SPECTRUM 3
MH17 -100 dagen later
Pas sinds
kort schui
ven de ramp
en het ver
lies voor mij
ineen. Dat is
moeilijk
"^■T" e studeert politicologie aan de
universiteit en je hebt plezier
in het leven zoals een 18-jarige
dat heeft. De Nijmeegse Vier-
daagsefeesten zijn in volle
gang: lange nachten, brakke
J ochtenden. Strijdgewoel op
2.300 kilometer afstand is een
ver-van-je-bedshow.
Telefoon. Van oom Walter. „Heb jij
het vluchtnummer van je moeder?"
Dat belletje, vandaag precies honderd
dagen geleden, zet het leven van Kir-
sten Koch en haar twee jaar oudere
broer Nils op de kop. Hun moeder, Pe
tra van Eldijk, is met haar vriend Erik
Maas op weg naar Bali. 'We stappen
zo in da plane. Liefs en tot apps van
uit Kuala Lumpur of Denpasar', stond
vier uur eerder in de Whatsapp die
ook met Nils en Erik is gedeeld. Waar
om haar oom zo aandringt op het
vluchtnummer? „Normaal mailt je
moeder de vluchtgegevens. Maar dat
heeft ze nu niet gedaan", licht de
broer van haar moeder toe. Om vervol
gens die zin uit te spreken die nie
mand wil horen als een dierbare net
het vliegtuig naar een vakantiebestem
ming heeft genomen: „Er is een vlieg
tuig van Schiphol naar Kuala Lumpur
neergestort."
Kirsten weet het direct. Dit zit niet
goed. „Er gaan echt niet iedere drie
minuten vluchten met eindbestem
ming Bali die kant op. En het tijdstip
kwam ongeveer overeen." De studen
te is op dat moment alleen op haar ka
mer in Nijmegen. „Ik lag op bed, maar
het was alsof ik bijna flauwviel. Het
werd helemaal wit voor mijn ogen."
Ze rent in paniek naar een vriend in
de buurt. Hij probeert haar te kalme
ren. Het vluchtnummer is immers
nog niet bekend. „Maar ik had ook de
naam Malaysia Airlines opgevangen.
Het kon haast niet meer anders zijn."
De uren daarna zijn een waas. Ze
hoort flarden van de extra journaals
voorbij komen. 'Geen overlevenden',
is het enige bericht dat ze echt mee
krijgt. Ze belt naar de telefoon van
haar moeder en hoort aan de andere
kant een geluid dat ze zó niet hoopte
te horen: de voicemail.
Kirstens vader Rob, die sinds de schei
ding van haar moeder in Amsterdam
woont, onderbreekt zijn vakantie in
Friesland om zijn dochter in Nijme
gen op te halen. Intussen zijn de fami
lies van zowel Petra als Bosschenaar
Erik van de talloze telefoontjes naar
luchtvaartmaatschappijen en instan
ties niets wijzer geworden. Onderling
wordt er druk heen en weer ge-appt.
Vragen. Vragen. Geen antwoorden.
Kirstens oma geeft enige duidelijk
heid: ze zouden inderdaad om 12.00
uur opstijgen. Dat had Petra nog aan
haar moeder laten weten. De officiële
bevestiging krijgt de zus van Erik, die
op Schiphol naar antwoorden zoekt,
pas om 04.00 uur 's nachts... Petra en
Erik zaten inderdaad in MH17.
Onderweg in de auto naar haar vaders
woning in Amsterdam had Kirsten al
gebeld naar haar broer Nils, die in Ita
lië op vakantie is. „Dat was zó naar.
Hij had net in de zee gezwommen en
een leuke dag gehad. Ik had zelf het
nieuws stapsgewijs tot me kunnen ne
men kon er langzaam aan wennen.
Maar mijn broer moest ik in één keer
vertellen dat mama en Erik in het toe
stel zaten dat was neergestort." Van
de permanente stroom nieuwsberich
ten, dus ook de discussies over het
bergen van de lichamen en spullen
krijgt Kirsten naar eigen zeggen wei
nig mee. „Ik had mijn moeder verlo
ren. Dat was waar ik mee bezig was.
Voor mij stond dat nog heel erg los
van die ramp."
Nils komt de volgende dag met zijn
vriendin en haar familie terugrijden
uit Italië. Hun weerzien in Wijchen,
waar Nils met zijn moeder woonde, is
emotioneel. „Ik verlangde ernaar met
mijn broer en vader samen te zijn,
mensen die hetzelfde voelden als ik."
Ze gaan naar de eerste bijeenkomst
voor nabestaanden in Nieuwegein,
vier dagen na de crash. Veel leden van
het kabinet en het koningspaar zijn
ook aanwezig. „We twijfelden, omdat
we niet wisten of het een dramashow
zou worden." Woede voert de boven
toon in de zaal. Kirsten voelt zich er
niet op haar plek. „Het waren vooral
oudere mannen die zo tekeergingen.
'Als het Amerikanen waren geweest',
zeiden ze, 'waren de lichamen al lang
teruggeweest.' En: 'Waarom grijpt Ne
derland niet in?', 'Waarom zijn de
nummers zo slecht bereikbaar?'
Dat mensen ontdaan wa
ren omdat ze hun kin
deren en kleinkinde
ren, soms hun hele na
geslacht kwijt zijn, kan
de studente goed begrijpen. „Maar,
dacht ik, ik heb mijn moeder verlo
ren. Die komt heus niet terug als haar
lichaam er nu gelijk is. Ik heb zelfs
nog tegen mijn vader gezegd: ik hoop
dat ze in de lucht verbrand zijn, dan
heb je tenminste al dat gedoe niet.
Nu, achteraf, ben ik wel blij dat ze geï
dentificeerd zijn, dat we weten dat ze
daar niet meer liggen."
Boos worden op 'het kabinet' of Mark
Rutte kan ze niet. „Moet die man 's
nachts niet slapen? Moet hij daar
soms zelf heen rijden om de spullen
op te halen? Het is niet iets wat één ie
mand kan oplossen of wat één ie
mand veróorzaakt heeft. Al die boos
heid is zinloos." Ze is blij met het eer
ste rapport van de Onderzoeksraad
voor Veiligheid, zegt ze. „Er staan
geen dingen in die niet te bewijzen
zijn. De daders hadden het natuurlijk
niet speciaal gemunt op de passagiers.
Dat is een gedachte die ik vasthoud.
Voor mij is het eigenlijk niet anders
als wanneer ze zouden zijn omgeko-
men bij een auto-ongeluk. Ze waren
op het verkeerde moment op de ver
keerde plaats. De context doet er voor
mij minder toe. Als uiteindelijk de wa
re toedracht aan het licht komt, zal
me dat misschien wel rust geven."
Van haar stuk raakte Kirsten toen ze
de veelgeprezen toespraak van Frans
Timmermans bij de Verenigde Naties
hoorde. „Het waren mooie woorden,
dat wel, maar over de laatste ogenblik
ken zei hij dat de passagiers elkaar
misschien nog in de ogen hadden ge
keken. Terwijl ik me juist troostte
met de gedachte dat ze in één klap
weg waren. Een 'mooie' dood eigen
lijk. Veel te vroeg en te jong, maar zon
der lijdensweg. Die troost werd door
die speech abrupt weggenomen."
Nu de crematie van haar moeder en
Erik achter haar ligt, lijken de beelden
van de rampplek pas voor het eerst
echt door te dringen. „Pas sinds kort
schuiven de ramp en het verlies voor
mij ineen. Ik las artikelen waarin be
schreven wordt hoe ze ingecheckt
moeten hebben, zag een plaatje met
de indeling van de stoelen en een foto
die nog is gemaakt van het vliegtuig.
Daardoor weet ik nu: oh ja, ze moeten
ongeveer daar en daar hebben geze
ten. Dat is moeilijk."
Niels blijft alleen achter in het ouder
lijk huis. De jassen van hun moeder
hangen nog aan de kapstok. Op de
koelkast briefjes met haar hand
schrift, aanwijzingen voor het voeren
van de kat. Op tafel ligt nog de pak
lijst voor de réis: dit moet mee, dat
moet mee, drie rokjes. „Weer voor het
eerst binnenkomen, was zwaar." Het
huis is voor Kirsten niet meer hetzelf
de. „De ziel is eruit." De woning
stond al eerder te koop. Dat blijft zo.
De kinderen hebben er ook niet meer
veel te zoeken. Een oom heeft Kirsten
en Nils de administratieve beslomme
ringen uit handen genomen. On
danks alle hulp wordt een zware wis
sel getrokken op de twee jongvolwas
senen. „We zitten allebei op een leef
tijd dat je wel zelfstandig bent, maar
op sommige vlakken nog steun nodig
hebt. Als je 12 jaar bent, wordt het alle
maal voor je geregeld. Als je 18 bent,
moet je het toch vooral zelf doen."
Op de universiteit voelt ze zich ano
niem. Kirsten loopt nu, drie maanden
later, vast met haar studie. Daar baalt
ze van. De back-up van haar moeder,
die altijd wel iets regelde als het haar
niet gelukt was, is weggevallen. Dat
realiseerde ze zich voor het eerst toen
ze de foto's voor de crematie moest re
gelen. „Ik besefte: als ik de foto's nu
niet regel, staan er straks geen foto's
op de kisten." Kirsten zorgt er ook
voor dat haar moeders hond Pebbles,
inclusief een door haar geschreven 'ge
bruiksaanwijzing' vanwege zijn wat
knorrige gedrag, bij een geschikte
nieuwe baas terechtkomt. „Ik denk
dat als mama kon toekijken, vanaf een
balkon, ze trots op me zou zijn."
Waar haar oma het extra moeilijk
heeft op iedere 17e van de maand,
schiet Kirsten juist vol als ze beseft
dat ze in haar eentje zit te grinniken
om Geer Goor, terwijl het ongege
neerd op de bank giechelen om foute
programma's echt iets van haar en
haar moeder was.
et studentenleven om
haar heen gaat gewoon
door. „Ik zou ook niet
willen dat ze de hele
tijd lief tegen me lopen
te doen omdat ik, zo zielig ben." Af en
toe worden zij of haar broer aange
sproken door vreemden die allerlei de
tails menen te weten, ook over de
idëntificatie van de lichamen. „Het is
moeilijk om te beseffen dat jouw pijn
voor anderen een spectaculair verhaal
in de kroeg kan zijn."
De kinderen koesteren de laatste teke
nen van leven die hun moeder heeft
achtergelaten. Nils kreeg pas een dag
na de crash de melding binnen die
zijn moeder twee dagen eerder op
Facebook had achtergelaten. 'Keep the
wheel on turning, never give up'. Een
opsteker die over iets totaal anders
ging, maar die nu extra betekenis
heeft gekregen. Kirsten heeft scherm
afbeeldingen gemaakt van de laatste
appjes die haar moeder heeft ge
stuurd. Er boven de confronterende
melding waaraan te zien is wanneer
Petra's telefoon voor het laatst beke
ken is: 'laatst gez. op 17 juli'. „Ze stuur
de de avond voor haar reis wel nog:
'slaap lekker, ik hou van jou, kus-
je-kusje-kusje'. Ik ben blij dat ons al
lerlaatste gesprek ooit op die manier
afgesloten werd."
ZATERDAG 25 OKTOBER 2014
Mama's laatste appje
door Niki van der Naald en
Rob Vunderink
99
Kirsten Koch
Een selfie van Kir
sten en haar moe
der.
H
©reageren?
spectrum@depersdienst.nl