Mijn
levensverhaal
in drievoud
Brassen
in
Oost-Berlijn
Tra bant,
Wartburg en
Saporoshez
De slagroom
is zuur in de
DDR
8 DE MUUR
Herinneringen aan een bijna vergeten land
komen plotseling naar boven. De Deutsche
Demokratische Republik! Lastposten wer
den destijds gearresteerd in dat land. Of,
als ze geluk hadden door het westen vrijge
kocht. Om de behoefte te-vluchten te tempe
ren werden reismogelijkheden gecreëerd om
bij bijzondere gelegenheden eventueel fami
lie in het westen te bezoeken. Dus woonde
je moeder, vader, tante, oom, neef of nicht
in het westelijk gedeelte van Duitsland en
was er een bijzondere gelegenheid zoals hu
welijk of een 65e, 70e verjaardag dan
mocht je een aanvraag bij de Staatssicher-
heidsdienst doen. Ik greep mijn kans. Na
veel papierwerk op het poli-
tie-/Stasibureau, mijn levensverhaal in
drievoud kreeg ik de onvermijdelijk vraag
wie hetfamilielid in Hamburg was. Hopen
de dat de Stasimedewerker niet al te intelli
gent was, zei ik: „De dochter, van de zus
ter, van de vader van mijn moeder!"
„Oh..,dus je nichtje?" Ja! En toen begon het
wachten op het positieve reisadvies. Na
tuurlijk was dit 'nichtje' op geen enkel ma
nier verbonden aan mijn familie maar
slechts een schoolvriendin van mijn moe
der. Maar geloof het of niet, het werkte. En
kele weken later kreeg ik de tijdelijke uitrei
spapieren naar de Bondsrepubliek Duits
land. Vanuit Hamburg organiseerde ik een
inreisvisum voor een week Nederland en ik
was meteen verknocht aan dit schitterende
land. Zoveel kleuren groen had ik me nooit
kunnen voorstellen. In een dagboek tijdens
mijn reis in maart 1988, lang voor de val
van de muur, schreef ik: 'Als ik ooit de kans
krijg om Oost-Deutschland te verlaten dan
wil ik naar Nederland.' Het is me gelukt!
Inmiddels woon ik al 20 jaar gelukkig en te
vreden in dit moderne land, mijn nieuwe
Heimat.
In de zomer van 1983 speelden we met Bots
op een groot festival in Oost-Berlijn. De ga
ge werd contant betaald: 6000 Oostmark.
Nu was het probleem dat we de volgende
morgen weer naar huis zouden vliegen, en
dat je dat DDR geld niet mee mocht ne
men over de grens. In Nederlands was het
overigens niets waard. Hans Sanders, onze
zanger, kwam met een steengoed idee: „We
nemen alle collega's van vanavond mee uit
eten en we maken het op." Vrij snel waren
we met een man of dertig. Bij een gebouw
dat er uit zag als een oude stationsrestaura
tie stopte de stoet Trabantjes en onze mana
ger liep er binnen.
Na een paar minuten kwam hij weer naar
buiten, en tot mijn grote verbazing vertrok
de hele stoet weer, over de glanzende kin
derkopjes door de donkere straten, waar
nergens een neonreclame te zien was. Het
ritueel van ergens stoppen en weer wegge
stuurd worden herhaalde zich een paar
keer. Tot we naar een vet hotel reden dat
Hans blijkbaar nog kende van een van de
vorige keren.
Hij liep er naar binnen en kwam na vijf mi
nuten weer naar buiten, met opgeheven
duim. In een zaaltje werden haastig tafels
gedekt door personeel in ouderwetse unifor
men. Terwijl we stonden te wachten vroeg
ik Hans waarom het hem nu wél gelukt
was om ons onder te brengen. „Heel sim
pel", zei hij. „Ik vroeg het opperhoofd hier
hoeveel man personeel er nodig was om
een paar uurflink te eten en te drinken.
,Acht man" zei hij. „Ik gaf hem toen hon
derd Westmark zwart voor het personeel
en de officiële rekening betalen we van de
gage." „En al die vorige restaurants dan?
Als je ergens binnenkomt om 6000 Mark
kapot te slaan ben je toch overal welkom?"
„Nou niet in de DDR dus, alles is hier van
de staat en al die mensen waar we het net
probeerden stonden op het punt om 'Feiera-
bend' zu machen, en die zaten echt niet op
ons te wachten om nog flink wat over te
werken. Maar de zwarte wisselkoers van 1
DM met een Oostmark is 1 op 12, plus dat
je er Westerse dingen voor kunt kopen, van
daar dat het hier meteen lukte."
Een Geldrops jongetje van nog geen 4 jaar
oud staat achter in de auto. Hij staat, want
hij is met zijn familie op weg naar de
DDR. Bezoekjes aan dat land zijn een
enorm feest voor dit klein ventje. Hij is na
melijk een enorme autofreak. Dat maakt
DDR enorm speciaal, want de auto's die
daar rijden zie je niet zoveel in Nederland.
In de DDR woont de oma van het jongetje,
in een mooi en groot huis in Dresden. In
het straatbeeld zijn puur de Oostblok au
to's zoals de Trabant, Wartburg, Barkas,
Saporoshez, Lada, Skoda en Moskwitsch te
zien. Dit maakt diepe indruk en van iedere
auto moet de moeder van het jongetje een
foto maken. „Als ik later groot ben, wil ik
ook een Trabant", vertelt het jongetje regel
matig aan zijn ouders en vrienden op
school. Inmiddels bestaat de DDR al 25
jaar niet meer. Het jochie van toen is inmid
dels 29 jaar oud. In 2008 kwam zijn grote
droom uit. Hij kocht een hemelsblauwe Tra
bant 601. Dat jongetje van toen en nu trot
se Trabant bezitter, ben ik.
Op een van de eerste dagen van ons be
zoek aan onze Oost-Duitse vrienden
(Meiningen in Thüringen), wilden ze ons
verrassen met echte koffie in een voor
DDR begrippen chic en duur restaurant.
Toen onze kinderen hoorden dat ze zelfs
ijs met slagroom konden krijgen, was ie
dereen verrast en verbaasd. Maarde
kinderen vonden het ijs met slagroom al
lesbehalve lekker. Wij probeerden ze dui
delijk te maken dat je in een ander land
soms genoegen moet nemen met wat ge
boden wordt. Zeker in dit land. Niets kon
onze kinderen en mijn Patenkind echter
overtuigen en mijn vriend proefde het ijs.
Zijn conclusie was: de slagroom. Een geïr
riteerde ober, die erbij geroepen was, rea
geerde op de opmerking dat de slagroom
zuur was met: „Dat klopt, maar eerst
moet de oude slagroom op en dan pas
komt de verse nieuwe." Een weerwoord
hadden we niet, dus de slagroom maar
van het ijs geschraapt en de kinderen heb
ben uiteindelijk ijs zonder slagroom gege
ten. De vriendschap heeft er niet onder ge
leden en bestaat nog steeds.
VS-soldaten en West-Berlijners kijken naar Russi
sche militairen aan de andere kant van de Muur.
In 1961 konden West- en Oost-Berlijners op sommige plekken nog naar elkaar zwaaien.
Sabine Hundrieser (lezer De Stentor)
Amerikaanse soldaten kijken over de Spree
naar Oost-Berlijn.
Kees Buenen (lezer Brabants Dagblad)
Danny van der Meijden
(lezer Eindhovens Dagblad)
Ad van Oosterom (lezer PZC)
