Hip en historisch
Berlijn
REIZEN 19
Ik weet niet of het moreel verwerpelijk is,
maar de Nederlander die op een avond ons
hotel in de heuvels van Medellin binnen
werd gereden door zijn vrouw had daar
weinig moeite mee. De man zat onder de
zwarte korsten. Zijn lippen, oogleden, stuk
ken huid. Gruwelijk. Vooral omdat we net
aan de maaltijd waren begonnen. Onge
vraagd gaf de vrouw een toelichting. Af
stervingsverschijnselen, jawel.
De 70-jarige man had een orgaan die het
niet meer deed, ik geloof een nier. Hij
maakte geen kans op een nieuwe in Neder
land. Colombiaanse contacten wezen hem
op het beste ziekenhuis in Medellin waar
geen wachtlijst bestond. Ik meen dat het
gewenste onderdeel voor 30.000 gulden
(zo lang is het geleden) geplaatst zou gaan
worden. Als hij tenminste niet die nacht
nog helemaal zou afsterven, dacht ik onge
rust. Maar de volgende ochtend zat de
man nog min of meer levend bij het ont
bijt en na een halfuurtje verscheen de am-
Het nieuwe orgaan
zou in ruil voor
30.000 gulden bij
de zieke zeventiger
geplaatst worden
bulance om hem naar de kliniek te rijden.
Ik durfde hem nauwelijks nog aan te kij
ken en wenste hem sterkte.
Geen moment dacht ik aan moraliteit of
oorbaarheid. Het leek mij logisch. De man
wil leven, dan onderneem je actie. De vol
gende dagen bracht mevrouw regelmatig
verslag uit. Zij verbleef in het hotel, ter
wijl de patiënt op een luxe kamer in het
ziekenhuis werd verpleegd. De operatie
was geslaagd, het gezicht herstelde lang
zaam, alles ging steeds beter.
Op de laatste ochtend van ons verblijf zat
hij weer aan het ontbijt. In een rolstoel
nog wel, met verpleegster en aan een in
fuus. Maar in geen enkel opzicht de leven
de dode die hij bij onze eerste kennisma
king was. Gelukkig maar, dacht ik nog.
Wat zijn de dokters toch knap.
Maar dat blijkt bij nader inzien dus hele
maal verkeerd. De verzamelde Nederland
se beleidsmakers vinden dat niet netjes.
Herkomst van organen kan in het buiten
land niet worden gecontroleerd, malafide
praktijken liggen op de loer. Dus het mag
niet. Je kunt alleen worden geholpen vol
gens de strikte regels van ons eigen land.
Dat wil zeggen dat je jaren moet wachten
op iets wat misschien wel nooit komt. Een
paar keer per week aan apparatuur hangen
die je levenskwaliteit bederft. Voortgaan
in de angst dat het zo maar afgelopen kan
zijn.
Eerlijk gezegd? Zou het mezelf betreffen of
mijn kinderen, familie, geliefden? Ik aarzel
de geen moment. Meteen naar Medellin of
Bangkok om in een gerenommeerd zieken
huis een einde te laten maken aan dat lij
den. Lijkt mij een onvervreemdbare ver
antwoordelijkheid waar geen overheid
iets aan kan doen.
Mij bekruipt bij dit soort nieuws wel eens
het gevoel dat er instanties zijn die niet
graag zien dat alle nierproblemen in ons
land zouden zijn opgelost. De uitbaters
van die peperdure dialysecentra bijvoor
beeld. Of is dat kwaadsprekerij?
Berlijn is the place to be, vooral deze maand. Het is 25 jaar
geleden dat de Muur viel. Een belangrijk moment in de
wereldgeschiedenis wordt herdacht en massaal gevierd.
De Muur zelf herleeft een dag in een bijzonder lichtproject.
Staan ze nu in het Oosten of in
het Westen? Het meisje, een
jaar of 15 oud, kijkt vragend
naar het klasgenootje naast
haar. Die weet het ook niet ze
ker. „West, volgens mij. Of
niet?"
We staan in een afgebakend niemands
land. Aan de ene kant een authentiek stuk
Berlijnse Muur, dan een tweede muur om
het zicht te ontnemen en een uitkijktoren.
Tüssen twee betonnen muurpanelen hangt
een bloemboeketje. De overzijde is alleen
zichtbaar door een klein spleetje tussen de
stenen. Ja, wij staan op dit moment in het
voormalige Oost-Berlijn, concludeert ook
het meisje.
Het herinneringsmonument aan de Ber-
nauer Strasse in Berlijn wordt dagelijks be
zocht door horden toeristen, dagjesmensen
én veel scholieren. Een lange strook in de
grond aangebrachte roestige staven, paral
lel aan de loop van de voormalige muur,
loopt door dit deel aan de noordkant van
het Berlijnse centrum.
Het komend weekend zal niemand twijfe
len over de tweedeling van weleer. Berlijn
is één en the place to be. Hotelkamers zijn
inmiddels schaars aan het worden. Alle aan
dacht gaat dan uit naar de 15 kilometer lan
ge Muur. Die komt tijdelijk terug in de
vorm van een lichtgrens, bestaande uit
achtduizend lichtgevende ballonnen. Bij
het kunstproject horen behalve een open
luchttentoonstelling met persoonlijke her
inneringen van voormalig Oost- en West
Berlijners ook tal van andere evenemen
ten.
Aan de Bernauer Strasse 10 sneuvelde uit
eindelijk zelfs het huis van een familie om
dat de Muur dwars door de grenswoning
kwam te lopen. De fundamenten van het
huis zijn als onderdeel van het monument
blootgelegd. Het brengt de gevolgen van de
bouw van een metershoge muur in je voor
tuin dichtbij: familie en vrienden woon
den in het vervolg niet alleen 50 meter,
maar ook een wereld verderop. Vluchten
was nauwelijks mogelijk: de helft van de
Oost-Berlijnse politiemacht hield zich uit
sluitend bezig met het bewaken van de in
totaal 160 kilometer lange muur.
Ook ondergronds moest de doorgang wor
den belemmerd, Berlijn kende begin jaren
zestig immers al een metrostelsel. Hoe dat
in zijn werk ging, is goed zichtbaar bij het
Nordbahnhof, het metrostation dat naast
het herinneringsmonument ligt. Van 1961
tot 1989 stond bij de ingang van het station
een inderhaast gemetselde muur. Onder
gronds werden door- en nooduitgangen ge
blokkeerd met stenen en prikkeldraad. Bo
vengronds, zoals bij de Brandenburger Tor,
werd een aantal ingangen volgestort en ver
vangen door een uitkijkpost van de politie.
Op sommige ondergrondse onderdelen
van het traject ontstonden vervolgens
spookstations. Metro's die van West-Ber-
lijns grondgebied via het oosten terugre
den naar West-Berlijn, stopten van de ene
op de andere dag niet meer op die stations.
Niet alleen via het openbaar vervoernet
werk probeerden mensen te vluchten. Aan
de Bernauer Strasse wisten in 1964 met de
hulp van een groep studenten liefst 57
mensen de vlucht naar het Westen te ma
ken via een zelfgegraven tunnel.
Naast de Dom, hartje Berlijn, bevindt zich
het DDR Museum. Een kleine ruimte waar
concreet het Oost-Duitse leven van alledag
wordt nagebootst. Met een jarenzeventig-
huiskamer waar op televisie Erich
Honecker zijn 'aanhangers' toespreekt, tele
visieserie Derrick nostalgische gevoelens op
roept en waar menig bezoeker plaatsneemt
achter het stuur van een oude Trabant. Met
flarden van het door Rogers Waters ge
schreven conceptalbum The Wall op de ach
tergrond waan je je terug in de tijd.
Het langste nog bestaande stuk Muur is te
genwoordig een bedevaartsoord voor toeris
ten, backpackers, herdenkers en geschiede
nisfanaten uit alle windstreken. Waar vroe
ger alleen de West-Berlijnse kant van de
Muur werd verrijkt met tekeningen, car
toons en teksten, zijn de betonnen restan
ten nu aan beide zijden voorzien van aller
hande graffiti, vaak meerdere lagen dik.
Nog steeds aanwezig is de beroemde schil
dering waarop Erich Honecker, jarenlang
leider van de Sozialistische Einheitspartei
Deutschlands, zijn politieke geestverwant
uit de Sovjet-Unie Leonid Brezjnev op de
mond kust. Dat gebeurde bij de viering
van het 30-jarig bestaan van Oost-Duits-
land in 1979.
Stedentrip
2 dagen al v.a. jjjjËsB
BmIBI
GlTrraa rTcral.nl/berlij n
of bel 0900-9697,,^
2*
ZATERDAG 1 NOVEMBER 2014
Stilstaan bij de Muur
door Ralph van Wolffelaar
In het DDR Museum wordt het Oost-Duitse
leven van alledag in beeld gebracht.
sUB -m èb
.t.
p,Q$a?b-V 1 porsoiim Exclusief ro'.vfveriiifSkdS^^n
Ontdek supervoordelig deze bruisende en historische metropool.
Bij ons boekt u uw vakantie naar Berlijn met de auto, bus of trein.
Rustig verblijven aan de rand van de stad of juist in het levendige
centrum? Wij hebben het! Verblijf in een 3- of 4-sterren hotel,
inclusief ontbijtbuffet en eventueel diner.
