SPECTRUM 5
Oud-minister Rita Verdonk ziet
met lede ogen toe hoe radicalise
ring van moslims toeneemt. „Het
volk zal in opstand komen."
Theo van Gogh -10 jaar na de moord
Mensen zijn
nu bereid
om naar de
andere kant
van de
wereld te
reizen om
te
onthoofden
De eerste keer dat
zo'n horrorfilm
pje van een ont
hoofding door
IS-terroristen in
beeld kwam,
dacht ze: 'Theo'.
De boodschapper wordt vermoord.
Niet om wie hij is, maar om waar hij
voor staat. „Nu gebeurt het in Syrië,
toen in Nederland gewoon op straat.
Puur om hét signaal." De gijzelaars
van IS sterven met een boodschap ge
richt aan Westerse regeringen, op Van
Goghs lichaam was een brief geprikt
aan het adres van Ayaan Hirsi Ali,
toen politica voor de WD.
Van de moord op Theo van Gogh
krijgt Rita Verdonk nog steeds koude
rillingen. „Het was zo bizar dat dit
kon in Nederland. Ik herinner mij hoe
ik twee dagen na de aanslag in mijn
zwaarbewaakte huis naar het journaal
zat te kijken, samen met Ayaan. Ik
vond dat zij die avond niet alleen
hoorde te zijn. Toen bleek dat zij ei
genlijk het doelwit was, als ongelovi
ge, vanwege haar kruistocht tegen de
islam. Ze werd heel stil en akelig."
Van Gogh zag een geestverwant in
Verdonk, de bewonderde én gehate
WD-minister van Vreemdelingenza
ken die, net als hij, niet terugdeinsde
voor politiek incorrecte taal. „We von
den allebei dat de waarheid gezegd
moest worden. Nederlanders hebben
heel vaak de neiging om te zeggen:
ah, het is wel goed, joh, we helpen je
wel, knijpen een oogje toe. Dat eeuwi
ge pamperen, dat eeuwige kopjes thee
drinken. Daar zaten hij en ik op één
lijn. Hij was uitgesproken. Kwam er
gens binnen met een tulband op en
een djellaba aan. Dan zei ik: 'Was dat
nou nodig?'. Hij: 'Ik ben cineast, ik
zoek mijn grenzen, dit is mijn taak."
Niemand wist hoe gevaarlijk het zou
worden, zegt ze. Toen de knal kwam,
was er paniek in Den Haag, zeker
toen duidelijk werd dat de dader een
radicale moslim was. Zouden de span
ningen tussen bevolkingsgroepen op
lopen, zou de vlam in de pan slaan?
„Maar tot mijn ergernis was het kabi
net vooral druk met de brief aan de
Tweede Kamer. Typisch zo'n Haagse
reflex. Terwijl ik het land in wilde.
We moesten ervoor zorgen dat het
niet wraak op wraak werd, dat moes
ten we als leiders uitstralen. Tot hier
en niet verder!" Er waren genoeg men
sen die dachten: als de leiders het niet
doen, dan doen we het zelf. „De vraag
was hoe ver dat zou gaan. Er waren
brandstichtingen, bekladdingen. De
daders waren vaak jongeren. Dat vond
ik heel angstaanjagend. Als die elkaar
al niet kunnen vinden..." Het integra
tiedebat bereikte een kookpunt. „Ik
werd uitgemaakt voor racist, maar
kreeg ook pakken fanmail. Dat heeft
me op de been gehouden. Ik werd zo
verguisd. Ik heb toen een lintje om de
mails gedaan en ze op tafel gelegd.
Om mijn ambtenaren te laten zien
dat de reacties op mijn beleid heus
niet alleen maar negatief waren. Die
stapel heeft er heel lang gelegen."
Een aantal jaren ging het daarna hard
tegen hard, tot de relatieve rust terug
keerde. Maar Verdonk is somber over
de huidige situatie. „Ik denk dat de ra
dicalisering heftiger is geworden, de
tegenstellingen scherper. Ik ben er
echt van overtuigd dat in de Haagse
Schilderswijk moslims volgens hun ei
gen waardenpatroon leven. En dat wij
dat gewoon toelaten. De hele Wester
se wereld is vergeven van een soort
hulpverlenersmentaliteit. Dat je men
sen niet durft aan te spreken. Ik weet
nog dat hier politieagenten niet met
de pet op aan mochten aanbellen bij
allochtonen, dan zouden die maar
schrikken. Nou ja! Wij durven geen
grenzen aan te geven, terwijl we pra
ten over mensen die vanuit hun cul
tuur gewend zijn aan grenzen."
De PvdA heeft de zaak geen goed
heeft gedaan, vindt Verdonk. „Toen
die weer in het kabinet kwam, zag je
dat integratie niet meer als problema
tiek werd gedefinieerd maar als
non-probleem. Anti-radicaliserings
programma's zijn gestopt. Maar de ra
dicalisering is gewoon doorgegaan.
Mensen zijn nu bereid om naar de an
dere kant van de wereld te reizen om
te onthoofden en te verkrachten. Het
blijkt nog steeds een open zenuw te
zijn in de samenleving."
Het debat is wel iets opgeschoven in
de 'goede' richting, vindt Verdonk.
„Als ik allochtonen de maat nam, dis
crimineerde ik. Maar nu zijn er geluk
kig ook de Lodewijk Asschers van de
ze wereld. Hij zegt: 'Als jij kritische
opmerkingen maakt over bepaalde be
volkingsgroepen, wil dat niet zeggen
dat je automatisch discrimineert'. Ik
weet niet of hij blij is met deze opmer
king, maar ik vind Asscher een hele
goede vent. Hij heeft maar één nadeel.
Dat is dat hij bij de PvdA zit."
De wal zal het schip keren, voorspelt
ze. De misstanden door radicalisering
kunnen op een gegeven moment zo
groot worden dat mensen zelf in het
geweer komen. „Kijk naar de aanslag
in Canada. Ik weet zeker dat daar men
sen op stations staan zo van: waar
staan lui in djellaba's en waar staat de
politie. Er is onrust in de maatschap
pij geslopen. Als de problematiek en
de ellende maar ernstig genoeg zijn,
komt het volk vanzelf in opstand. Ie
ziet nu veranderingen in de politiek.
Ein-de-lijk. Maar daar zijn zes verlo
ren jaren aan vooraf gegaan. Zo zon
de. Doodzonde."
ZATERDAG 1 NOVEMBER 2014
Rita Verdonk
'Zo veel
verloren
jaren'
©reageren?
spectrum@depersdienst.nl
