J
WONEN 7
dig bloeien en groeien en daarna
al beginnen af te takelen. Zulke
planten heb je nu eenmaal: som
mige komen langzaam op gang en
gaan een leven lang mee, andere
zijn al na een paar jaar opgebrand.
Je kunt daar wel wat aan doen. Mo-
narda's groeien van binnen naar
buiten: een pol groeit aan de bui
tenkant en sterft in het midden
uit. Wie ieder jaar gezonde berga-
motplanten in de tuin wil, rest
niets anders dan de pollen Monar-
da in het voorjaar op te rooien, de
sterkst groeiende stukken van de
buitenkant af te halen en die daar
na weer in vochthoudende, goed-
bemeste grond te planten.
Een heel gedoe. Daarom is het ook
niet zo gek dat de populariteit van
de bergamotplant de laatste jaren
lijkt te tanen. Maar het blijft een
leuke plant. Ook in boeketten.
HEBBEN
Robuuste en stoere
lichtgevende dames
Minimalistische en
klassieke kandelaar
Het is misschien niet het eer
ste wat opvalt in een huis,
toch kan de verwarming
het comfort in een huis ma
ken of breken. „Als het er
gens onaangenaam is - kil
of juist te benauwd - voelt
dat onprettig, hoe mooi een kamer ook is
ingericht. En een mooie designradiator kan
een aanwinst zijn in een interieur."
Bert Kriekels groeide op tussen de radiato
ren, in de Jaga-fabriek waar zijn vader en
oom startten met pionieren. „Het ontwik
kelen van radiatoren is interessanter dan je
denkt. We zijn constant op zoek naar inno
vatie." Daarmee zegt de radiatorproducent
zich te onderscheiden van andere verwar
mingsfabrikanten. „Steeds mooier, efficiën
ter en nog duurzamer, dat is ons doel."
Vanaf de jaren zestig veroverde de centrale
verwarming onze woningen, dankzij de
komst van aardgas. De gebroeders Kriekels
sloegen ermee aan het experimenteren. In
eerste instantie met radiatoren van lood
zwaar gietijzer. Later stapten ze over naar
een vernieuwend systeem. In de fabriek
werd de zogeheten Low H20-techniek
door Jaga ontwikkeld. Kriekels legt uit dat
een traditionele radiator een metalen bak
is, waar veel water door stroomt. Het water
warmt op en daardoor het metaal ook, dat
vervolgens warmte afgeeft aan de ruimte.
Hoe groter de radiator, hoe meer warmte.
De Jaga-radiator heeft een lange rij dunne
aluminium lamellen, aan elkaar verbonden
met een koperen pijpje, waar het warme
water doorheen stroomt (90 procent min
der water dan in traditionele radiators) en
het geheel snel opwarmt. „Hierdoor krijg
je een veel hoger rendement. Bovendien
verwarmen ze niet door als de gewenste
temperatuur is bereikt." Kriekels wijst
trots op een innovatie: het Dynamic Boost
Effect. „Met deze warmte-activator kun je
nog zuiniger en slimmer verwarmen."
Dagelijks experimenteert het team van Ja
ga met design, materiaal én techniek. Ver
warmen alleen is anno nu niet meer de
hoofdzaak. „Het huis op temperatuur hou
den, is niet voldoende. Een goede ventila
tie en koeling zijn minstens zo belangrijk,
zodat de luchtvochtigheid niet te hoog is
en mensen geen last krijgen van aandoe
ningen aan de luchtwegen. We werken
daarom steeds vaker samen met andere par
tijen, zoals concurrent ClimaRad, een be
drijf dat gespecialiseerd is in ventilatie en
warmteterugwinning."
Tegenwoordig zien
sommige radiators
er niet meer uit als
verwarming, maar
als een sculptuur
Samen met hen won Jaga de ISSO-Award
met de Briza Fresh, een systeem dat zorgt
voor een optimaal binnenklimaat, bestemd
voor bijvoorbeeld kantoren, ziekenhuizen
en hotels. Ook voor thuis zijn er gelijksoor
tige systemen, zoals het slanke hybride kli
maattoestel Briza.
Duurzaamheid, energie-effïciency, een
goed binnenklimaat en besparen op stook
kosten: belangrijk. Maar... het oog wil ook
wat. En ook op die behoefte speelt Jaga in.
„We spelen graag met vormen, kleuren en
materialen, zoals hout. Sommige radiators
zien er niet meer uit als verwarming, maar
als een sculptuur. In een kleur naar keuze.
Waarom moet een radiator standaard wit
zijn?"
Jaga verwierf grote bekendheid in de de-
signwereld met de Heatwave, een krulleri
ge radiator van beton, ontworpen door de
signer Joris Laarman. Bert Kriekels: „Daar
mee stonden we in alle grote designmagazi
nes. We zijn er trots op, maar het is ook a
jammer dat mensen ons alleen daarvan
kennen. Want we kregen er het imago
door van onbetaalbaar en heel kunstzinnig
zijn. Natuurlijk is een energiebesparende
designradiator een investering, maar die be
taalt zich terug in de stookkosten én door
dat hij erg lang meegaat. Alle door Jaga ooit
geproduceerde radiators zijn nog in ge
bruik en bovendien kunnen ze helemaal
worden gerecycled. En we gaan door met
ontwikkelen. Niet voor niets is ons motto:
innovate or die."
VRIJDAG 28 NOVEMBER 2014
Slimme
en mooie
warmte
Met het oog op de naderende feest
maand zo zoetjesaan wel toe aan een
nieuwe - of een extra - lamp in huis?
Misschien is mrs.Q dan wel een optie.
Deze nieuwe dame in de collectie van
Jacco Maris Design is er als vloer- en
als wandlamp: een duo dames dus.
'Elke ronding van mrs.Q is met zorg
gekozen, om tot de perfecte mix van
stoere elegantie te komen', zegt het
bedrijf daar zelf nogal beeldend over.
De combinatie van het robuuste leer
in de kap en het met zorg gevormde
metaal van de staander zijn kenmer
kend voor deze lampen. De staander
van mrs.Q is leverbaar in messing,
bruut staal of met een leren omkle-
Geen kerst zonder brandende kaarsen
in kandelaars. De kandelaar van Mooi
Goed, een jong Nederlands bedrijf, is
simpel en slim. Hij is gemaakt uit een
vlakke metalen plaat en door diverse
delen op slimme wijze te buigen, ont
staat een kandelaar die refereert aan
klassieke vormen uit het verleden.
Dat geeft de minimalistische kande
laar een klassiek en tijdloos gevoel.
De kandelaar is volledig uitgevoerd in
matzwart en kost 45 euro. Mooi Goed
lanceert ook twee andere nieuwe pro
ducten: een boekensteun (129 euro)
en een wandklok (139 euro).
www.mooi-goed.nl
www.jaccomaris.com Kandelaar van Mooi Goed.
Staande lamp mrs.Q. foto's PR
ding. De mrs.Q's zijn er in de kleuren
naturel, cognac, donkerbruin, zwart
en groen. De hoogte van de vloer
lamp is 2 meter éti 15 centimeter.
Het oog wil ook wat, vindt Jaga. Daarom
maakt het bedrijf ook radiatoren met een
ongewone uitstraling, foto's DesignPress
door Suzanne Dijkstra
Bert Kriekels van Jaga
^5^ reageren?
wonen@depersdienst.nl
