Eindewege
Bananasplit is
bedacht in de
L. Nobelstraat
Nieuwe raadkaart
BUITEN 7
Het Zeeuws is een prachtige, beelden
de taal. Voorwerpen, mensen, plaat
sen, kregen en krijgen vaak namen
die precies aangeven wat, wie of waar ze
zijn. Neem nou 'Eindewege', het gehucht,
de buurtschap net ten noorden van 's-Heer
Arendskerke. Vroeger, toen het vernoemd
werd, hield daar de weg en de kleine we
reld voor de buurt- en dorpsbewoners let
terlijk op. En dus werd het daar Eindewege
genoemd. Zo heet het tot vandaag de dag.
Het is trouwens niet het enige 'Eindewege'
in Zeeland. Op andere plekken komt die
naam ook voor, meestal als straatnaam.
In Eindewege, dat van 's-Heer Arendsker
ke, ligt ook vanouds de begraafplaats van
het dorp en de wijde omgeving. Toepasse
lijker kun je het niet meer bedenken: aan
het einde van je levensweg werd je op Ein
dewege begraven. Geen creatieve geest kan
zoiets verzinnen, het is zelfs licht absurdis
tisch. Waarom hield de weg op aan het
eind van Eindewege? Heel eenvoudig, om
dat daar het Schenge, eertijds een grote
stroom, van de Piet (bij de Oranjeplaat)
naar het (huidige) Katseveer stroomde. Al
le wegen liepen dood op het Schenge. Maar
waar je dood liep, kon je natuurlijk wel ver
der varen. Aan het einde van Eindewege
was een haventje voor landbouwproduc
ten en voor het overzetten van mensen in
de richting van Wolphaartsdijk. Dat haven
tje is er nog steeds. Bijna onzichtbaar ligt
het verscholen in de oksel van de dijk, die
aan de linker kant de polder 'De Breede
Watering' scheidt van de Schengepolder.
'Links' wil zeggen, de oude dijk, die rich
ting Ankerverepolder gaat. De restgeul van
het Schenge loopt zo ongeveer dood in het
haventje. Jammer alleen dat de plek hele
maal overgroeid is door riet en struikge
was. Want zo'n oeroud haventje is in feite
een 'landmark', een soort cultuurhistorisch
artefact dat best onderhouden mag wor
den. Nu verruigt en verloedert het alleen
maar. Uit het voorgaande blijkt natuurlijk
ook dat je 'Eindewege' als betrekkelijk
moet beschouwen. Je kunt zowel links als
rechts de dijken op. Alleen niet rechtdoor.
Rond 1850 veranderde dat. Eerst werd de
Perponcherpolder aangelegd, en daarna de
Broeder- en Zusterpolder. Dat was tevens
het einde van het isolement van Eindewe
ge. Er kwam een gat in de nieuwe dijk en
de weg werd kaarsrecht naar het noorden
doorgetrokken. De weg van Eindewege
kwam uit in de Broeder- en Zusterpolder.
Dat was/is een kleine polder met oorspron
kelijk maar één hoeve. De polder, van Fran
se adellijke en katholieke eigenaren, kreeg
eerst een tijdelijk steenbakkerij die be
doeld was om terplekke de stenen voor de
hoeve te maken. Broeder en zuster.nie
mand weet waarom die polder zo ge
noemd werd. Waarschijnlijk heeft het iets
met religie te maken. Hoe dan ook,
voortaan kon je van Eindewege naar Broe
der en Zuster. Alweer iets dat - voor de spi
rituele liefhebber - bol van symboliek
stond. Het geheel van Eindewege en de
symboliek eromheen doen me denken aan
de bekende versregels van Tolkien in 'The
Lord of the Rings':
'De weg gaat verder eindeloos
vanaf de deur waar zij begon.
Ik moet haar volgen rusteloos
tot ver achter de horizon.'
De kaart van vorige week werd
door veel lezers herkend en riep
heel veel herinneringen op aan
vroegere tijden.
F. van Velthoven uit Zierikzee
meldt: „We zien hier de Lange Nobelstraat
in Zierikzee in de richting van de Schuitha
ven. De straat was, na binnenkomst van de
stad door de Nobelpoort, een belangrijke en
drukke toegangsweg.
Dit is ook af te lezen aan de ligging van het
grote hotel Juliana op de kaart. Later
werd dit hotel vele jaren lang een Ford-gara
ge en tegenwoordig is het een AH-winkel.
In mei 1940 kwamen de Duitse soldaten
strak in het gelid en luidkeels zingend, door
deze straat de stad binnen gemarcheerd.
Mijn opa had als voorloper van Bananasplit
in deze straat recht voor zijn winkel (maga
zijn De Onderneming), aan een lange ijze
ren pen een zilveren munt tussen de kinder
koppen van de straat geslagen. Hij moet
vaak in zijn vuistje gelachen hebben als al
weer iemand tevergeefs probeerde de munt
van tussen de stenen te peuteren!"
R. Klaasse uit Dreischor schrijft: „Bakker
Brouwer leverde fijn gebak en heerlijk pa
lingbrood in twee prijzen. Bij boekhandel
Ochtman kocht ik schoolboeken. Ze had
den daar een uitgebreid assortiment."
Ten slotte onthult Kees Stevense uit Middel
burg het volgende: „De straat ontleent haar
naam aan de in deze buurt staande Nobel
poort, gesticht in 1325 voor rekening van de
vermogende edelvrouwen, de gezusters An
na en Maria Nobel."
Over Juliana weet Stevense nog te melden:
„Het hotel timmerde nogal aan de weg en
prees zich aan als 'de elegantste dancing
van Zierikzee'. Ter gelegenheid van een be
paalde dansavond was de speciale attractie
'voor elke tiende bezoeker een fijne flesch
wijn'.
WOENSDAG 19 NOVEMBER 2014
LANGE NOBELSTRAAT, ZIERIKZEE
*91't\
991,
door Gerard Smallegange
Winnaars waardebon: Mevrouw Van de Wekken-
Berervoets, Zierikzee; P. van Hattem, Noordgou-
we en R. Klaasse, Dreischor
Breed en verstild
Een nieuwe opgave uit
de collectie kaarten en
foto's van Hans Linden-
bergh. Onze vraag: waar
is deze foto genomen?
We zijn benieuwd naar
de locatie en lezen
graag anekdotes of ver
halen over deze plek.
Stuur uw oplossing naar:
redactie@pzc.nl
of postbus 5046,
4380 KA Vlissingen.
Drie inzenders van goe
de antwoorden ontvan
gen een waardebon.
