dat met het toegenomen aantal
asielzoekers het organiseren van goe
de opvang lastig is. Dat neemt niet
weg dat mensen die een oorlogssitua
tie ontvluchten rust en privacy nodig
hebben om tot zichzelf te komen. An
ders krijgen zij nog meer stress."
Het COA meldt dat al haar medewer
kers op azc's zijn getraind om begin
nende conflicten of psychische proble
men te herkennen. Bewoners die erg
in de war zijn, worden doorverwezen
naar gespecialiseerde psychiaters als
Laban. Ook heeft de organisatie een
methode ontwikkeld die moet voorko
men dat bewoners problemen veroor
zaken. Die is er onder meer op gericht
structuur te geven aan het leven op
het centrum en de toekomst (voor zo
ver mogelijk) te plannen. Iets concre
ter is dat elke bewoner van een azc
1 De Vluchtgarage
in Amsterdam,
foto HH/Robin
Utrecht
2 Het bed van
Hamza, een dood
geslagen vluchte
ling, in de Vluchtga
rage.
3 Lente 2014: de
bewoners van de
Vluchtgarage krij
gen huisraad van
omwonenden, zo
als een tv.
foto's HH/Elmer van
der Marei
4 Politie en ambu
lancedienst na de
vechtpartij op azc
Overloon. foto AS
Media
5 Kookeilanden in
azc Budel.
6 Azc Budel. foto's
HH/Inge van Meel
ZATERDAG 29 NOVEMBER 2014
reageren?
W spectrum@depersdienst.nl
/f AFRJcft
DRi'W
