Als afvallen niet lukt
GEZOND 7-
VOEDING
Frank van Berkum
Voor mij zit een goed
verzorgde, oudere
dame. Ze is lerares en
heeft last van haar
overgewicht. Het is niet dat ze
ernstige medische klachten
heeft, maar ze kan niet afval
len.
Ze vindt dikke mensen onge-
discplineerd en onverantwoor
delijk. En dat is precies wat zij
zelf niet is. Ze leidt namelijk
een gedisciplineerd leven, dat
kan ik zien aan haar uiterlijk en
aan haar voorkomen. „Dokter, ik
ben niet naar u gekomen om
sprookjes te vertellen; wat ik ook
doe, ik val niet af."
Meestal vind ik wel kleine dieet-
foutjes of andere redenen waar
om mijn patiënten niet afkun
nen vallen. Maar niet bij deze da
me.
Ik schat dat ze 15 kilo te zwaar is
en bedenk dat die 15 kilo extra
haar ongelukkig maken. Ze is van
de oude stempel, heeft een ijze
ren discipline.
Met veel moeite viel ze een halve
kilo per maand af, om binnen een
week een kilo aan te komen „Ik
ben strenger voor mezelf dan
voor mijn leerlingen, dat ziet u
hier in mijn eetdagboek", zegt ze.
Ze heeft de eetmeter van het Voe
dingscentrum ingevuld en nuttig
de tussen de 1.200 en 1.800 kcal
per dag. Ook de tussendoortjes
had ze trouw vermeld. Met zo'n
calorie-inname valt een actieve
vrouw gemiddeld 1 kilo per
maand af. Zij niet. En ik geloofde
haar.
Soms vallen mensen ondanks
al hun inspanningen geen gram
metje af. Hoe komt dat? Smokke
len ze en bedonderen ze de boel?
Je zou geneigd zijn dat te denken.
Stop met het
veroordelen van
jezelf en anderen
om die extra kilo's
Maar mijn patiënte maakt geen
dieetfoutjes en beweegt voldoen
de. Volgens de therapie 'ieder
pondje gaat door het mondje - na
melijk calorie in eten) is calo
rie uit verbranden en bewe
gen) - val je af als je meer ver
brandt dan dat je binnenkrijgt.
Toch zijn er mensen waarbij het
lichaam zich verzet tegen afVal-
len. De verbranding komt op een
lager pitje te staan; allerhande
hormonen zetten het lichaam in
een zuinige stand en moedigen
het brein aan maar weer te gaan
eten.
Over die tegenwerkende mecha-^
nismen weten we steeds meer.
En we weten nu zeker dat het ver
brandingsniveau tot wel 500 kcal
per dag kan verschillen tussen
mensen. Dat kan wel een kilo per
maand uitmaken.
Hoe begeleid ik zo'n patiënte? Ge
woon eerlijk zijn en erkennen
dat je deze strijd niet gaat win
nen. Nog strenger diëten? Nee!
Dat maakt mensen op den duur
nog ongelukkiger.
Mijn advies is: een dieet met
meer groenten en volkorenpro
ducten, dus vezels. Iets meer ei
witten, liefst in de vorm van peul
vruchten, zuivel, vis en gevogel
te. Ga lekker wandelen, accepteer
je gewicht. Nog belangrijker: stop
met het veroordelen van jezelf en
anderen om die extra kilo's.
Kies je door het gebruik van light-
producten werkelijk verstandig? Aan
misverstanden over 'lichte' zaken geen
gebrek. „Light jaagt juist eetlust aan."
FEITEN OVER LICHT
Maar liefst 30 procent van de consumen
ten overschat de effecten van
lightproducten schromelijk,
blijkt uit onderzoek van GfK.
Vaak denken we dat light
minstens de helft aan calorie
ën scheelt, waarbij er tevens
vanuit wordt gegaan dat de lichte variant op meer
dere fronten reductie oplevert. Dus zowel minder
vetten, suikers en zout als uiteindelijk calorieën.
Een pijnlijke vergissing. Fabrikanten mogen een pro
duct al light noemen als één van genoemde boosdoe
ners in mindere mate aanwezig is. Daarmee is niet
gezegd dat het product calorisch zo veel minder op
levert. Light chips bevat bijvoorbeeld minder vet,
maar er zijn meer koolhydraten (zetmeel) inge
stopt. Je wordt er dus bijna net zo dik van.
Sylvia Nijland twijfelt. Haar 11-jarige dochter is
te zwaar. Toch wil ze Demi niet op rantsoen
zetten. Haar dochter moet in geen geval het
eeuwigdurende gevecht met kilo's van haar
moeder erven. „Ik koop
steeds vaker lightpro
ducten, ook voor De
mi. Maar ik merk dat
daardoor de drempel
waarmee ze nog een
extra glas cola of wat
chips krijgt, lager
wordt. Dat is niet
haar schuld. Ik trap
zeifin die valkuil.
Het lijkt wel of de
zin in zoet groter
wordt. De hoe
veelheid jam die
ik op een
cracker smeer,
is bijna ver
dubbeld. Om
dat het light
is, net iets
minder
zoet. En
het mag van mezelf. Zo gaan
we mooi de boot in, qua ca
lorieën en prijs. Light is
vaak duurder dan regu
lier."
Gewichtscoach Moni
que Willems - van
Jouw gewicht in even
wicht - verbaast zich er
niet over. „Voor sommige
mensen staat light voor onbe
perkt eten en drinken. Want het is
toch light. Maar in light chips en de
lichte versies van pindakaas en rook
worst bijvoorbeeld, zit nog steeds veel
vet en zout. Mijn advies is zo min moge
lijk lightproducten te gebruiken of ten
minste het etiket goed te lezen. Over effecten op langere ter
mijn is nog niets bekend. Daarom adviseer ik mensen beter
op het totale voedingspatroon te letten, daar is winst te beha
len. Voeding moet energie opleveren, energie die je bij voor
keur uit pure, eerlijke (streek)producten haalt. Niet
uit light varianten. Light is oorspronkelijk ontwik
keld voor diabetici, niet voor gezonde mensen."
Over light frisdranken, die in het onderzoek als,
enige het stempel 'betere keuze' kregen omdat ze
aantoonbaar minder aanzetten, is Willems even
min enthousiast. Dat is vreemd, hoe veel kwaad
schuilt er in slechts 1 calorie per glas? „Het drinken
van light frisdrank levert inderdaad minder calorie
ën op, maar de kunstmatige zoetstoffen die zijn toe^"
gevoegd, zijn behoorlijke eetlustopwekkers. Ze ge
ven de hersenen een signaal dat er energie aan
komt, maar het lichaam wordt in feite voor de gek
gehouden. Door het zoetsignaal vraagt het
lichaam wel meteen energie, waardoor de verlei
ding toch een koekje extra of chips te pakken
groter wordt. In feite verstoort light je systeem,
het jaagt de eetlust aan."
De keuze van Sylvia haar dochter steeds
meer lightproducten
te geven vindt
Willems geen geluk*"'
kige. „Kinderen ver
bruiken veel energie
en hebben natuurlij
ke suikers als rietsui
ker of honing nodig.
Geen vervangende
zoetstoffen, die het
lichaam ontregelen.
Verstandiger is het
hele eetpatroon te
bekijken. Wan
neer maximaal
10 procent van
de dagelijkse in"
name uit 'vul
ling' in plaats
van voeding
bestaat, doe
je het goed.
Onder die
vulling
vallen dan ook de verantwoorde suikers.
Kies vijf dingen die écht lekker zijn. Voor
jezelf en voor je kind.'*
In samenwerking met een aantal collega's
biedt Monique Willems het 'gewoon-
etendieet' aan, dat overgewicht vanuit
de basis aanpakt. Winst - zeker 80 pro
cent - is volgens de coaches te behalen
door bewustwording in eet- en gedrags-
patronen. „Daardoor leer je welke voe
dingsmiddelen er werkelijk toe doen.
We verwarren vullen met voeden.
Light levert energie, maar het is nie>
meer dan een vulmiddel."
DINSDAG 25 NOVEMBER 2014
Dr. Frank van Berkum is internist.
Net zo
zwaar
van
licht
door Sandra van Maanen
illustratie Ronald Visser
Een fabrikant mag light claimen als een pro
duct een minimale reductie van 30 procent
aan calorieën heeft.
Die reductie kan betrekking hebben op vet
óf suiker óf energetische waarde.
De vergelijking tussen light en regular gaat
vaak scheef, omdat de productsamenstel
ling wezenlijk kan verschillen.
Driekwart van de Nederlanders gebruikt re
gelmatig lightproducten, 20 procent denkt
er mee af te kunnen vallen.
Light frisdranken zijn calorisch gezien een
betere keuze. Maar let op: de zoetstoffen
die erin zitten, wakkeren de eetlust aan.
Bron: onderzoek van het Voedingscentrum en
Gezondheidsnet.nl, uitgevoerd door GfK
reageren?
gezondheid@depersdienst.nl
