«M
66 Op papier hebben
alle kinderen
gelijke kansen,
in het echt is dat
niet zo
10 VERDIEPING
DRIELUIK: DE KLOOF
Armoede volgt op
armoede. 'Een kind
weet niet beter.'
Worden de rijken sneller rijk dan de rest van
de wereld? Het boek 'Kapitaal in de 21e eeuw'
van de Franse econoom Thomas Piketty ontke
tende eerder dit jaar een felle discussie over de
(groeiende) kloof tussen arm en rijk in de we
reld. Gisteren verscheen de Nederlandse verta
ling van het boek. Op 5 november is Piketty te
gast in de Tweede Kamer. Hij spreekt daarna
ook inde Amsterdamse poptempel Paradiso.
Deel 2 van de driedelige serie De Kloof gaat
over de kansen van een kind, rijk of arm.
De eerste aflevering stond 27 oktober in de
krant en is terug te lezen via de website van
deze krant. Deel 3 volgt maandag.
Als om zeven uur 's och
tends de wekker gaat,
trekt het kind van de bij
standsmoeder kleren aan
die 'gekocht' zijn met kle-
dingbonnen van de ge
meente. Te besteden bij
door de gemeente aangewezen winkels.
Het ontbijt op tafel, als het er staat, is soms
gekocht van 25 euro eetgeld per week.
„Ik kocht vaak eten op de pof in de winkel.
Natuurlijk wilde mijn dochter op sport
clubs, net als de kinderen op haar school.
Tennis kostte 200 euro. Dat heeft ze twee
maanden gedaan, toen bleek toch echt dat
ik het niet kon betalen." Veertig jaar zat An
ke van der Vliet in de bijstand. Nu krijgt ze
AOW. Heerlijk. „Zeker 160 euro per maand
meer."
Het is dinsdagmiddag en spreekuur bij de
Bijstandsbond. Een kantoortje in een on
derwoning aan een binnenplaats achter
een Amsterdams grachtenpand. Een hou
ten tafel, verschoten banken en veel, heel
veel dossiers. Op tafel een collectebus voor
'vrijwillige bijdrages', aan de wand posters
die oproepen tot actie tegen het kapitalis
me. De dit weekend door de FNV-gelan-
ceerde Dagobert Duck-tax voor de superrij
ken, wordt er met gejuich ontvangen.
„Jeetjemina, dat kan toch niet!", roept een
vrijwilliger van de bond. Hij staat op en
zwaait met een geopende envelop, de brief
van de deurwaarder steekt er half uit. „We
gaan naar de rechter. Echt hoor."
Het is wél waar: een van de cliënten van de
bond (vrouw, 57 jaar, 'nee, geen naam')
heeft een brief van de deurwaarder gehad
waarin staat dat ze
250 euro moet betalen.
Voor iets wat begon als
betalingsachterstand
van 25 euro bij kabel
maatschappij UPC. „En
die heeft deze me
vrouw allang betaald."
Veel Nederlanders heb
ben ruzie over een reke
ning van de kabelmaat
schappij. Iedereen heeft
wel eens gedwaald
door het doolhof van
de bureaucratie. Wie
een financiële buffer heeft, kan eerst beta
len en dan het gevecht aangaan om later
zijn gelijk te halen. Een rekening van
250 euro van de deurwaarder is een ramp
als je geen buffer hebt.
„Alleenstaande moeders in de bijstand zijn
alleen maar aan het overleven", zegt een an
dere vrijwilliger. „Ze hebben voortdurend
geldgebrek. Eerst lenen ze bij familie en
vrienden, daarna gaan ze schulden maken
bij bedrijven. Omdat ze willen ontsnappen
aan de totale armoede." Oftewel: ze maken
schulden voor hun kinderen, die ze niet
willen opzadelen met het stigma van ar
moede. Kinderen die hun vriendjes op
school wel met een mobiel zien. En met
merkkleding die je niet kunt kopen van kle-
dingbonnen. „Overal om je heen zie je re
clames voor mobieltjes. Ga er maar aan
staan als moeder." Van der Vliet, zelf vrij
williger bij de bond: „'Ik ga nooit meer op
schoolreis', zei mijn dochter een keer. Ze
was ermee gepest dat de reis voor haar uit
een speciaal fonds was betaald."
In Nederland krijgen zo'n 434.000 mensen
een bijstandsuitkering, de helft van hen
heeft die al drie jaar of langer. Volgens Eu
ropees onderzoek leven in Nederland
2,5 miljoen mensen onder de armoede
grens, waaronder 600.000 kinderen. Ze wo
nen vooral in de achterstandswijken in de
grote steden. Volgens de theorie van eco
noom Thomas Piketty maken die kinderen
later veel minder kans op het vergaren van
kapitaal dan hun rijkere leeftijdgenoten.
Uit andere onderzoeken blijkt ook dat hoe
groter de ongelijkheid is in een land, hoe
kleiner de sociale mobiliteit. Oftewel: hoe
kleiner de kans is dat je van een dubbeltje
een kwartje wordt. Het Sociaal Cultureel
Planbureau constateerde gisteren in een
nieuw rapport, Gescheiden Werelden, dat de
kloof tussen hoog- en laag opgeleiden gro
ter wordt. 'Juristen kennen altijd wel een
bouwvakker, maar bouwvakkers kennen
geen jurist', meldt het rapport.
Van der Vliets dochter heeft nu een baan-
tje en is een 'werkende
arme'. „Ze heeft ook
veel zorg aan haar ge
handicapte dochter."
De bijstandsbond kent
meer voorbeelden: moe
der in de WIA, zoon in
de bijstand. Van der
Vliet: „Het is armoede
op armoede. Kinderen
weten niet beter dan
dat er geen geld is. Op
papier hebben kinderen
gelijke kansen, in het
echt niet."
mm
üPf
door Cyril Rosman en Sander van Mersbergen
Een
dubbelt j e
blijf je...
Anke van der Vliet
