De rijke Thomaes
Bomen zijn nu
weg van de
Zeven Koten
Nieuwe raadkaart
BUITEN 7
IAf»!
In de meimaand van 1786 trouwde de
16-jarige Suzanna (Suze) Dossche met
de 22-jarige Constantinus (Stant) Tho
maes. Ze waren allebei nog minderja
rig. Volgens de toen geldende wet was
je als man pas meerderjarig als je 23 was,
en als vrouw 22. Deze mensen hadden dus
nog toestemming nodig. Al diegenen die
dachten dat het om een 'moetje' zou gaan,
kwamen bedrogen uit, want het eerste
kind liet bijna een jaar op zich wachten.
De trouwerij vond plaats in Waterland-
Oudeman, net over de grens bij Waterland
kerkje. Zowel Thomaes als Dossche waren
grensbewoners en hadden banden met zo
wel Zeeuws- als Belgisch Vlaanderen. De
bruiloftsgangers kwamen allemaal van
mooie, 'welbetimmerde' hofsteden. Ze wa
ren niet rijk, maar waren door hard werken
en goed boeren welgesteld geworden. Stant
en Suze gingen op een hoeve in daar de
buurt wonen (waarschijnlijk familiebezit -
Suze bracht zelf 15 a 20 hectare in). Dertien
jaar lang gebeurde er niets bijzonders.
Stant was een goede boer en ondernemer
en maakte flinke winsten, en Suze kreeg in
die tijd negen kinderen en was dus druk
als moeder. Na 1799 zouden er nog vier kin
deren geboren worden. Slechts drie van de
ze nakomelingen overleefden hun vader.
Suze stierf op 41-jarige leeftijd. Maar los
van deze familiale omstandigheden begon
de financiële carrière van Stant in 1799. In
dat jaar begon hij met het kopen van grond
-12 hectare bij IJzendijke en 4,5 ha bij Bier
vliet en 8 ha bij St. Jan in Eremo. Een paar
jaar later volgde het grote werk: een kapita
le hofstede van 70 ha bij Biervliet in de He-
lenapolder. Heel Vlaanderen was Frans in
die tijd, dus douane- of fiscaal/nationale
barrières waren er niet. Stant ging toen
met z'n grote gezin op Biervliet wonen.
Omdat hij niet genoeg geld had om zo'n
grote hoeve te kopen, moest dat voor een
deel op de pof. Hij maakte de jaren daarop
veel winst met z'n boerderij (en waar
schijnlijk ook met allerlei handel),want 5
jaar later was hij alweer op de kopers
markt, en was de lening op z'n gekochte
hoeve afbetaald. Dat was het begin van een
waar landbouwimperium. Tussen z'n 39e
en 79e jaar, zijn sterfjaar, kocht hij 1800 ha
grond. Zowel in Zeeuws- als Belgisch
Vlaanderen (na de Franse tijd weer apart),
als in Tholen en Zuid-Beveland. Daarnaast
kocht hij 25 hofsteden, een aantal huizen,
twee scheepjes om zijn producten zelf te
vervoeren, een molen, schorren, slikken en
dijken. Toen hij stierf, was hij bij voor
sprong de rijkste Zeeuw en liet hij een kapi
taal na van omgerekend 100 miljoen euro.
Hoe is zoiets mogelijk? Stant had alleen en
kele jaren lagere school, en geen verdere op
leiding. Hij begon pas rond zijn veertigste
met kopen en investeren, en dat alleen met
een bescheiden eigen vermogen. Hij moet
zowel zeer intelligent zijn geweest, als een
financieel genie. Hij kocht vrijwel altijd
met eigen geld en was voorzichtig: bijna ie
der jaar een kapitale hoeve erbij. Het rende
ment van de gekochte hoeves (die hij ver
pachtte) was hoog: vaak rond de 9% bij een
rente van 4 a 5 Hij wist altijd op het goe
de moment te kopen en goed te beleggen;
het kenmerk van een geboren financier.
Het leek wel of hij de tegenslag in zijn ge
zin - z'n vrouw stierf jong evenals de mees
te van zijn kinderen - en tegenwerking in
de maatschappij - het lukte hem nooit een
zetel te veroveren in gemeenteraad of wa
terschap, wellicht ook vanwege zijn domi
nante en tegendraadse optreden - extra
compensatie zocht op financieel vlak. Daar
kon hij op zijn eentje opereren en succes
boeken, zodanig dat hij al snel 'de rijke Tho
maes' genoemd werd. En dat is eigenlijk
nogal een understatement voor deze multi
miljonair die tot op hoge leeftijd als boer
op zijn hoeve, en later gewoon als rente
nier in Biervliet is blijven wonen.
Soms heb je geluk, dan is de opgave
een beeld dan in je geheugen ge
grift. Zoals bij Gerda Geus. De fo
to in 's-Heerenhoek in de Zeven-
huizenstraat. Ik heb daar op de lage
re school gezeten en het plaatje kwam mij
bekend voor", schrijft ze. Overigens weet ze
ook te melden dat de oplossing voor ieder
een te vinden geweest zou zijn: „Deze foto
komt ook voor in het boekje oude ansich
ten deel 1 van 's-Heerenhoek."
„De foto is is gemaakt in 's-Heerenhoek. Je
ziet de 'oeprel' tussen de Heerenstraat en
de Benedenstraat en de Kuipersdijk", vult
Rianne Voet aan.
De straat is in het dorp trouwens beter be
kend onder een andere naam, weten diver
se inzenders te melden. Waaronder Jan
Rentmeester: „De locatie is de Zevenhui-
zenstraat in 's-Heerenhoek, in de volks
mond de Zevenkoten. Nu is het de
Benedenstraat.
Hij weet nog veel meer bijzonderheden
over de elementen op de foto: „In het huis
middenin woonden Jozias en Maria Smit,
In 1929 bouwden ze hier een nieuw huis. La
ter woonden hier twee vrijgezelle dames,
de gezusters Leeman. Zij waren de kerk-
schoonmaaksters en maakten en heel goed
boeren- en boerinnepoppen, en doodskleed-
jes. Wanqeer iemand op het dorp was over
leden, moest men naar de Leemannetjes
om zo n kleedje. Helemaal links op de dijk
woonde Bart Dronkers. Later vestigde zich
daar een levensmiddelenwinkel van Jan
Martens en Kaotje Visser. Die werd rond
i960 overgenomen door zoon Piet Martens.
In de jaren '20 zijn de bomen op de dijk ge
rooid. Links op de voorgrond staan Leune
Engelbert en Miene Knopjes (dochter van
Marien Knopjes, de dorpsveldwachter)."
WOENSDAG 5 NOVEMBER 2014
ZEVEN HUIZENSTRAAT, 'S HEERENHOEK
r?*
•gr.":
■h*
door Gerard Smallegange
De winnaars van de waardebonnen zijn: Paula
Franse, Heinkenszand; Gerda Geus, Heinkens-
zand en C. Hendriksen, Goes
het nu rustig
Een nieuwe opgave uit
de collectie kaarten en
foto's van Hans Linden-
bergh. Onze vraag: waar
is deze foto genomen?
We zijn benieuwd naar
de locatie en lezen
graag anekdotes of ver
halen over deze plek.
Stuur uw oplossing naar:
redactie@pzcnl
of postbus 5046,4380
KA Vlissingen.
Drie inzenders van goe
de antwoorden ontvan
gen een waardebon.
Vroeger stond er andere bebouwing, en beduidend meer bomen.
