Voor de bijl als je eten ruikt
GEZOND 7
meer."
VOEDING
Frank van Berkum
In mijn vorige column be
sprak ik het eetgedrag van
emo-eters. Zij eten om ne
gatieve gevoelens te onder
drukken, want door het eten
voelen zij zich prettiger.
De impuls om te eten komt
dan van binnen en ontstaat uit
een negatief gevoel, zoals ver
driet, frustratie of boosheid.
Een ander veelvoorkomend
eetgedrag is het externe eten.
Een externe eter eet op prikkels
van buiten zichzelf. Als hij eten
ziet of ruikt, gaat hij voor de bijl.
Externe eters zijn ook wat hun
stemming betreft gevoeliger voor
prikkels uit hun omgeving.
Een van mijn patiënten vertelde,
dat als zijn favoriete voetbalclub
verliest hij niets door zijn keel
kan krijgen en als ze winnen
neemt hij een dubbele portie fri
tes.
Hoe weet u nu of u ook een exter
ne eter bent? Allereerst moet u
zich afvragen of uw eetgedrag
problemen oplevert. Bent u ge
zond en niet te dik dan maakt het
niets uit welk eetgedrag u heeft.
Maar als u te dik bent of lijdt aan
type 2 suikerziekte of andere aan
doeningen die met overgewicht
te maken hebben dan is het wel
belangrijk te weten wat uw eet-
prikkel is. Met die kennis kunt u
zich beter wapenen tegen te veel
eten.
Externe eters willen eten als ze
het zien of ruiken, ze willen eten
als anderen dat ook doen. Ze
snoepen meer als ze snoep zien
of het binnen handbereik hebben
en ze eten meer dan ze willen op
feestjes, dinertjes of als het gezel
lig is. Hun lichaamsgewicht blijft
toenemen. Ze krijgen last van
hun overgewicht en toch blijven
De meeste externe
eters eten
meer als ze zijn
afgeleid
ze maar door eten. Herkent u
zichzelf in deze beschrijvingen?
Dan bent waarschijnlijk een ex
terne eter.
Wat kunt u daar zelf aan doen? Al
lereerst moet u precies weten in
welke situaties u snaait, snoept of
te veel eet. Externe eters zijn ten
slotte gevoelig voor die omstan
digheden en omgevingsinvloe
den.
Besteed met name aandacht aan
het eten in aanwezigheid van an
deren. De meeste externe eters
eten meer als ze zijn afgeleid, dus
tijdens een gezellig diner, voor de
tv of op feestjes. Eenvoudige eet
regels helpen extern eetgedrag te
beperken.
Zo'n eetregel op een feestje kan
zijn: 'Ik neem na een glas bier
een glas water'. Of'Ik neem
slechts één warme snack per
avond.'
Belangrijk is dat de externe eter
weet dat hij zwicht voor invloe
den vanuit zijn omgeving en daar
heel bewust zijn strategie op
moet afstemmen.
Uit ervaring weet ik dat zodra ex
terne eters herkennen waardoor
hun eetgedrag wordt bepaald, zij
zeifin staat zijn hun ongewenste
eet- en snaaigedrag te verbeteren.
Daardoor kunnen ze afvallen en
zullen hun gezondheidsproble
men, zoals type 2 suikerziekte,
duidelijk verminderen.
Ze is beplakt met kleine senso
ren op haar handen, enkels
en heupen. Ook draagt Wil
ly Aarsse (58) om haar romp
een tuigje, dat met een ste
vig koord is gekoppeld aan
het plafond. Dan klinkt van
af de zijkant een vraag: „Bent u er klaar
voor? Starten maar!" Er komt een lopende
band onder haar voeten in beweging. Ze
pakt, licht aarzelend, twee steunbalken aan
weerszijden van haar lichaam vast en be
gint dan door het bos te wandelen.
Plafond? Lopende band? Bos? Welkom in
de virtuele wereld van de zogeheten Grail.
Dit is een geavanceerde looptrainer en dia
gnostisch instrument ineen. Patiënten
staan voor een reusachtig groot scherm en
wandelen door een virtueel bos, balance
ren zogenaamd op een bootje op zee of
denken met een auto door het verkeer te
sturen. Ze wanen zich in een computer
spel, aangestuurd door hun medisch bege
leider naast het scherm.
Aarsse werd eind vorig jaar getroffen door
een beroerte. Ze raakte linkszijdig verlamd.
Na maandenlange therapie hervond ze
beetje bij beetje het gevoel, de coördinatie
én het zelfvertrouwen in haar lichaam. „De
revalidatie bij de Sint Maartenskliniek in
Ubbergen was zwaar. Maar geleidelijk aan
leerde ik weer te lopen, strijken en koken;
zelfstandiger te worden. Stilzitten, nee dat
wilde ik absoluut niet. Stilstand is achter
uitgang."
Haar revalidatie verliep voorspoedig. In het
voorjaar werd ze uitgenodigd zesmaal als
testpersoon mee te gaan naar het Militair
Revalidatiecentrum in Doorn, het eerste re
validatiecentrum in Nederland met een
Grail. Inmiddels is de simulator ook ge
plaatst in de Sint Maartenskliniek en een
aantal andere klinieken in het land.
Op dit moment vinden de laatste testen
plaats. Vanaf november worden de eerste
(doorverwezen) patiënten ontvangen en
begeleid. Normaal gesproken, wordt in een
bewegingslaboratorium onderzocht hoe
mensen hun spieren gebruiken, wanneer
ze over een soort krachtplaten lopen. Ook
dan zijn spieren beplakt met sensoren en
wordt gemeten hoe groot de krachten op
de spieren en gewrichten zijn.
De Grail gebruikt deze techniek om een in
teractieve virtuele trainingsomgeving te
maken. Hierin kunnen patiënten veilig al-
leflei situaties uit het dagelijks leven oefe
nen. Bart Nienhuis van de afdeling Re
search van de Sint Maartenskliniek: „De si
mulator heeft de krachtplaten in de grond
vervangen. De band bestaat uit een linker
en rechterdeel, die onafhankelijk van el
kaar in snelheid kunnen bewegen. Zelfs
het uitglijden met één been over een ba
naan kunnen we simuleren, waarna we
kunnen meten hoe de patiënt hierop rea
geert. Ook kan de band omhoog en naar be
neden gaan, zoals bij een stijgend of da
lend bospaadje of de golven waarop een
bootje deint."
Projectleider en fysiotherapeut Henrike
van Proosdij vult aan: „Veel meer dan in
een bewegingslab of oefenzaal kunnen we
situaties nabootsen uit het dagelijks leven.
We kunnen vanaf de zijkant van het beeld
zorgen voor afleiding en extra prikkels,
waarmee de patiënt punten kan verdienen.
Heel speels en uitdagend allemaal om de
motoriek te stimuleren."
GRAIL-TRAINING
Willy Aarsse heeft haar ritme inmiddels te
pakken. Wat een half jaar geleden nog niet
lukte, is nu wel mogelijk: tijdens het wan
delen, vliegen af en toe vogels recht op
haar af die ze met armbewegingen moet
wegtikken. Soms verschijnen er bovendien
sommen in beeld die ze moet uitrekenen.
Van Proosdij: „Al dit soort activiteiten ge
ven ons aanvullende informatie. We kun
nen er vervolgoefeningen op afstemmen."
Aarsse is vereerd dat ze testpersoon was,
naast de gewone trainingen die ze meerde
re keren per week voortzet bij de fysiothe
rapeut in haar eigen woonplaats. „Op de
Grail zag ik mijn oefeningen terug en con
stateerde dat ik netter liep dan ik dacht.
Dat heeft me veel zelfvertrouwen gegeven.
Door de speelse benadering en de afwisse
ling van de oefeningen, werd ik vaak afge
leid. Zonder dat ik het altijd doorhad, voer
de ik soms meerdere taken tegelijkertijd
uit. Mijn stok gebruik ik bijna niet meer.
De simulator heeft mijn revalidatie flink
versneld."
Dobberen op zee of wandelen
in het bos. Met Grail, een
geavanceerde loopsimulator
kunnen patiënten in een uitda
gende virtuele omgeving
sneller veilig leren lopen. „Mijn
stok gebruik ik bijna niet
DINSDAG 28 OKTOBER 2014
Dr. Frank van Berkum is internist
o„ urau-iraining oerenen patiënten levensechte situaties, zoals wandelen in de stad of staan in een drukke bus. foto Flip Franssen/Hollandse Hoogte
Revalideren in het bos
Behalve in Doorn en Ubber
gen hebben ook revalidatie
centra in Arnhem (Groot
Klimmendaal), Breda (Re-
vant) en Haren (Bea-
trixoord) een Grail aange
schaft.
De simulator kan zeer
breed worden ingezet voor
de behandeling van men
sen met loop-en balanspro
blemen, zoals patiënten na
een beroerte en bij amputa
tiepatiënten.
Ook kinderen met cerebra
le parese (een aangeboren
hersenbeschadiging) heb
ben er baat bij.
„Voor een behandeling op
de Grail is wel altijd een
verwijzing van de revalida
tiearts nodig", aldus fysio
therapeut Henrike van
Proosdij.
reageren?
gezondheid@depersdienst.nl
door Arnoud Kluiters
