i
i
interview Minister Edith Schippers
neemt een voorbeeld aan Margaret
Thatcher: „Mensen betalen al genoeg."
VERDIEPING 15
9?
Net voor ze rond etenstijd
haar kamer binnenstapt,
staat de minister van
Volksgezondheid (WD)
even stil: „Mijn dochter
is er ook. Ze is niet lek
ker. Verhoging, dus niet
naar school, dan weten jullie dat."
Edith Schippers (50) zet nog snel even haar
telefoon op stil. „Ik hoorde net al allerlei vo
geltjes en eendjes. Ik heb zo'n ringtone,
doe ik voor mijn kat, die springt er dan op,
vind ik iedere keer weer leuk."
Genoeg koetjes en katjes, over tot wat voor
Edith Schippers bijna twintig jaar aan de
orde van de dag is: de zorg.
De premies stijgen weer. De zorg wordt duur
der en de burger betaalt.
„Begin deze eeuw had u gelijk: toen stegen
de zorgkosten met 10 procent! Dus mensen
moesten steeds meer premie betalen, ter
wijl hun inkomen veel minder toenam.
Dat hebben we enorm weten te dempen.
Volgend jaar geven we waarschijnlijk net
zoveel uit als dit jaar. Dat is historisch in
de zorg."
Waarom is dat niet het overheersende beeld?
„In de zorg leven heel veel beelden die niet
kloppen. De verwachte premie voor 2015 is
ongeveer even hoog als die in 2012. En dat
terwijl de vraag enorm is gestegen. De ba
byboomgeneratie wordt ouder. In plaats
van dat we dood gaan aan een ernstige ziek
te, blijven we gelukkig langer leven, maar
wel met dure medicijnen en behandelin
gen."
Het eigen risico gaat ook weer met 15 euro om
hoog. Zieken betalen de rekening.
„Het verschil tussen iemand die gezond is
en iemand met een nare ziekte die een ton
per jaar kost, is volgend jaar maximaal 375
euro. En dan heb je toegang tot de beste
zorg in de wereld. Er zijn landen waar je je
huis moet verkopen als je de pech hebt om
ziek te worden. In België betaal je van de
meeste zorgkosten 25 procent zelf. Ik kan
ook zeggen: ik haal bijvoorbeeld de opera
tie van een gebroken been uit het basispak
ket. Dat doe ik dus niet. Je moet oppassen
de ene maatregel niet te vervangen door
een andere die nog veel vervelender is."
Waarom benadrukt u steeds dat we de afgelo
pen jaren drie miljard euro per jaar meer aan
ouderenzorg uitgaven dan er aan premies bin
nenkomt? Mist u het besef bij burgers?
„Laatst ontmoette ik iemand die heel dure
zorg nodig had en die vroeg of hij ook zijn
vervoerskosten kon declareren. Zorg lijkt
als gratis water uit de kraan. Totdat de pre
mie moet worden voldaan, en dan is de
schrik groot. Terwijl veel mensen niet eens
beseffen dat een modaal gezin ruim 8.000
euro per jaar aan zorgkosten betaalt, groten
deels via het loonstrookje."
Door het eigen risico gaan mensen niet naar
de specialist, halen medicijnen niet af doen ze
geen soa-test. U wilt er maar niet aan dat
zorgmijding bestaat.
„Het eigen risico zorgt dat mensen naden
ken voordat ze zorg vragen, maar de keerzij
de is dat het mensen kan tegenhouden om
naar de dokter te gaan. Uit studies tot nu
toe blijkt dat de meeste mensen om andere
redenen het advies van de huisarts niet op
volgen: ze hebben geen tijd om naar een
specialist te gaan, zien het nut er niet van
in of willen geen medicijnen slikken. Maar
we zoeken dat nu wel verder uit."
Schippers legt het gesprek even stil, de kip
met broccoli en puree staat op tafel. „Ga lek
ker eten, anders wordt het hartstikke koud
en dat is zonde." Grijnzend: „Ik klets de
tijd wel vol."
U vaart blind op zorgverzekeraars, terwijl de
burger hen juist wantrouwt. Waarom zou een
zorgverzekeraar de beste zorg inkopen, in
plaats van de goedkoopste?
„Het is niet in het belang van een zorgver
zekeraar als een ziekenhuis veel herstelope
raties moet uitvoeren. Bij borstkanker is
dat heel zichtbaar: als je met patiënten
spreekt, hoor je de meest vreselijke verha
len. Sommige ziekenhuizen kunnen het ge
woon niet. Ze doen er niet voldoende, heb
ben niet de faciliteiten, zijn niet op de
hoogte van internationale ontwikkelingen.
Dus zijn er nu verzekeraars die zeggen: ik
koop bij jou geen operaties meer in. Een in
dividuele patiënt kan dat ook zeggen, maar
daar ligt geen ziekenhuis van wakker."
En als een verzekeraar het niet goed doet?
„Dan kan ik als patient overstappen naar
een andere. En als verzekerden dat massaal
doen, dan gaat in de bestuurskamer wel
het dak eraf: er moet iets veranderen."
2015 wordt volgens u het jaar van de transpa
rantie in de zorg, hoe u krijgt dat voor elkaar?
„Patiënten moeten meer inzicht hebben in
waar de beste zorg wordt geleverd. Het
kwaliteitsinstituut werkt daar hard aan."
Het kwaliteitsinstituut? Daar heeft niemand
van gehoord.
„Ja, dat is nog niet zo bekend, maar het is
ook pas een jaar bezig. Straks staat op kies-
beter.nl alle informatie per aandoening. En
dat moet begrijpelijk opgeschreven zijn,
dat is nu vaak niet het geval."
Wat voor polis heeft u zelf?
„Een naturapolis met zo weinig mogelijk ei
gen risico. Mijn partner ook, terwijl hij
nooit naar de dokter gaat. Typisch Neder
lands: we willen geen risico lopen."
Maar steeds meer mensen nemen een hoger ei
gen risico, het zorgt voor lagere maandlasten.
„Dat moeten mensen zelf weten, maar het
is niet altijd verstandig. Als je een laag inko
men hebt en je breekt je been door een
knullige val van een stoepje, dan moet je
wel geld achter de hand hebben om dat in
één keer op te hoesten."
Drie op de tien mensen snapt niet wat de dok
ter zegt. Maar ze moeten van u wel hun eigen
zorg uitkiezen.
„Niet iedereen kan en hoeft dat. Zeker niet
als je ziek en kwetsbaar bent. Het gaat er
om dat mensen die het wel willen, dat ook
kunnen. Veel mensen willen langer thuis
wonen, het animo voor verzorgingshuizen
daalt al jaren. Toen mijn moeder in zo'n
huis werkte, zag ik daar weduwnaars, 65,
kerngezond, maar ze konden niet voor zich
zelf zorgen. Dat is nu ondenkbaar."
Verpleeghuizen hebben een heel slechte naam.
„Ze zijn wel vooruit gegaan, maar er is al
heel lang een discussie over kwaliteit. Ja
ren geleden hadden we toch ook de pyama-
dagen? In mijn studententijd heb ik er
schoongemaakt. Toen lagen mensen nog
op zaal, met voor ieder één nachtkastje en
een gordijntje ertussen. Helemaal geen pri
vacy en zonder prikkels van buiten."
Dit kabinet wil de kwaliteit van de zorg ver
groten door drastische hervormingen. Is dat
streven niet de illusie van de tekentafel?
„We hebben als Rijk jarenlang zorg gele
verd die veel te duur was. Het tekort is al
opgelopen tot twintig miljard! En er waren
dagelijks incidenten. Gemeenten regelen
de begeleiding van ouderen en gehandicap
ten beter dan het Rijk, verzekeraars regelen
de zorg door de wijkverpleegkundige veel
efficiënter. Wij kunnen ons dan richten op
de zware zorg in verpleeghuizen."
Intussen zijn veel gemeenten niet klaar. Oude
ren moeten maar zien of ze hulp krijgen.
„Het kan best dat sommige gemeenten het
nog niet geregeld hebben, maar dat mag
geen argument zijn om alles bij het oude
te houden. Mensen stellen tegenwoordig
andere eisen aan de zorg. Wij moeten dus
zorgen voor meer kwaliteit voor minder
geld.
Want ik kan je één ding vertellen: als de
zorg onbetaalbaar wordt, komt er iemand
langs die zegt 'die zorg belemmert de eco
nomische groei' en dan hakt die er een veel
groter stuk vanaf."
U houdt zich twee decennia met de zorg be
zig. Is het niet eens tijd voor iets anders?
„Nee, in de zorg zit alles. Het is een mix
van emotie - heel menselijk, vol dilem
ma's, soms heel schrijnend - en tegelijk
gaat het over technologie en financiën.
Kijk ik ben niet zo'n type die over cement-
molens zou kunnen gaan. Want dan denk
ik: ja, dat ding draait of hij draait niet."
Uw naam en die van WD-fractievoorzitter
Halbe Zijlstra duiken altijd op als opvolger
van Mark Rutte. Zijlstra zegt gewoon: als Rut-
te weggaat wil ik wel. U zegt dat niet.
„Nee, omdat ik dat niet aan de orde vind.
Ik vind dat onze premier het prima doet."
Bent u wel allround genoeg?
„Ach, ik heb van alles gedaan. Ik ben politi
coloog, afgestudeerd in buitenlandse za
ken. En als vice-fractievoorzitter van de
WD heb ik me natuurlijk overal tegenaan
bemoeid. En dat doe ik nog steeds, als lid
van het WD-campagneteam."
Edith Schippers, de eerste vrouwelijke premier
van Nederland, hoe klinkt dat?
„Pas als Rutte besluit om ermee op te hou
den, zou je kunnen zeggen: ben ik in de ra
ce of niet. Dat kan ik nu nog helemaal niet
zeggen."
Dus Zijlstra spreekt voor zijn beurt?
„Nee, Halbe moet zelf weten wat ie vindt.
Ik ga er vanuit dat Mark de volgende lijst
trekker is, doet Halbe ook. Alleen hij heeft
zich erover uitgesproken, dat is zijn goed
recht. Maar dat doe ik dus niet."
Zou het een verschil maken: een vrouwelijke
premier?
„O zeker. Je ziet bij binnenkomst al dat
mijn dochter hier is, want die is ziek. En
oma vangt altijd op, maar die is ook ziek.
Mijn tweede achter vang is mijn hulp en
die heeft net een kind gekregen, dus op
een gegeven moment zijn er situaties, dan
leg ik 'r hier op de bank en dan wordt ze
lekker verwend en dan komt het ook wel
weer goed."
Wat doet een vrouw anders?
„Hangt heel erg van de vrouw af. Ik lees
weieens: in een wereld vol vrouwen zal er
nooit oorlog zijn. Dat waag ik te betwijfe
len, haha, ik denk dat de oorlog vooral wat
venijniger is. Ik ken mannen met feminie
ne eigenschappen en vrouwen met testoste
ron. ja, weet ik veel. Nou, kijk naar Merkel.
Die doet het."
Of Thatcher...
„Ja, Thatcher. Ik ben een grote fan. Als de
hele wereld tegen je is en je toch denkt dat
je iets echt moet doen, dan moet je sterk in
je schoenen staan. Het is ook echt mijn er
varing: met de stroom mee is gemakkelij
ker dan er tegenin. Nu is het moment om
door te pakken in de zorg. Het moet beter,
mensen betalen er genoeg voor."
U spiegelt zich aan Thatcher?
„Nee, absoluut niet, ik zou niet durven,
maar ik vind wel dat als je in de politiek
gaat zitten om populair te worden of om
een stoel warm te houden, dan moet je
echt een ander vak kiezen. Doe dan mee
aan Idols."
ZATERDAG 15 NOVEMBER 2014
Ga niet de politiek in om populair
te worden, doe dan mee aan Idols'
door Francine Wildenborg en Laurens Kok
34,6
De zorgkosten bedroegen in 2000
34,6 miljard euro. In 2001 en 2002
stegen de kosten met met meer dan
10 procent
71,5
De scherpe stijging van de zorguitga
ven is voorbij. Dit jaar zal de zorg circa
71,5 miljard kosten. De verwachting is
dat de kosten volgend jaar een tikje
dalen tot 71,3 miljard euro.
