Tijdens onderzoek
in het Zeeuws
Archief trof Ruud
Paesie tussen een
stapel notariële ak
ten een verzegelde
en dichtgenaaide
papieromslag aan.
Het blijkt het on
geopende testa
ment te zijn van
Hendrik Milet,
oud-burgemeester
van Veere.
10 SPECTRUM
- Tor*"1
I"fa, W' - Jy-y
7
achtergrond
rr^y
ét*-'*
■/r-f&h /&HT7* fay *4 f»
JZpvf Mf:
00 r &f
Snkt*.
sé^&iry'' $k*2
/WfL
*£ê.*x tJSvfê/ 'JfyM&r MS
/&-&*?&£.
Je>"g te-yt A.
/j**6 /ijiX&ó'A*** /prje~*r?tM&4L
fc£>#
t, 'ë£,»-?z
m£<&4
Het betreffende do
cument is een zo
genaamd beslo
ten, ook wel ge
heim of mystiek
testament ge
noemd, waarin
de testateur zijn laatste wil zelfheeft
geschreven. In tegenwoordigheid van
twee getuigen neemt de Veerse nota
ris ïan Swerius Halffman het dichtge
slagen document op 9 juni 1782 in ont
vangst en wikkelt dat in een papieren
omslag. Halffman kent de inhoud van
de wilsbeschikking dus niet. Daarna
naait hij de gesloten akte met een
'dubbele rode zijde draad' op acht
plaatsen dicht. Milet verzegelt vervol
gens met zijn cachet en rode lak vier
insteekpunten op de voorzijde en de
notaris doet hetzelfde met zijn zegel
stempel aan de achterzijde. Van deze
handeling maakt Halffman op de om
slag van het testament een akte op,
vermeldt de wens van de testateur,
waarna alle aanwezigen tekenen. Mi-
lets laatste wens is duidelijk. Na zijn
dood moet zijn boedel zo snel moge
lijk worden verzegeld en gesloten blij
ven tot na opening van dit testament.
Dat laatste gebeurt echter niet.
Over de jeugdjaren van Hendrik Milet
is weinig bekend. Wel weten we dat
hij in 1705 geboren is en dat hij op
18-jarige leeftijd als derde chirurgijn
met het Zeeuwse VOC-schip Borssele
naar Azië vertrekt. In 1725 repatrieert
hij, waarna nog twee reizen naar de
Oost volgen. Inmiddels is hij opge
klommen tot opperchirurgijn en ver
blijft hij geruime tijd in Batavia. In
die jaren bouwt hij een klein fortuin
op, vermoedelijk met de officieel ver
boden handel in zilvergeld, zoals zo
velen doen. Door de hoge Aziatische
vraag naar edelmetaal ligt de waarde
van zilveren munten daar zo'n 25 pro
cent boven de Europese koers. Perso
neelsleden van de Compagnie maken
van dit koersverschil dankbaar ge
bruik en nemen voor zichzelf of voor
welgestelde opdrachtgevers geld mee
dat zij na aankomst in Batavia in de
compagniëkas storten. Daarvoor krij
gen zij een wissel, een soort cheque,
ter waarde van de nieuwe koers, die
bij terugkomst in Nederland door de
bewindhebbers aan hen wordt uitge
keerd. Kennelijk heeft Milet deze lu
cratieve handel later vanuit Zeeland
voortgezet. In 1780 wordt hij namelijk
beschuldigd penningen aan een
Zeeuwse VOC-schipper te hebben
meegegeven, bestemd voor de particu
liere handel in Batavia. Milet ontkent
in alle toonaarden.
Eenmaal terug in Zeeland zoekt hij
zijn heil aan wal en trouwt hij met
Adriana de Kanter, dochter van een in
Sint Annaland woonachtige chirur
gijn. Het echtpaar gaat aan de noord
zijde van de Middelburgse Dam wo
nen en krijgt kinderen. Uitgezonderd
zoon Johan Hendrik sterven allen op
jeugdige leeftijd. Nadat zijn vrouw in
1746 eveneens is overleden, hertrouwt
hij met Adriana lacoba Blondel. Zij be
valt van een dochter die later met de
Vlissingse pensionaris Francois
Adriaan van Rosevelt Cateau trouwt.
Deze dochter overlijdt in 1780 bij de
geboorte van haar tweede kind.
In de jaren vijftig verhuist Milet met
zijn gezin naar de Wijngaardstraat in
Veere. Daarna volgen zijn benoemin
gen tot raad, schepen en burgemees
ter van die stad. Ook wordt hij lid van
de Staten van Zeeland en neemt hij
als afgevaardigd statenlid zitting in de
Staten-Generaal. Het gaat hem duide
lijk voor de wind en hij past zijn le
vensstijl aan zijn verworven maat
schappelijke status aan. Hij kan zich
zelfs een buitenhof veroorloven en
koopt Zeerust in Koudekerke, een klei
ne buitenplaats die luitenant-admi
raal Cornelis Evertsen de Jongste, telg
uit het beroemde Zeeuwse admiralen-
Geheim testament
blij ft gesloten
De testamenten van oud-burgemeester
Hendrik Milet uit Veere (1705-1783).
Links: het eerste ongeopende testament
(juni 1782); rechts: het derde, geopende
testament (juni 1783).
door Ruud Paesie