N
HUN
Liedtekst
die zich
laat lezen
als poëzie
DIZZIE 19
Tips van Theo voor
Sinterklaas en Kerstmis
'In mijn bloed' krijgt
veel lof van lezers
BLOG
van ieder ander, zelfs van onze man of
vrouw. We zien maar een uitsnede. Ik ver
gelijk het graag met een peepshow. Het
lijkt wel of je alles ziet, maar er is veel
meer wat we niet zien. Als er een opening
blijft waarin een lezer kan meedenken, is
het goed. De opening is het meest interes
sant aan literatuur. Dat gaat tot op zinsni
veau. Elk bijvoeglijk naamwoord dat je
weghaalt, laat een mogelijkheid achter.
Een beweging van een personage wegla
ten, maar de lezer ziet die toch, dat is ge
weldig."
Quasikristallen is een roman in dertien hoofd
stukken. Maar je kunt hem ook beschouwen
als een bundel verhalen over één vrouw.
„Om een anekdote te vertellen. Mijn vori
ge boek, Dagelijkse zonden, zou worden in
gezonden voor de Deutscher Buchpreis. Ik
kreeg te horen dat er dan 'roman' op
moest staan. Maar het is een verhalenbun
del. Voor een beginnende schrijver een gro
te stap, maar dat heb ik geweigerd. Het
heeft wel gemaakt dat ik me toen heb voor
genomen een verhalenbundel te schrijven
die als roman door het leven kon gaan.
„Dit is niet de tijd om een roman te schrij
ven. Dat kon toen we nog een compact we
reldbeeld hadden. Eén God, één keizer,
één natie. Tegenwoordig zijn er internet,
ebola, mensen die zich willen klonen.
Daarom is een fragmentarische roman ge
paster. Je kunt het ook banaler zeggen: ie
mand die zich voorneemt een roman te
schrijven, lijdt aan grootheidswaanzin.
„De vraag is steeds of er een plot is. Maar
een plot is niet sexy. Het leven is gecompli
ceerder. Als je een roman wilt schrijven
die de wereld probeert te vatten en te be
grijpen, dan moet die uit verschillende ge
schiedenissen bestaan, verbonden door
bruggen. Daarom is een roman-in-verha-
len de enige roman die ik tegenwoordig be
grijpen kan."
Een roman is ook een poging chaos te over
winnen en de wereld onder te brengen in or
de, structuur en perspectieven.
„Bij het schrijven is het omgekeerd. Eerst
maak je een plan, dan maakt de roman er
chaos van. De roman verweert zich tegen'
controle. Wat elke schrijver vertelt, is
waar: er zijn momenten dat de roman zich
zelf schrijft. Dan doe je als schrijver alleen
nog wat de tekst van je verlangt. Waar
schijnlijk is dat de reden waarom ze über
haupt schrijven. Het is wachten op het klei
ne drugsmoment. Komt niet vaak voor. Je
moet veel werken om dat te bereiken,
maar dan gaat de werkelijkheid open en
komt er een kleine stem die je vertelt hoe
het verder gaat. Daarom schrijven schrij
vers. Denk ik. Dit is mijn privé mytholo
gie."
En passant sluipen ook grote thema's binnen.
„Van alles. Van stervensbegeleiding tot na-
tionaalsocialisme. Niet omdat ik het er per
se in wilde stoppen, maar omdat we in het
leven nu eenmaal met regelmaat tegen de
ze onderwerpen aanlopen. We worden be
dolven onder de thema's. Nu zijn we des
kundigen geworden op het gebied van is
lam. Tien jaar geleden wisten we opeens al
les over afvalscheiding."
Een paar dagen na dit interview werd Eva
Menasse in Wenen verwacht. Ze ging.
Voor Quasikristallen kreeg ze daar de
Alpha-Literaturpreis uitgereikt.
Zoek de mooiste
boekenwinkels
Een cd met zeventien door de zan-
ger zelf geselecteerde stukken.
Die vind je achterin, keurig opge
borgen in de kaft van dit kloeke
boekwerk. En alleen dat al recht
vaardigt de aanschaf van dit verza
meld werk van de vorig jaar over
leden Maarten van Roozendaal.
Hij was toen 51 jaar.
De cd zit in een droomverpak-
king. Want de bladmuziek van de
ze stukken is ook in het boek op
genomen, genoteerd door Egon
Kracht, die jarenlang met zijn con
trabas aan de zijde van Van
Roozendaal verkeerde.
Ook zonder cd-speler en zonder
kennis van het notenschrift blijft^
dit boek zeer de moeite waard,
omdat het door de opna
me van alle liedteksten
recht doet aan de impor
tantie van Maarten van
Roozendaal. Als zanger
hoorde hij thuis in de cate
gorie waar je Ramses Shaf-
fy, Jacques Brei en Zijlstra
ook treft. In 1994 won hij
bij het Amsterdams Klein
kunst Festival zowel de t
publieks- als juryprijs.
Voor het lied Red mij niet
kreeg hij de Annie M.G.
Schmidt-prijs.
Van Roozendaals teksten
blijven zonder zijn mar
kante zangstem en de bij
behorende muziek ook
overeind. Ze laten zich
goed lezen als poëzie. In
heldere taal schetst hij de
zin en onzin van het bestaan. Hij
heeft niet veel nodig om een lezer
direct zijn wereld in te trekken. -*
Van Roozendaal was een uitste
kend verteller.
Dat blijkt ook uit de in het boek
opgenomen stukjes proza. Bijvoor
beeld Boer, waarin trefzeker een
straatarme boer wordt beschre
ven die in een land woont dat zo
arm is dat de bevolking al zou
staan te juichen als er ook maar
één enkel zaadje van 'het maakt
niet wat' over de grens zou
waaien. Of de genadeloos beschre-
ven kinderen die bij moeder ko
men eten of de koning die zich
stierlijk verveelde.
In zijn inleiding zegt Paul de
Munnik dat de helft van zijn stu
denten op de Kleinkunstacade
mie bij de lessen liedperforming
komen aanzetten met werk van
Van Roozendaal. Dat is bemoedi
gend. Want al zal de meester ze
zelf nooit meer vertolken, zijn
oeuvre is met dit boek mooi toe
gankelijk geworden.
VRIJDAG 28 NOVEMBER 2014
CADEAUBOEKEN
Dizzie-boegbeeld Theo Hakkert geeft
tips .voor boekencadeau's tijdens de
feestdagen. Op Dizzie.nl noemt hij o.a.
Stephen King, Thomas Piketty (foto),
Jan Arends, Marlon James en Jamie Oli
ver als geschenken voor sint en kerst.
RECENSIE
In mijn bloed van Milou van der Will krijgt
op Dizzie.nl vier sterren van lezers. „De
personages staan als een huis en het on
derwerp (pedofilie) is van deze tijd, maar
ben ik zo nog niet eerder tegengekomen
in een verhaal", aldus een van hen.
1
Eva Menasse.
foto Ekko von Schwic
De mooiste boekwinkel ter wereld zou
Lello Porto zijn in Portugal. Maar op web
sites scoren de boekhandels Dominica
nen in Maastricht en Waanders In de
Broeren in Zwolle het hoogst in Neder
land. Blog over jouw favoriet op Dizzie.nl
VERZAMELD WERK
door Ton Ouwehand
Jij blijft bij mij
Maarten van
Roozendaal
320 blz.
Nieuw Amsterdam
34,95 euro
