GEZOND 19
Placebo werkt goed
bij hoestend kind
Vaccinatie zelden
oorzaak epilepsie
■i I
Vaker dementie
na hersenletsel
Wie een hartstilstand overleeft, is niet zomaar weer de oude.
Bijna de helft van de mensen die succesvol zijn gereanimeerd,
houden er geheugen- en concentratieproblemen aan over. Het
Leids Universitair Medisch Centrum loopt voorop met een unie
ke combinatie van hart- en cognitieve revalidatie.
Het is een ideale voorjaars
middag als Dolf Abels (74)
tijdens een partijtje tennis
de bal met zijn forehand te
rugslaat. Daarna maakt hij
een draai om zijn eigen as
en valt neer. Zijn medespe
lers denken dat hij een grapje maakt.
„Maar toen zij zagen dat ik paars aanliep,
wisten ze wel beter."
Anderhalfjaar later vertelt de inwoner van
Zoetermeer over zijn hartstilstand en wat
eraan voorafging. Dat wil zeggen: wat hij
erover gehoord heeft. Want zelfheeft hij to
taal geen herinnering aan de calamiteit op
de tennisbaan, net zomin als aan de tien da
gen die hij daarna in coma in het zieken
huis lag. Al met al is hij wonderwel her
steld. Abels: „Mijn geluk is geweest dat ik
direct al op de tennisbaan ben gereani
meerd en dat de ambulance er snel was."
Abels onderging de gebruikelijke hartrevali
datie, maar kreeg die, als een van de eerste
patiënten in Nederland, in combinatie met
uitgebreide cognitieve therapie. Toen hij
na zijn hartstilstand thuiskwam, ontdekte
zijn vrouw Nelly (74) dat haar man afspra
ken vergat. „Dan vroeg hij 'wanneer is dat
ook alweer?', terwijl ik dat net had verteld.
En de nummers die hij vroeger zo op de gi
taar speelde, moest hij opnieuw leren."
Het meest afwijkend vond zij zijn rijge
drag. „Mijn man was altijd een goede chauf
feur, heel alert. Maar ik moest nu weieens
roepen; rood, rood! Hij werd dan afgeleid
door voetgangers, maar dat is gelukkig vrij
wel verdwenen."
Abels beaamt dat zijn concentratievermo
gen hapert. Hij oefent daar volop mee,
evenals met het herstel van zijn korte ter
mijngeheugen. „Mijn vrouw vraagt me na
afloop van een televisieprogramma of na
het journaal vaak of ik het wel heb begre
pen", zegt Abels. „Proberen heel goed te
luisteren naar wat er wordt gezegd en dat
in je opnemen, is mij geleerd. Ook schakel
ik tegenwoordig geheugensteuntjes in om
namen te onthouden."
De zorg die hij na zijn reanimatie kreeg, is
een unieke samenwerking van hart- en cog
nitieve revalidatie. Die wordt in Leiden ge
organiseerd door het Rijnlands Revalidatie
centrum, in samenwerking met het Leids
Universitair Medisch Centrum (LUMC).
Initiatiefnemer van dit eerste multidiscipli
naire revalidatieprogramma is revalidatie
arts Paulien Goossens. „Een aantal van de
patiënten liep tijdens de hartrevalidatie te
gen problemen aan. Zij vergaten steeds hoe
de fitnessapparaten werkten en reageerden
nogal emotioneel. Dat had niets te maken
Toen kwam die
meting en bleek
dat ik alles
gelukkig nog
op een rijtje heb
met een gebrek aan motivatie, zoals in het
begin nog wel werd gedacht, maar met pro
blemen met het denken als gevolg van de
hartstilstand."
Goossens begon in 2011 met screening van
alle patiënten die na een reanimatie na een
hartstilstand door het LUMC voor revalida
tie worden doorverwezen. Per jaar zijn dat
er zo'n veertig. Zij krijgen een test voorge
legd die bepaalt of het zinvol is dat zij be
halve naar de reguliere hartrevalidatie, ook
naar de cognitieve revalidatiearts gaan en
een neuropsychologisch onderzoek onder
gaan.
In Leiden nemen jaarlijks zeker vijf patiën
ten deel aan de uitgebreide cognitieve reva
lidatie. „Hierdoor leren zij gebruik te ma
ken van hun sterke punten, om te voorko
men dat zij vastlopen in hun werk of privé-
leven", legt onderzoekster Liesbeth Boyce
uit. „Het gaat vaak om vijftigers en zesti
gers die nog volop in het arbeidsproces zit
ten. Dan is die twee a drie maanden extra
revalidatie niet alleen lonend voor henzelf,
maar het bespaart de maatschappij uitein
delijk ook zorgkosten."
De wetenschappelijk onderbouwde proef
krijgt volop belangstelling uit het buiten
land en is sinds een halfjaar uitgebreid
naar Delft.
Al hielden zij geen leer- en concentratie-
problemen aan hun hartstilstand over, ook
Dick van Bommel (55) en Jaap Timmer
mans (68) hadden baat bij de cognitieve
test. Van Bommel: „Mijn eerste zorg was
toch: hoe kom ik eruit. Toen kwam die me
ting en bleek dat ik gelukkig alles nog op
een rijtje heb staan."
Zowel hij als Timmermans werden snel ge
reanimeerd, bij Van Bommel gebeurde dat
zelfs zes keer in twee dagen. Beiden jui
chen het voornemen toe het unieke pro
gramma naar partners van gereanimeerde
patiënten uit te breiden. Nu zij zelf uit het
ziekenhuis zijn en medicijnen voorgeschre
ven hebben gekregen, realiseren zij zich
maar al te goed dat hun vrouwen, Annelies
en Marja, een moeilijke periode hebben
doorgemaakt. Marja heeft haar man zelfs ei
genhandig gereanimeerd. Beide echtgeno
tes zijn sindsdien bang dat hun mannen
opnieuw worden getroffen door een hart
stilstand en het er dan niet zo goed van af
brengen.
Van Bommel en Timmermans genieten vol
op van hun hervatte leven. Van Bommel:
„Zoals ik er nu uitgekomen ben en naar de
wereld kijk, zeg ik: 'laat mij maar blijven'."
Hij heeft zich voorgenomen de hoeveel
heid stress te verlagen. Zowel hij als Tim
mermans zijn eerder moe, maar dat is het
dan ook. In het dragen van een penning of
verzoeken aan dierbaren hen niet te reani
meren, zien zij niets.
Dat geldt ook voor Dolf Abels. Ook hij
vindt dat hij minimale schade heeft overge
houden aan zijn hartstilstand. En dat ter
wijl hem is verteld dat 98 procent van de
patiënten in een soortgelijke situatie als hij
in een verpleeghuis belandt. „Een kasplant
je of invalide had ik niet willen worden.
Maar ik zeg 'reanimeer maar, het kan ook
goed gaan'." Zojuist heeft hij genoten van
het bezoek van zijn kleinkinderen.
DINSDAG 4 NOVEMBER 2014
Bij jonge kinderen die 's nachts niet
kunnen slapen vanwege hoesten,
helpt het drinken van water met een
kleurtje net zo goed als een (duur)
drankje dat speciaal tegen hoesten is
ontwikkeld. Dit concluderen Ameri
kaanse onderzoekers, die 120 hoes
tende kinderen (jonger dan 4) op 3
verschillende manieren behandelden.
Eén groep kreeg een officieel hoest-
drankje op basis van honing (agave
nectar), één groep gekleurd water
(placebo) en één groep kreeg niets.
Bij de kinderen die het officiële hoest-
drankje kregen, nam het hoesten
evenveel af als bij de kinderen die het
gekleurde water kregen. Bij de kinde
ren die geen drankje kregen, nam het
hoesten (de eerste dagen) niet af. De
onderzoekers concluderen hieruit dat
bij hoestende kinderen een placebo
net zo goed werkt als een officieel
hoestdrankje.
Bron: JAMA Pediatrics
Bij twee derde van de kinderen die na
vaccinatie een epileptische aanval ont
wikkelen, is niet de vaccinatie de oor
zaak van de epilepsie, maar een reeds
bestaande aandoening. Dat melden
onderzoekers van de Universiteit
Utrecht en het RIVM op basis van on
derzoek van 26 kinderen die na vacci
natie epilepsie kregen. De onderzoe
kers constateren om te beginnen dat
epilepsie na vaccinatie zeer zeldzaam
is. Zij turfden in de periode
foto Thinkstock
1997-2006 26 gevallen op 1,9 mil
joen gevaccineerde kinderen. Van
23 kinderen hadden zij ook nadere
medische gegevens. Daaruit bleek dat
bij vijftien van hen sprake was van
een reeds bestaande afwijking. Van de
23 kinderen met een epileptische
aanval na vaccinatie, hadden er 8 een
milde vorm van epilepsie; 7 van hen
hadden op 10-jarige leeftijd geen me
dicijnen meer nodig. Volgens de on
derzoekers is het Rijksvaccinatiepro
gramma veilig.
Bron: Pediatrics
Mensen ouder dan 55 die bij een on
geluk hoofdletsel oplopen, hebben
meer kans na een jaar of 6 dementie
verschijnselen te vertonen dan leef
tijdgenoten die bij het ongeluk geen
hersenletsel opliepen. Dit conclude
ren Amerikaanse onderzoekers op ba
sis van gegevens van ruim 160.000
mensen die na een ongeluk in het zie
kenhuis belandden. Van de mensen
met hersenletsel voldeed 8,4 procent
6 jaar later aan de criteria voor de
diagnose dementie. Bij de mensen
zonder hersenletsel was dit 5,9 pro
cent. Daarbij bleek dat bij 65-plussers
ook licht hersenletsel al een verhoog
de kans op dementie geeft, terwijl dit
bij de 55-plussers allen gold voor men
sen met matig of ernstig hersenletsel.
De onderzoekers opperen dat het her
senletsel (op oudere leeftijd) in de
hersenen een kettingreactie op gang
brengt, die het ontstaan van demen
tie in gang zet en/of versnelt.
Bron: JAMA Neurology
Doorleven
na een hartstilstand
door Dora Rovers
Dick van Bommel
reageren?
V gezondheid@depersdienst.nl
