o
Rutte bezoekt collega Maleisië die 'alleen stond' na MH17
8 BUITENLAND
Verhaal over
Trabant wint
Ruim 900 lezers
deelden hun
herinneringen over
de streng bewaakte
grens tussen Oost
en West.
DEN HAAG - Op vakantie naar Tsje-
cho-Slowakije of een dagtripje
van West- naar Oost-Berlijn. Ne
derlanders wisten opvallend vaak
een gaatje te vinden in de voor an
deren zo gesloten grens tussen
West-Europa en het Oostblok. Ja
renlange correspondenties en
hechte vriendschappen kwamen
op gang na toevallige ontmoetin
gen op de camping, na aandrin
gen van de kerk of via een ballon
nenwedstrijd. Blijkbaar vlogen
niet alleen vogels van Oost- naar
West-Berlijn, over de Muur en
over het IJzeren Gordijn.
Meer dan 900 lezers zetten hun
herinneringen van achter het IJze
ren Gordijn op papier na een op
roep van deze krant en dongen zo
mee naar een lezersreis naar Ber
lijn. De redactie kreeg een bonte
verzameling verhalen te lezen,
van vakanties in Praag tot werkbe
zoeken in Moskou.
Vele uren zijn verloren gegaan
met het wachten in een van de ve
le grenssluizen, waar het pas
poort pas na een strenge controle
werd teruggegeven. De meesten
herinneren zich de strenge blik
ken van de 'vopo's' (Volkspolizei)
die zelfs de meest onschuldige
kindergezichtjes niet vertrouw
den. Met spiegeltjes controleer
den de agenten of er onder de au
to stiekem wat werd meegesmok
keld. Nylonkousen, chocolade en
sigaretten bleken handige om
koopmiddelen. Soms ging het
bijna fout. Lezers vertellen hoe ze
in het donker verdwaalden en per
ongeluk op militair terrein te
recht kwamen. Een destijds ha
chelijk avontuur waar nu met
enig gegrinnik op terug wordt ge
keken. Anderen probeerden grap
pig te zijn aan de grens. Of ze nog
iets aan te geven had? Ja hoor, ze
hadden nog een vluchteling in de
De val van de muur
kofferbak van hun Porsche. Enke
le uren later kregen ze hun auto
terug: ondanks het feit dat de Por
sche niet eens een kofferbak had,
had de Vopo er alles aan gedaan
de 'vluchteling' te vinden. De au
to was total loss.
Eenmaal over de grens herinnert
iedereen zich de communistische
heilstaat als grauw en grijs. Maar
de mensen waren er gastvrij en
vriendelijk. Met de weinig midde
len die ze hadden, maakten ze het
de bezoekers van 'voor' het IJze
ren Gordijn zo aangenaam moge
lijk. Er moest gewinkeld worden.
Sommige lezers hebben zelfs het
bonnetje bewaard dat aantoonde
dat ze aan de grens netjes de
West-Duitse mark gewisseld had
den voor evenzoveel, maar waar
deloze Oost-Duitse munten. Het
bleek een hele opgave om de ver
plichte 25 marken uit te geven in
een land waar schaarste troef was.
Sommigen stopten de biljetten
dan maar in willekeurige brieven
bussen, dan was tenminste nog ie
mand er blij mee. Maar er heerste
angst en wantrouwen onder de in
woners achter het IJzeren Gor
dijn: angst om gevolgd te worden,
angst om verraden te worden.
Men was zelfs bang als daar niet
direct een reden voor was.
Ook de Nederlanders merkten
dat de muren oren hebben. Maar
het vertrouwen groeide snel als
de inwoners van het Oostblok
hoorden dat ze met Nederlanders
van doen hadden. En ze waren
blij als de reizigers stiekem een
boodschap van familieleden of
vrienden hadden meegebracht.
De Oostblok-inwoners kwamen
ook wel eens naar Nederland en
soms bleef er dan 'per ongeluk'
eentje achter. Ontsnapt aan de
priemende ogen van meegeko
men Stasi-agenten. Anderen
móesten wel terug, want er bleef
altijd een familielid gedwongen
achter en die zagen ze anders
nooit weer.
Ik was erbij, kunnen sommige le
zers nu zeggen, toen de Berlijnse
Muur viel. Zij hoorden het
nieuws dat de grensovergang om
middernacht openging en maak
ten het mee dat talloze Oost- en
West-Duitsers herenigd werden.
Vol verbazing bekeken ze het tafe
reel van huilende mensen die el
kaar na jaren van gemis weer in
de armen sloten. Dan pas besef
ten ze wat vrijheid eigenlijk is.
DEN HAAG - Zeven lezers kregen
gisteren in de residentie van de
Duitse ambassadeur hun busreis
uitgereikt. De hoofdprijs, een bus
reis én een tas vol boeken over
Duitsland en andere hebbedinge
tjes, ging naar Danny van der
Meijden (29).
Hij was als kind enorm gefasci
neerd door de Trabant, de auto
van de DDR.
„Wat de grote mensen ook beden
ken, het kleine jongetje heeft al
leen maar oog voor de autootjes",
zei hoofdredacteur Jan 't Hart van
De Persdienst over het verhaal
van Van der Meijden.
„Als we in de DDR waren, móest
ik met hem op pad om foto's te
maken van alle DDR-auto's die je
niet in Nederland zag", vertelde
zijn moeder Heidi die de prijs
voor Danny in ontvangst nam.
De prijswinnaar was op vakantie.
Voordat een Nederlands team af
gelopen week de crash-site weer
eens bezocht, waren Maleisische
onderzoekers een tijd geleden al
teruggekeerd naar de rampplek.
De Nederlanders hadden óók wel
eerder mogen komen, zegt Oekraï
ne. Het bevochten rampgebied is
veilig genoeg, vindt Kiev. De an
dere houding van de Maleisiërs is
te verklaren. Voor de tweede keer
in enkele maanden kreeg de Ma
leisische premier Najib Razak een
ernstig vliegongeluk voor de kie
zen. Na de eerste ramp, met
vlucht MH370 die in maart boven
de Indische Oceaan verdween,
kwam Razak zwaar in de proble
men. De Maleisiërs leken geen
idee te hebben waar te beginnen
met de zoektocht naar het vlieg
tuig. Het duurde lang voordat
vluchtgegevens op tafel kwamen.
De Chinese regering - het vermis
te vliegtuig was met veel Chine
zen op weg naar Peking - reageer
de furieus op de weifelachtigheid
en gebrekkige informatievoorzie
ning vanuit Maleisië. Nog altijd
wordt ver buiten de Australische
kust naar het toestel gezocht.
Zo'n zelfde blamage wilde Razak
na MH17 in Oekraïne koste wat
kost voorkomen. Terwijl Rutte
probeerde stoffelijke overschotten
uit het gebied te krijgen, deed pre
mier Razak wat westerse leiders
niet aandurfden. Hij belde de
pro-Russische rebellenleider Boro-
dai en sloot een deal. De zwarte
dozen en de lichamen werden
overgedragen. Rutte en andere
westerse leiders vermeden con
tact met de rebellen, uit vrees dat
dat slecht zou vallen bij de Oe
kraïense regering.
Razak ervoer destijds weinig
steun, vertelde hij onlangs bij
CNN: „Ik moest het alleen doen,
omdat het zeer, zeer gevoelig was.
Ik zat aan de knoppen en moest
de gesprekken achter de scher
men zelf voeren."
De twee crashes in korte tijd zijn
nog volop in de aandacht in Malei
sië. Misschien dat Razak zijn frus
traties in het gesprek met Rutte
aan de orde stelt. De Nederlandse
regering lijkt minder gechar
meerd over de Maleisische koers
in de nasleep van de ramp. Haag
se bronnen zeggen dat Maleisië
soms 'stoer' maar 'roekeloos' te
werk gaat. En de rebellen zouden
zijn afgekocht door Kuala Lum
pur. Het is tijd om inzet en stand
punten weer op elkaar af te stem
men. Rutte vrijdag na de minister
raad: „De afwikkeling van deze
ramp zal nog veel tijd en energie
van ons allemaal vragen."
Ook gastvrijheid achter Muur
door Freke Remmers
6 De prijswinnaars bij de residentie
van de ambassadeur. Vlnr: Ria
Pasch (De Gelderlander), Joop van
Gorsel (BN/DeStem), Ad van Oost-
erom (PZC), Joke van de Loo (Tu-
bantia), Sabine Hundrieser (De
Stentor), ambassadeur Franz Josef
Kremp, Heidi van der Meijden
(Eindhovens Dagblad), Jan 't Hart
(hoofdredacteur De Persdienst) en
Kees Buenen (Brabants Dagblad),
foto Phil Njjhuis
pzc.nl/ijzerengordijn of bnde-
stem.nl/ijzerengordijn
Lees herinneringen van lezers
op de speciale pagina
Najib Razak, de premier van Malei
sië. foto HH
door onze correspondent
Wouter van Cleef
KUALA LUMPUR - De neuzen dezelf
de kant op krijgen in de nasleep
van de MH17-crash. Dat lijkt de be
doeling van premier Rutte die van
daag Maleisië bezoekt. Na medele
ven in de periode na de ramp met
het Malaysia Airlines-toestel, krijgt
Den Haag de laatste weken meer
kritiek.
Willi!) Mfrlni
