Dizzieni
Schrijverschap
Bedevaart naar
Miavoye voor
dode dichter
een popster trekt
Maarten 't Hart mor
gen door het land.
Een vlucht regenwul
pen draait uiteinde
lijk uit op een heli-
koptervlucht.
14 DIZZIE
Ontdek, koop en deel
je favoriete boeken
THEO HAKKERT
Soms is een boek zo le
vendig dat de geur die
er tijdens het lezen
uit opstijgt, nog lang
op de plek van de lees-
stoel blijft hangen. Tijdens een
vakantie in Italië las ik Wolf
Hall van Hilary Mantel, haar
niet te overtreffen historische
roman over Thomas Cromwell.
De geur die uit de kieren, on
derlagen en riolen van de tekst
opsteeg, hing er een zomer la
ter zowaar nog. Weer een au
gustus later had de wind vanaf
het meer nog niet alles wegge
blazen.
Hilary Mantel is een fenomeen.
Dat ze twee keer achter elkaar
de Booker Prize toegekend
heeft gekregen, daar wordt wel
eens wat schamper over ge
daan. Omdat ze historische ro
mans schrijft?
Soms wordt mij gevraagd wel
ke interviews met schrijvers
op mij de meeste indruk heb
ben gemaakt. Het zijn er drie,
alle drie met vrouwen, al zegt
dat niets. Met Hella Haasse was
Hiiary Mantel liet
Franse revolutie
voorgaan omdat
ze niet klaar was
voor Cromwell
bijzonder om de ernst en dis
tantie waarmee ze ter plekke
nadacht over haar lange schrij
verschap.
Met Jhumpa Lahiri, omdat zij
die middag afstand nam van de
taal waarin ze haar successen
had gevierd, het Engels, toch al
niet haar eerste taal. Ze gaat in
het Italiaans verder. Om zo je
oeuvre achter je te laten, wat
een moedige stap.
En met Hilary Mantel. Wat van
Hella Haasse gezegd werd: 'the
grand old lad f, maar dan van
de Engelse literatuur. Nu het
derde deel van haar vroege tri
logie over de Franse revolutie
is verschenen, schiet me weer
te binnen dat ze het als een
jeugdwerk beschouwde. Dat
bedoelde ze zowel positief als
negatief. Ze was verbaasd over
haar bravoure om op die leef
tijd, ze was nog geen 30 jaar
oud toen ze aan het werk be
gon, dat onderwerp op te dur
ven pakken. Maar het zou zo
veel beter zijn geweest als ze
er op rijpere leeftijd aan was
begonnen.
In die zin hebben Robespierre
en Danton het verloren van
Cromwell. Het idee voor de tri
logie over Cromwell had ze in
die tijd al. „Maar ik was niet
klaar voor hem. En hij wilde
zich toen nog niet met zijn he
le persoonlijkheid aan mij to
nen. Ik moest geduld hebben."
De bal heeft sinds 1928 voor open
doel gelegen en geen spits, laat
staan een opkomende back, die in
die jaren de moeite heeft geno
men hem erin te schieten. Het
moest tot 2014 duren.
Op 18 maart-1928 werd de toen
32-jarige dichter Paul van Osta-
ijen, de grootste modernist die de
Vlaamse letteren zou voortbren
gen, dood gevonden in herstel
lingsoord Le Vallon in het vlekje
Miavoye. Daar, diep in de Bel
gische provincie Namen, werd de
schrijver van Music Hall en Bezette
stad behandeld voor tuberculose.
Talrijk waren de necrologieën.
Een daarvan was van de dichter
Richard Minne. Hij schreef in een
brief, die werd opgenomen in
Wolfijzers en schietgeweren: 'We
moeten de onrechtvaardigheid
van Paul van Ostaijens dood weer
rechtzetten. We moeten ons in
verbinding stellen met zijn naaste
vrienden. Deze zomer, of herfst,
moeten we een beevaart doen
naar Miavoye'.
Niemand die aan de oproep ge
hoor gaf. Tot Koen Broucke, Peter
Holvoet-Hanssen, Koen Peeters
en Pascal Verbeken de uitdaging
aangingen. Dichters, schrijvers en
kunstenaars op een expeditie die
zo voor de hand lag, dat ze zich af
vroegen waarom niemand hen
was voorgegaan. De route had een
passend beginpunt: de Antwerp
se begraafplaats Schoonselhof,
waar Van Ostaijen in 1952 was her
begraven. En dan naar de plek van
overlijden. Het is een biografie
met foto's en een reisverhaal, in
clusief momenten van introspec
tie, want voor de reizigers is het
ook een zoektocht naar hun drijf
veren. Dit is een bijzonder tjpek.
Win nieuwste thriller
Martine Kamphuis
NEDERLAND LEEST Als
e eerste herfststorm
waait om hem heen.
Maarten 't Hart, in een
blauw trainingsjack,
loopt onder de hoge bo
men achter zijn huis.
Ooit zat hij hier als stu
dent op kamers, nu is hij de vaste bewoner
van deze sfeervolle villa even buiten War
mond. „Als er één concreet ding is waar
mee Een vlucht regenwulpen mij heeft gehol
pen, dan is het wel dit: dat ik dit huis heb
kunnen kopen."
Op de eerste verdieping is nog zijn oude
studentenkamer. Buiten, achter de hoge
bomen, ligt de tuin waar hij normaal ge
sproken elke dag even te vinden is. „Het is
een wildernis nu, helaas. Vorig jaar voor
de tv-uitzendingen van Maartens moestuin
heb ik er keihard gewerkt."
De dagelijkse oogst is dit jaar eenzijdig.
„Hoofdzakelijk snijbonen. Die staan ook re
gelmatig op het menu. Wie uit eigen tuin
wil eten, moet af en toe afzien." Vlak na
het succes van Een vlucht regenwulpen is hij
er gaan wonen. Een smalle weg langs een
voormalig seminarie en een ruïne voert er
heen. „Je vergroeit toch een beetje met
zo'n plek. Het was ooit een biodynamisch
landgoed, gerund door de antroposofisch
ingestelde familie Rosenwald. De oude me
vrouw heb ik als huurder nog meege
maakt. We woonden er met elf studenten.
Dat ik dit huis ooit zou bezitten, had ik
toen niet voor mogelijk gehouden."
De tuin, zegt hij, heeft niets te maken met
de tuin die zo beeldend wordt beschreven
in Een vlucht regenwulpen. Het uitgangs
punt daarvoor was de tuin van zijn groot
vader aan de Heerenweg in zijn geboorte
stad Maassluis. „Ik kom uit een familie van
tuinders. Zowel aan de kant van mijn va
der als die van mijn moeder zit dat er diep
in. Zelf hadden we geen tuin. We woon
den in een kleine arbeiderswoning. Mijn
vader, grafdelver, had alleen het kerkhof.
In zekere zin was dat ook een tuin."
De naderende heruitgave van zijn beststel
ler maakt hem onrustig. Morgen, bij de
start van de campagne Nederland Leest,
stapt 't Hart in een helikopter om als een
popheid langs een viertal Nederlandse bi
bliotheken te vliegen. „Doodeng. Ze wa
ren nog veel meer van plan. Dat blijft me
gelukkig bespaard. Ik heb voor de zeker
heid het manuscript voor mijn nieuwe
boek alvast bij de uitgever ingeleverd. Je
weet nooit hoe dit gaat aflopen."
Door de hernieuwde aandacht voor wat
hij ook zelf als een van de beste boeken uit
zijn oeuvre beschouwt, voelt hij zich ge
streeld. „Het is een belangrijk boek ge
weest. Een keerpunt in mijn leven, in ie
der geval materieel. Daarvoor had ik ook al
boeken geschreven, maar die wilde nie
mand lezen. Het manuscript lag al zeven
Lees voorproefje 'Vrij
spel' van Linda jansma
jaar op een plank. De uitgever zag er geen
brood in. Pas toen ik voor een verhalen
bundel mijn eerste literaire prijs had gekre
gen, durfde hij het risico te nemen."
Een vlucht regenwulpen verscheen in 1978.
Het succes was verpletterend. De boekhan
dels konden het niet aangesleept krijgen.
„De uitgever werd er volkomen door ver
rast. Ikzelf trouwens ook."
Een verklaring heeft hij ook nu nog niet.
„Het is helemaal geen leuk boek. Geen
seks. Geen humor. Niks. Ik zal het zelf ook
niet herlezen. In feite is het een soort me
ditatie. De hoofdfiguur denkt na over zijn
leven. Het boek gaat over eenzaamheid en
isolement. Kennelijk heb ik daarmee toch
een gevoelige snaar geraakt."
Hij is veranderd, vindt hij zelf. De Maarten
uit Een vlucht regenwulpen is een weinig
vrolijke figuur. In de film van Ate de Jong
valt hij in de eerste scène in pyjama uit
bed. „Afgezien van het feit dat ik nooit een
pyjama draag, herken ik nog maar weinig
in hem. Die hele film had trouwens wei
nig met het boek te maken. Dat er twee
precies dezelfde bliksemflitsen in zitten, is
gewoon bespottelijk. De regisseur heeft
REISLITERATUUR
Dizzie is hét online boekenplatform
van deze krant en staat vol nieuws, re
censies, interviews en informatie. Diz
zie verbindt enthousiaste lezers.
Koop er online je boeken en deel je
mening met anderen.
Ca naar Dizzie.nl
door Theo Hakkert
Peeters, Verbeken, Holvoet-Hanssen
en Broucke - Miavoye. Op bedevaart
naar Paul van Ostaijen. 192 blz.
De Bezige Bij Antwerpen, 22,50 euro.
WINACTIE
Een vlucht regenwul
pen van Maarten
't Hart staat cen
traal in de campag
ne Nederland Leest
van de CPNB en
de bibliotheken.
Het boek wordt
van zaterdag 1 t/m
zondag 30 novem
ber gratis door de
openbare biblio
theken aan hun le
den verstrekt. In
de boekhandel is
een luxe editie te
koop voor 12,50
euro.
Maarten 't Hart
vliegt morgen naar
de bibliotheken in
Schagen, Vriezen-
veen, Geldrop en
Leiden.
Dizzie.nl geeft tien exemplaren
weg van Alibi, de nieuwste thriller
van Martine Kamphuis. Psycholo
ge Wynona Post onderzoekt de
mysterieuze dood van een studen
te, met gevaar voor eigen leven.
door Herman Haverkate
VOORPUBLICATIE
Lees op Dizzie.nl de voorpublicatie
van Vrij spel, het nieuwe boek van Lin
da Jansma. Inhoud: Emma's leven
komt in gevaar als haar vader een
17-jarige jongen doodschiet. De ro
man is vanaf 2 november te koop.
Maarten 't Hart foto Lenneke Lingmont
