x -°<10%
t
t
t
t
t
4
VOOR
V
1
KUH5T
'Cao kan na renovatie eeuw verder*
i'
J
16 ECONOMIE
WÊÊÈÊÊÊÊ
J
0,35%
vwdgroup:
Van paar veilen
tot dik contract
0,18%
0,05%
0,29%
I AEX INDEX 14 NOV 411,97 0,56 (+0,14%) 1
DOW JONES
|ftse
17634,74
4688,54
9252,94
6654,37
BEURS VAN AMSTERDAM
WALLSTREET
AEX
I AMX
I VALUTAMARKT
0,94%
VALUTA
1,2527
+2,28%
Vakbond FNV Kiem vierde giste
ren dat honderd jaar geleden de
eerste landelijke cao werd afgeslo
ten. De typografen kwamen in
1914 met hun werkgevers salarisaf
spraken en arbeidsvoorwaarden
overeen. Een jaar eerder was er in
Amsterdam door drukkers en zet
ters gestaakt voor hogere lonen.
Dat de werkgevers en de Alge-
meene Nederlandsche Typogra
fenbond in 1914 een akkoord slo
ten, was destijds een revolutie. Be
drijven concurreerden voortaan
niet meer door de lonen stelselma
tig laag te houden. En hoewel het
verschijnsel cao inmiddels hon
derd jaar oud is, staat het fier over
eind, zegt hoogleraar De Beer van
de Universiteit van Amsterdam.
„Het is de enige door de wetgever
toegestane kartelvorming, met als
doel een eerlijk speelveld. Ik denk
dat met wat verstelwerk de cao
klaar is voor de volgende eeuw.
Vooral de vakbeweging moet zich
afvragen hoe het zit met de repre
sentativiteit. Er zijn 1,1 miljoen
vakbondsleden. De vakbeweging
moet niet-leden beter betrekken
bij onderhandelingen."
Ook moet volgens De Beer geke
ken worden naar de reikwijdte
van de cao: „Er komen steeds
meer zzp'ers of flexwerkers, die
niet onder een cao vallen. Wat ga
je voor hen regelen? Er zijn zzp'
ers die echt zelfstandig zijn en
niks te maken willen hebben met
een cao. Maar er zijn ook veel
schijnzelfstandigen, gedwongen
zzp'ers. Hoe zorg je dat zij meer
sociale zekerheid krijgen, hoe
Bond moet niet-leden
beter betrekken bij
onderhandelingen
dwing je werkgevers die zulke
schijnzelfstandigen voor zich la
ten werken tot ander gedrag? Ver
der moet er meer maatwerk wor
den geleverd, want de ene cao is
de andere niet. En de ene werkne
mer is ook de andere niet."
Volgens De Beer valt nu 70 pro
cent van de werkenden onder een
cao. Dat was in 1970 ook al zo.
„Opvallend? Nee. De groei van
het aantal zzp'ers is gelijk opgelo
pen met de krimp van het aantal
winkeliers, boeren en andere zelf
standigen."
De Beer stelt dat een cao niet al
leen voordeel oplevert voor werk
nemers: „Werkgevers weten met
centrale afspraken dat iedereen in
dezelfde functie globaal hetzelfde
verdient." Hij krijgt bijval van de
AWVN, de ondernemersvereni
ging die betrokken is bij het afslui
ten van het merendeel van de 902
cao's. „Werkgevers voorkomen
met een goede cao een race naar
het putje", zegt een cao-onderhan
delaar. De Beer: „Bovendien
boekt een werkgever tijdwinst.
Hij hoeft niet met iedere werkne
mer afzonderlijk in gesprek."
De eerste Nederlandse cao omvat
te een opmerkelijke bepaling:
'Vrouwelijke personen worden in
deze overeenkomst gelijkgesteld,
behalve ten opzichte van het
loon'. Sindsdien is er veel veran
derd. De kleinste van de 902 cao's
is die van Botlek Tank Terminal,
gemaakt voor precies zeven mede
werkers. De grootste is die van de
verpleeg- en verzorgingshuizen
en thuiszorg, die betrekking heeft
op 426.000 mensen. De dikste cao
is van de kinder- en jeugdzorg,
die uit 340 bladzijden bestaat. De
dunste is die van cateraar Albron,
met slechts 5 bladzijden. De laat
ste tijd verlopen cao-onderhande
lingen in veel sectoren moeizaam.
Volgens de bonden komt dit om
dat de werkgevers sinds het begin
van de crisis weinig toeschietelijk
zijn. De werkgevers stellen dat de
bonden te hoge eisen stellen.
+2,48%
V,
Hm
dax
414 M 440
408 ij 360 /~~~~SrS^r'r^r
12:00 16:00 j~] sep okt nov M
opening: 17653,11
opening: 4679,85
opening; 9272,36
opening: 6635,45
4202,46
opening; 4208,11
Fugro 20,69%
New Sou rees Energy 15,62%
Porceleyne Fles 12,22%
Gemalto 5,09%
RoodMicrotec 4,57%
Bever
Lavide Holding
Roto Smeets
TIE Kinetix
Nedap
EURONEXT
-23,25%
-9,24%
-8,29%
-7,69%
-6,20%
AMSTERDAM - Europa ging gisteren met klei
ne winsten de handel uit. Een iets sterker dan
verwachte groei van de economie van de euro
zone (0,2 procent in plaats van 0,1 procent)
zorgde niet voor veel reuring, maar een stij
ging van het Amerikaanse consumentenver
trouwen bood enige steun. In Amsterdam ging
SBM Offshore omlaag door de omkopingsperi
kelen in Brazilië. Fugro zat juist flink in de lift.
De Franse economie kende met een vooruit
gang van 0,3 procent de sterkste groei in meer
dan een jaar. De Duitse economie pluste 0,1
procent, de Nederlandse 0,2 procent.
NEW YORK - De beurzen in New York zijn gis
teren zonder grote uitslagen gesloten, na de re
cords van deze week. Beleggers op Wall Street
verwerkten wat macro-economische cijfers,
waaronder de Amerikaanse detailhandelsverko
pen en het gestegen consumentenvertrouwen
in de Verenigde Staten. De index die het ver
trouwen meet, noteerde de hoogste stand
sinds juli 2007. De goede stemming onder con
sumenten kan gunstig zijn voor de bestedin
gen in de belangrijke feestdagenperiode. De
consumentenuitgaven zijn goed voor bijna 70
procent van de Amerikaanse economie.
slot
+/-
ytd%l
Aegon
6,09
-0,01
-7,93
Ahold
13,90
0,24
18,62
Akzo Nobel
53,53
-0,44
-2,39
ArcelorMittal
9,67
-0,00
-24,50
ASML
81,59
-0,33
21,14
Boskalis
43,36
-0,14
16,50
Corio
38,48
0,05
25,70
Delta Uoyd
18,52
-0,06
8,77
DSM
51,50
0,42
-6,88
Fugro
22,80
3,91
-45,43
Gemalto
64,85
3,14
-18,55
Heineken
60,65
-0,53
25,68
ING
11,14
-0,02
10,25
KPN
2,59
-0,01
11,29
OCI
28,10
0,10
-14,16
Philips Koninklijke
22,60
-0,08
-12,15
Randstad
35,48
0,00
-23,05
Reed Elsevier
18,74
0,20
25,92
Royal Dutch Shell A
27,58
0,16
11,94
SBM Offshore
11,55
-0,47
-21,96
TNT Express
4,92
-0,03
-26,22
Unibail-Rodamco
201,75
0,50
13,25
Unilever Cert
31,38
-0,13
11,32
Wolters Kluwer
22,33
0,02
11,42
slot
ytd%|
Aalberts
21,60
0,02
-5,22
Accell
13,03
0,08
0,92
Air France-KLM
7,17
0,29
-5,47
Aperam
22,29
-0,27
66,03
Arcadis
23,73
-0,28
-5,30
Arseus
33,20
-1,09
22,30
ASMI
33,15
-0,02
40,78
BAM
2,23
0,03
-40,23
Binck
7,56
-0,12
2,40
Brunei
14,97
0,04
-31,16
Corbion
13,88
-0,02
-9,04
Eurocommercial Properties
34,03
-0,01
16,50
Exact
31,71
-0,05
41,59
Nieuwe Steen Investments
3,92
-0,08
-10,23
Nutreco
45,72
-0,48
30,61
PostNL
2,96
-0,06
-28,63
Imtech
3,44
-0,01
-91,65
Sligro
29,75
-0,25
10,92
Ten Cate
18,70
0,00
-16,50
TKH
25,56
-0,06
3,67
TomTom
5,32
-0,05
3,32
USG
7.71
-0,10
-19,42
Vastned
37,21
0,26
20,16
Vopak
40,56
-0,30
-2,19
Wereldhave
63,95
0,05
17,94
verkoop aankoop 1
US dollar
1,16
1.37
Britse pond
0,73
0,87
Yen
127,68
159,42
Zwitserse frank
1,12
131
RENTE
10-jarige staatsobligatie
-0,42%
was 0,94%
verhouding euro/dollar
was 1,2476
GOUDPRIJS I OLIE
per troy ounce in US dollar
$1.189,05
Koersinformatie afkomstig van vwd group
www.vwd.eu - tel: 020 710 17 10
excellence in financial solutions
)pm_
Kunstenaars en acteurs demonstreren in 1980 tegen bezuinigingen en voor een cao voor de toneelsector, foto Bert Verhoeff/HH
door Wilko Voordouw
AMERSFOORT - De collectieve ar-
beidovereenkomst, oftewel cao, be
staat honderd jaar. „En hij heeft
nog mooie jaren voor zich. Maar
dan moet hij wel worden gemoder
niseerd." Dat zegt hoogleraar ar
beidsverhoudingen Paul de Beer bij
het eeuwfeest van de cao.
Paul de Beer, hoogleraar
actuele prijs vat Brentolie
79,41
BELEGGINGSFONDSEN
naam slot +/- ytd%
Triodos Sustainable Mixed Fund 33,20 0,05 9,51
Achmea Eurolanden Aandelen 18,41 -0,06 -2,49
Achmea Eurolanden Mix 26,22 0,21 4,55
Achmea Eurolanden Obligatie 29,16 0,00 6,07
Achmea Nederland Aandelen 15,99 0,02 6,24
Achmea Wereld Aandelen 22,80 0,03 20,22
Add Value Fund 31,92 -0,13 -4,03
Allianz Amerika Aandelen 22,30 0,08 12,00
Allianz Duurz. Wereld Aandelen 42,64 -0,03 13,77
Allianz Europa Aandelen 71,62 0,17 1,23
Allianz Europa Obligatie 75,63 -0,01 11,83
Allianz Pacific Aandelen 76,58 0,29 10,30
Allianz Selectie 94,74 0,14 4,39
ASN Duurzaam Aandelenfonds 87,37 0,42 14,14
ASN Duurzaam Mixfonds 80,04 0,07 12,07
ASN Duurzaam Obligatiefonds 29,56 0,00 10,24
ASN Duurzaam Small Midcap 28,85 -0,03 3,09
ASN Milieu Waterfonds 23,91 -0,10 7,02
BNP Paribas AEX Index Fund 419,81 0,36 5,53
BNP Paribas As-Pac High Ine Eq 53,68 -0,15 5,91
BNP Emerg Mkts High Income Eql7,61 -0,52 13,43
BNP Paribas Eur Gov Bond Indet06,49 -0,09 7,72
BNP Paribas Gl High Ine Equity 60,49 0,06 1,91
BNP Paribas Gl Prop Securities 57,37 0,19 23,17
BNP Paribas High Ine Property 33,00 0,11 20,22
BNP Paribas Netherlands Fund 106,24 0,01 4,05
BNP Paribas 0BAM NV 54,67 0,07 15,33
BNP Paribas Prem Glbl Dividend 35,24 0,00 1,00
BNP Paribas Prop Secur Europe 55,89 0,09 20,48
Delta Uoyd Azië 29,23 -0,11 10,37
Delta Uoyd Deelnemingen 34,79 -0,05 -7,27
Delta Uoyd Dollar 10,60 0,01 16,21
Delta Uoyd Euro Credit Fund A 12,66 0,00 8,00
Delta Uoyd Euro Deelnemingen 28,15 -0,06 0,65
Delta Uoyd Investment Fund 7,89 -0,01 10,53
Delta Uoyd Mix 11,71 -tf,05 8,09
DL Muhi Assets Conservatief 11,96 0,00
naam
slot
+/-
ytd%
Delta Lloyd Rente
14,57
0,00
10,02
Delta Lloyd Select Dividend
9,33
0,00
0,40
HH China Value Fund
33,86
0,06
5,12
HH Emerging Markets Fund
80,81
-0,93
1,47
HH Eur Value Fund
32,01
-0,25
2,55
HH Income Fund
20,53
0,01
12,20
HH Obligatie Fonds
36,22
-0,03
5,99
HH Phoenix Fund
22,26
0,45
22,51
HH Real Estate Value Fund
41,92
0,20
14,22
HH Value Fund
29,64
-0,02
11,83
ING Basic Materials
47,70
-0,09
6,32
ING Daily Consumer Goods
68,77
0,36
22,58
ING Dutch Fund
50,45
0,14
0,56
ING Duurzaam Aandelen
25,72
0,04
15,74
ING Dynamic Mix I
28,70
0,02
9,36
ING Dynamic Mix II
28,24
0,02
10,06
ING Dynamic Mix III
27,89
-0,05
10,62
ING Dynamic Mix IV
27,25
0,04
11,91
ING Dynamic Mix V
25,12
0,04
11,95
ING Emerging Europe
52,71
-0,89
-8,90
ING Energy Fund
49,09
-0,58
2,20
ING Euro Obligatie
39,84
0,01
9,45
ING Europe Fund
25,29
0,11
2,92
ING Europe SmallCaps
57,67
0,01
-1,19
ING Far East Fund
36,57
0,10
12,68
ING Financials Fund
'16,04
0,01
8,35
ING First Class Obligatie
26,38
0,01
9,56
ING Global Emerging Markets
34,63
0,16
14,10
ING Global Fund
73,15
0,03
16,08
ING Global Obligatie
14,71
0,00
12,59
ING Global Opportunities Fund
29,23
0,01
18,27
ING Global Real Estate Fund
87,05
0,33
25,31
ING Health Care Fund
46,70
0,21
31,40
ING Hoog Dividend Aandelen
28,86
-0,02
15,29
ING Hoog Dividend Obligatie
25,04
-0,30
3,64
ING Industrials Fund
52,61
-0,03
5,83
ING Information Tech
55,99
0,27
24,39
32,82
15,04
37,17
43,85
48,11
42,69
naam slot
ING Japan Fund 12,21
ING Lion Fund 36,58
ING Luxury Consumer Goods 53,73
ING North America
ING Premium Dividend
ING Telecom Services
ING Utilities Fund
Insinger Equity Income
Insinger European Mid Cap
Insinger Real Estate Equity 137,70
Intereffekt Emerging Africa 15,68
Intereffekt Frontier Vietnam 16,58
Intereffekt Gl Front High Div 14,52
Kempen European High Dividend 6,87
Kempen European Participafiör979,34
Kempen European Property Fundi 3,66
Kempen Glbl Sustainable Equity 57,40
Kempen Global High Dividend 26,56
Kempen Orange Fund 55,12
Kempen Oranje Part 92,29
Kempen Profiel 0 28,64
Kempen Profiel 2 29,49
Kempen Profiel 3 29,63
Kempen Profiel 4 28,78
Kempen Profiel 5 28,12
LSP Life Sciences Fund 163,60
MEI Tsjechië Slowakije 6,00
Optimix America Fund 15,98
Optimix Emerging (F) 54,39
Optimix Europe D 97,99
Optimix EuroRente Fonds 28,04
Optimix Income C 38,92
Optimix Mix Fund (E) 27,79
Optimix Wereld Aandelen Fonds 27,71
Palmer Emerging Europe Equity 4,84
Palmer Emerg Europe Property 7,37
Palmer Capital Russian Midcap 5,69
+/- ytd% naam slot
0,19 8,24 Robeco Afrika 133,48
0,03 8,42 Robeco Afrika Fonds - EUR G 109,45
0,32 8,35 Robeco Balanced Mix 60,75
0,01 24,57 Robeco Balanced Mix - EUR G 51,59
0,03 -1,56 Robeco Custom US Large Eq G 26,84
0,29 6,33 Robeco Duurzaam Aandelen 54,31
-0,10 26,27 Robeco Duurzaam Aandelen EUR1Q.15
0,06 3,65 Robeco Dynamic Mix 48,28
-0,01 10,60 Robeco Dynamic Mix - EUR G 56,38
-0,13 8,62 Robeco Growth Mix 61,50
-0,01 16,85 Robeco Growth Mix - EUR G 54,61
0,05 35,40 Robeco Hollands Bezit 24,23
-0,05 32,22 Robeco Hollands Bezit-EUR G 56,04
0,04 4,04 Robeco A-u 31,30
0,00 -8,80 Robeco EUR G-u 32,57
0,02 19,30 Robeco Safe Mix 53,84
-0,04 10,00 Robeco Safe Mix - EUR G 51,87
-0,02 11,32 Robeco Solid Mix 53,86
-0,07 6,46 Robeco Solid Mix - EUR G 52,90
0,00 3,34 Rolinco EUR G 30,29
0,02 0,00 Rolinco A-u 29,26
-0,04 9,76 Rorento Class DH EUR 56,96
-0,10 10,10 SNS Amerika Aandelenfonds 31,38
-0,15 9,88 SNS Azië Aandelenfonds 26,98
-0,18 10,35 SNS Euro Aandelenfonds 25,97
-1,02 23,50 SNS Euro Liquiditeitenfonds 24,79
0,00-10,76 SNS Euro Mixfonds 26,36
0,02 24,94 SNS Euro Obligatiefonds 26,66
-0,26 12,84 SNS Euro Vastgoedfonds 28,47
0,44 -0,86 SNS Nederlands Aandelenfonds 26,59
0,00 4,15 SNS Opkomende Landen Aandelaf7,42
0,12 6,02 SNS Optimaal Blauw 25,78
0,04 7,91 SNS Optimaal Geel 26,80
0,07 16,32 SNS Optimaal Oranje 27,47
-0,02 1,89 SNS Optimaal Paars 28,24
-0,38-13,19 SNS Optimaal Rood 27,87
-0,06 -27,61 SNS Profiel Blauw 26,90
- '"I
naam
slot
+/-
ytd%
SNS Profiel Geel
28,23
0,07
8,12
SNS Profiel Oranje
29,48
0,02
10,37
SNS Profiel Paars
31,30
0.03
12,43
SNS Profiel Rood
30,47
0,08
11,49
SNS Wereld Aandelenfonds
28,18
0,08
11,56
T&P Allegretto Fd
9,01
0,04
7,01
Trading Capital A
201,50
1,13
-4,41
Trading Capital B
165,50
0,00
-3,76
Triodos Cultuurfonds
28,17
0,00
4,26
Triodos Groenfonds
56,46
0,00
2,58
Triodos Sustainable Bond Fund
31,30
0,01
7,59
Triodos Sustainable Equity
31,33
0,10
11,74
Triodos Sustainable Pioneer
30,66
-0,10
14,62
Triodos Vastgoed
2,65
-0,02
-7.34
WP Stewart Holdings EUR
245,63
-3,36
21,04
WP Stewart Holdings USD
315,48
-0,66
9,30
