Miin cadeautje was t'r al vlug
46 CULTUUR
Baukje Bijlsma voelde veel herkenning bij
het zien van het toneelstuk 'Land van over
zee', ondanks de grote verschillen tussen
toen en nu.
Weken of soms
maanden wach
ten op een brief
zoals in die perio
de 1933 - 1953 hoeft niet meer.
Voor Baukje Bijlsma-Boelsma uit
Zierikzee en haar dochter Ama-
rens in Adelaide (Australia) ligt
de digitale snelweg open om el
kaar veelvuldig te kunnen berei
ken. Toen de dochters van Anna
emigreerden, in het toneelstuk
'Land van over zee' van Marjolien
Bierens, betekende dat vrijwel ze
ker dat ze elkaar nooit meer zou
den terugzien. Baukje en haar
man Luitzen hebben hun dochter
de afgelopen zeven jaar al vier
keer bezocht. Ook Amarens zeifis
al twee keer terug geweest in Ne
derland. En toch...
„Ik zou het niemand toewensen
dat zijn kind gaat emigreren. Ik
kan heel veel parallellen trekken
tussen de emoties in dit toneel
stuk en mijn eigen gevoelens. De
pijn van gemis is van alle tijden",
constateert Baukje. Ze noemt zich
zelf'een stille janker'. Ze loopt er
niet mee te koop, maar er rolt bij
haar wel eens een traan als ze
voelt dat haar dochter het even
niet zo gemakkelijk heeft. Kort ge
leden nog toen er grote zorgen
waren over een mogelijke erfelij
ke ziekte van kleindochter Isa (5
maanden). Skypen biedt wel con
tact, maar een troostende knuffel
kun je er niet mee geven. Overi
gens blijkt het met Isa veel min
der ernstig dan gevreesd. Ook
kleinzoon Senn (3) floreert goed.
Toen ik in de deuropening stond heb
ik mijzelf toegesproken:
Praktisch zijn, praktisch wezen!.
Dat zegt moeder Anna (Ilse Uitter-
linden) in het begin van het stuk
over het vertrek van haar doch
ters. Bij dit fragment ziet Baukje
zichzelf staan op Schiphol zeven
jaar geleden. „Amarens vertrok
naar haar geliefde in Australië.
Daar ging ze, zo frêle, met alleen
taal- en cultuurwetenschappen.
Die gevoelens van trots hoort ze
ook bij de moeder in het stuk:
Ach, die meisjes! Die meisjes toch
die meisjes.
een grote rugzak. Mijn man zat
wegens zijn werk elders op de we
reld, maar er stonden wel drie
oude grootouders bij met hun ei
gen gedachten over het vertrek
van hun kleindochter en ik dacht:
flink zijn, flink zijn!"
Baukje onderscheidt verschillen
de fasen die ze doormaakt. „In eer
ste instantie is er vooral trots: dat
kind doet het toch maar, ze is nou
eenmaal een globetrotter, ging al
alleen op vakantie naar New York
en Zuid-Amerika en nu bouwt ze
een nieuw bestaan op in Australië
en behaalt daar haar bachelors in
In het toneelstuk spelen naast
brieven ook pakjes van Tholen
naar Michigan over en weer een
grote rol. Anna is zo blij met de to
verlantaarn en de plaatjes van het
nieuweverre land. Dochter koes
tert de pop die moeder haar zond.
„Ik stuurde Amarens drop, Suskes
en Wiskes, cd's met Nederlandse
liedjesspelletjes van haar thuis
vroeger", memoreert Baukje.
Bij de geboorte van beide klein
kinderen zat zij, net als Anna in
het stuk, aan de andere kant van
de wereld. „Gelukkig zijn wij in
de luxe positie dat we dan snel
daarna kunnen besluiten 'om
maar weer eens te gaan'. Dat kost
dan natuurlijk wel zo'n 2300 euro.
Dus denk ik ook wel eens: 'Hoe
vaak zal ik haar nog zien?' of'Als
er straks iemand dood gaat van
ons, zijn we dan bij elkaar?'
Voor hun kleinzoon Senn zijn
Baukje en haar man 'Beppe en Pa
ke' ofwel oma en opa in het
Fries. Zij koestert zijn uitspraak
eerder dit jaar: „Beppe, I want you
to come to us again."
eeten judder't
nog? Véértien
daogen gelee-
jen kwam Sin-
terklaois an in
'Olland en 'êêl d'n dag regende 't.
Wel nii vee, mao toch ee. Je wier
t'r toch nat van.
Zö'n treiterig regentje en d'r
stoeng géén wind. Géén blaodje
verwiegelende z'n eigen. In d'n of
was 't ook stille. Alli, toch nii
'êêlemao.
'n Paor meezen en vienken vlo
ogen van d'n êêne tak van de roze-
bottels nao d'n anderen. As acro-
baoten 'iengen ze an de takjes en
stekten de bottels 'êêlemao leeg.
De zaodjes spetterden in de ron
de.
Binst an 'k dao nao zit te kieken,
wordt er gebeld. An de voordeure.
'n Vrouwe uut de polder die wist
dan 'k nogal 's wat mee dialect
doen. In d'r 'and twêê boekjes.
„Nêê", zeg 'k as me even laoter in
de kaomer zitten. „Nêê, die boek
jes kènne kik nii. Nooit nie ge
zien." En ik bekieken de plaotjes
en probeer 'n stikje te lezen.
Jao, as t'r plaotjes in staon, dan be-
kieke kik die 't allerêêst. Da's raor
ee, mao plaotjes kieken da's nog
altied 't allerêêste dan 'k in boekje
doen.
Ik weeten nii 'oe da bie judder is?
Mao da's nog 'n bitje 't kleine
kind in me. Eêst plaotjes kieken
en dan pas wa gaon lezen.
„Da's dialect van de Veluwe", zeg
'k, „da lees nog glad nii zö moei
lijk as dat van ons." En ik probeer
even wat voo te lezen.
't Gaot over Nööm Teun, die in de
buurte van Zwolle weunt Die ver-
jaorende. Luuster mao.
„Eigenlijk was die 'êêle verjaor-
ieng van Nööm Teun, 'n bitje een
zieleige vertöönieng. Wudder as
neven en nichten zitten dan
brêêd om den taofel koffie te
drienken mee een dik stik spikke-
laosie op 'n scheuteltje, mao d'n
ouwen man zit de leste jaoren
mao stille in 'n 'oekje het gevreet
van de neven- en nichtenschaore
an te kieken. An 't gesprek kan
die nii êêns mee moedoen, mao
die is wel 'êêl blieje mee de ca
deaus die wudder voor 'm 'èn
meegebracht."
En dan gaot 't verhaol vèder. Of
dat noe in de buurte van Zwolle
is of in Zêêland, dat maokt niks
uut.
Je ként ze wel ee, zukke verjaor-
daogen? 'n Bitje praoten over dit
en dat en anêês begint 't te
lööpen. Over de polletiek, over 't
weer of over de nieuwe wienkel.
De stemmieng zit erin.
Die vrouwe uut de polder, ziet
wel, dan 'k 'êêl blieje bin mee
m'n twêê boekjes. Jao, ze kwao-
men van de rommelmart, zei ze.
A jaoren geleejen gekocht. Mao
zonde om weg te gooien, vandaor
dat ze die kwam briengen.
As 'k even laoter nao buuten kie
ken, dan zien 'k de zonne 'n bitje
tussen de wolken gluuren. De veu-
gels zitten nog altied maor op de
rozenbottels. En ikke? Ik zit al lek
ker in dat êêne boekje te lezen.
De raodio staot an en ik 'öören
dat Sinterklaois in Woerden is an-
gekommen. „Miin cadeautje is t'r
al vlug", dienk ik, „vlugger kan
toch nii? Bedank 'öör Sinterkla
ois."
Voor de gesproken rubriek zie
www.pzc.nl/streektaal
Pijn van gemis is van alle tijden
awSMjji
door Ali Pankow
Astrid van Eek als de dochter in
'Het land van over zee'.
Speellijst: www.theaterzeelandia.nl
Moeder Anna is blij met de plaat
jes uit de toverlantaarn.
Moeder Baukje Bijlsma uit Zierikzee heeft contact via skype met haar dochter Amarens en kleinzoon Senn in Adelaide (Australië). Zij zag in het toneelstuk
'Het land van over zee' veel parallellen, ondanks de enorme ontwikkeling in communicatiemiddelen, foto Marieke Mandemaker
door Rinus Willemsen
W
Voor meer dialect: www.zeeuwsedia-
lecten.nl
