Mflliiiörü§
PvdA heeft
het verbruid
bij Turkse
gemeenschap
Uil
6 BINNENLAND
HEIBEL IN DE PVDA
Turkije probeert zijn greep op
Turkse Nederlanders te vergroten,
om meer macht te verwerven.
Leba
DEN HAAG - In februari spraken de
toen nog PvdA-Kamerleden Tüna-
han Kuzu en Selcuk Öztürk op de
scholingsdagen voor het kader
van de Islamitische Stichting Ne
derland (ISN). In het onlinever-
slag op de site van ISN wordt dat
zo vernoemd: 'Onder meer kwa
men de verwachtingen van onze
afdelingbestuurders ten aanzien
van de parlementsleden aan de or
de'.
Voor de goede orde: ISN is de Ne
derlandse tak van de Diyariet, de
Turkse overheidsinstantie die on
der meer gaat over Türkse moskee
ën in het buitenland. In Neder
land is ISN de baas in ruim 140 ge
bedshuizen, het overgrote deel
van de Türkse moskeeën hier. De
imams staan op de loonlijst van
de Türkse overheid.
ISN is één van de stichtingen die
door minister Lodewijk Asscher
begin deze week werden omschre
ven als niet transparant genoeg.
Net als Milli Görüs, de
Süleymanci-beweging en de Fet-
hullah Gülen-beweging. De eer
ste twee zijn conservatief-religieu-
ze bewegingen, vooral gericht op
onderwijs en religie. Fethullah
Gülen is iets liberaler, maar be
heert in Nederland ook zo'n hon
derd omstreden religieuze studen
tenhuizen annex internaten.
De vier organisaties vergroten vol
gens Asscher de participatie van
Türken in Nederland, maar dat
leidt er vooral toe dat ze meer po
litieke macht willen 'voor eenzij
dige belangenbehartiging van
hun eigen groep'. Ook zijn ze vol
gens de minister niet open ge
noeg over hun doelen en financi
ën. Dat Asscher de stichtingen
vijfjaar lang nauwgezet in de ga
ten wil houden om te kijken of ze
bijdragen aan de integratie van
Uirken, was de druppel die de em
mer deed overlopen bij de twee
PvdA-Kamerleden.
Asscher constateert in het rapport
Parallelle gemeenschappen, dat in
zijn opdracht is geschreven, ook
dat 'de druk en invloed vanuit
Turkije en de Türkse overheid on
verminderd groot is'. Druk op de
400.000 Turkse-Nederlanders be
doelt hij daarmee. Dat gebeurt vol
gens hem door imams die door
de Diyanet worden gestuurd,
door het Bureau Turken in het
buitenland en door een groeiend
aantal medewerkers op de Turkse
deic.
ambassade in Den Haag. Vanuit
die ambassade stuurde een func
tionaris, belast met religieuze za
ken, donderdagavond een tweet
waarin hij Kuzu en Öztürk felici
teerde met 'hun dappere en eerlij
ke positie'.
„De Turkse diplomatie behartigt
de belangen van de Turken in Ne
derland en zet die groep in voor
haar eigen belang", stelt Lily
Sprangers, directeur van het Tur
kije Instituut in Leiden. Dat be
lang is het streven van Ankara om
haar invloed in Europa uit te brei
den en een machtig land te wor
den. De Turkse regering mengt
zich steeds meer in de Nederland
se politiek, stelt zij. Soms via in
stanties als Diyanet; soms direct.
Dat blijkt onder meer uit de de
monstratie in Almelo tegen de
plaatsing van een monument
voor de Armeense genocide. Die
demonstratie werd volgens Spran
gers gefaciliteerd door de Turkse
overheid. De woede van de twee
ex-PvdA'ers kan zij zich overi
gens wel voorstellen. „In Turkije
werkt dit gewoon zo: je maakt je
hard voor voor bepaalde groepen
en dan krijg je stemmen. Die groe
pen zijn nu boos omdat ze onder
controle van Asscher blijven
staan." Daarnaast maken ze zich
mogelijk zorgen om geld: zowel
de Diyanet als de Süleymanci-be
weging krijgen subsidies van Ne
derlandse overheden, doorgaans
op lokaal niveau.
sfe Stichü<4
Om nou te zeggen dat de ruzie
tussen de twee Kamerleden van
Turkse komaf en de rest van de
PvdA-fractie het gesprek van de
dag is in de Nijmeegse Eyup Sul
tan Camii-moskee: nee. „Ruzie?
Waar? Ik kijk nooit naar het
nieuws", zegt de man die vandaag
koffie en thee serveert terwijl het
gebed aan de gang is. „En stem
men ga ik ook niet. De hele affai
re is hem compleet ontgaan.
De Koerdische vluchteling Attaj
is een echte ouderwetse socialist,
zegt hij, omdat socialisten opko
men voor mensen die het minder
hebben. „In Turkije was ik ook al
socialist. Het maakte nooit uit of
je uit een ander land kwam, het
was een grote gemeenschap. Nu
weet ik het niet meer, misschien
schrijf ik volgende week wel een
briefje om mijn lidmaatschap op
te zeggen. Niemand stemt meer
op ze, denk ik. Hoe kan de PvdA
dat nou doen?"
Türkse mensen zijn niet met Ne
derlandse politiek bezig, zegt
Mahmut Ciftci als de moskeegan-
gers naar buiten komen. „Alleen
met de Türkse." Zelfheeft hij de
PvdA-ruzie wel gevolgd. „De
PvdA is onbetrouwbaar. Over Ne-
bahat Albayrak werd in het verle
den ook in het openbaar getwij
feld. Vroeger zou ik misschien op
de PvdA hebben gestemd hebben,
maar nu niet meer. Ik stem wel
links, maar niet op de PvdA."
Den Haag is ver weg van de mos
kee in Nijmegen en politiek is er
geen onderwerp van gesprek, zegt
Ibrahim Dagdas, die betrokken is
bij de moskee. „Het is allemaal
nog vrij vers, er is niet veel over
gepraat." Bovendien: geloof is ge
loof en politiek is politiek: dat
hoort buiten de moskee, vindt
hij. „Bij Turken is de Partij van de
Arbeid populair, omdat de partij
onze gemeenschap altijd heeft ge
steund. Ik vind trouwens wel dat
Kamerleden ook verplichtingen
hebben naar hun partij. Als jij
openlijk kritiek uit op je werkge
ver, vlieg je er ook uit."
Maar de sociaaldemocraten lijken
het nu verbruid te hebben bij de
Türken. Achter de kassa van de
Türkse supermarkt Yeni Gunay-
din aan de Nijmeegse Willems-
weg zit een boze dame. Sevilay is
woest. „Ik vind het schandalig
hoe die Kamerleden behandeld
zijn. Mensen mogen niet meer
voor hun mening uitkomen. Ne
derland is een heel erg eng, rechts
land geworden." En ze is niet de
enige, zegt ze: veel Turken, in haar
winkel denken er hetzelfde over.
„Ik wil het tolerante en ruimden
kende Nederland van vroeger te
rug. Tegenwoordig mag iedereen
van alles roepen over buitenlan
ders, en het wordt nog allemaal
uitgezonden op televisie ook. Ik
vind de sfeer in Nederland een be
dreiging voor de toekomst. Het is
triest voor mijn kinderen."
De frustratie is zichtbaar als Sel
cuk Öztürk en Tunahan Kuzu
donderdagavond na tienen uit de
fractie komen. Na urenlang be
raad zijn ze uit de PvdA gezet. Of
zelf opgestapt Het is maar hoe je
het bekijkt. Feit is dat zij weiger
den afstand te nemen van hun kri
tiek op integratieminister Lode
wijk Asscher - een keiharde voor
waarde van de fractie. Voor de ca
mera's gebruiken ze grote woor
den: „De partijtop heeft ons
monddood gemaakt", zegt
Öztürk. Kuzu: „Dit is een diepte
punt in de geschiedenis van de
Nederlandse democratie." Een ge
tergde partijleider Samsom rept
over cliëntelisme, suggererend
dat de twee PvdA'ers er een dub
bele agenda op nahouden.
Een paar minuten eerder gaat er
een schok door de vergaderkamer
op de derde verdieping van de
PvdA-vleugel op het Binnenhof.
„Moge Allah je straffen", bijt
Öztürk zijn collega Ahmed Mar-
couch toe, die als woordvoerder
integratie Asschers koers steunt.
Volgens aanwezigen is dit de cli
max van de meeting. Iedereen is
onthutst, Marcouch zelf blijft
kalm.
Terug naar woensdag. Het AD
meldt dat de Kamerleden met
Turkse wortels het integratiebe
leid van hun eigen vicepremier
hekelen. Asscher heeft Türkse or
ganisaties als de Süleymanci-be
weging en Milli Görüs in het vi
zier omdat hij betwijfelt of ze de
integratie van Turkse Nederlan
ders bevorderen. De PvdA'ers zijn
boos: de clubs doen toch niks ver
keerd, Nederland kent toch vrij
heid van vereniging?
De partijtop weet dan: dit is mis.
Parlementariërs kunnen achter
de schermen best klagen over ka
binetsplannen, maar hier gaat het
om een openlijke aanval op een es
sentieel onderdeel van de integra
tiepolitiek. Want de PvdA wil af
rekenen met instanties die inte
gratie dwarsbomen. Bovendien is
het Asschers plan en niet dat van
pakweg Wilma Mansveld. De vice-
Turkse
arm reikt
verder
door Cyril Rosman
NIJMEGEN - Yussuf Attaj komt bij
de moskee aanlopen terwijl de op
roep voor het vrijdaggebed klinkt.
„Ik ben al twintig jaar lid van de
PvdA", zegt hij. „En ik vind het
schandalig."
■BUM WH
I Sevilay achter de kassa in de Turkse supermarkt Yeni Gunaydin.
Te trots om
RECONSTRUCTIE
PVDA'ERS EXIT
door Niels Klaassen foto's Demet TV
DEN HAAG - Boos verlaten de
PvdA-Kamerleden Öztürk en Kuzu
donderdagavond laat de fractie.
Over hoe een op het oog onbedui
dende rel in een mum van tijd ont
aardt in nieuwe schade voor de
PvdA. „Zelfs Samsoms ultieme po
ging liep op niks uit"
Tunahan Kuzu
