O
0
V
STOP
VERDIEPING 11
EUROPESE BANKENUNIE
De bankencrisis in de eu
rozone kost elk van de
512 miljoen inwoners
van de EU 1.150 euro.
Dat is de rekening van
de steun die overheden en noodfond
sen sinds het uitbreken van de crisis
in 2008 hebben betaald aan banken in
Griekenland, Spanje, Portugal, Ierland
en Cyprus, Nederland, België, Enge
land, Slovenië, Hongarije, Roemenië
en Letland.
De totale rekening bedraagt 592 mil
jard, waarvan 245 miljard is toegezegd
aan Griekenland. Tel daar nog zo'n
1.000 miljard aan garanties die Europe
se landen aan hun banken hebben ge
geven bij en de omvang van de crisis
- in geld uitgedrukt - is zichtbaar.
De schade voor de Nederlandse belas
tingbetaler kan pas berekend worden
als de banken ABN Amro en SNS en
de verzekeraars Reaal en ASR - die
door de overheid werden gered -
weer zijn verkocht. Dat ze minder op
brengen dan de 30 miljard euro die ze
de belastingbetaler hebben gekost,
staat vast. Schattingen kwamen vorig
jaar uit op de helft van het bedrag.
ABN en SNS zijn flink kleiner dan in
2008. De bedragen die met banken
verdiend kunnen worden zijn nu klei
ner omdat ze riskante, maar winstge
vende activiteiten zoveel mogelijk
hebben afgestoten.
Het vuur van de bankencrisis werd in
september 2008 aangestoken door de
Amerikaanse bank Lehman Brothers,
die omviel. Een maand later redde de
Nederlandse regering ABN Amro en
ASR uit de zinkende Belgische Fortis
Bank. Eerder wankelde de Engelse hy
potheekbank Nothern Rock al. Voor
jaar 2009 kon Griekenland zijn staats
financiën niet meer op orde krijgen.
Daarna gingen Ierland en Spanje met
hun overspannen vastgoedmarkt de
boot in en kwam de kettingreactie in
de eurozone (Portugal, Italië) op gang.
Snel oplopende rentes op staatsschul
den - aangejaagd door bange beleg
gers - stuwden de rentebetalingen
van eurolanden op. De grootste en in
grijpendste financiële en economi
sche naoorlogse crisis in Europa was
geboren. De maatschappelijke reke
ning is ook groot. In Griekenland zit
27 procent van de beroepsbevolking
zonder werk; in Spanje 24 procent en
Portugal 14. Alle landen die steun kre
gen uit Europese of andere fondsen
kwamen onder het juk van ingrijpen
de bezuinigingen. Belastingen wer
den opgeschroefd in Griekenland, sala
rissen en pensioenen verlaagd. In
Spanje kwamen werkloze mensen op
straat te staan omdat ze hun huis niet
meer konden betalen.
Sociale onrust leidde tot de opmars
van rechtse, nationalistische partijen
in Griekenland en Frankrijk. In eigen
land gingen arbeidsmarkt, sociale uit
keringen en hypotheekrente op de
schop. Pensioenfondsen kreunen on
der de door de ECB systematisch ver
laagde rente: ze kunnen hun beloften
niet meer waarmaken.
De EU heeft zijn lessen geleerd: op
overschrijding van begrotingsafspra
ken door lidstaten staat een straf,
staatsschulden moeten worden terug
gedrongen. Begrotingen moeten eerst
de zegen van Brussel krijgen. Banken
moeten hogere buffers aanhouden.
De ECB heeft miljarden in de eurozo
ne gepompt. Geld dat beschikbaar is
gesteld aan banken met als doel kre
dieten te verlenen aan bedrijven zo
dat de economie weer op gang komt.
In de praktijk blijkt daar weinig van
terecht te komen.
Het lont is nog niet uit het kruitvat.
Dat blijkt uit de Griekse behoefte om
niet meer op steunfondsen te leunen.
Beleggers worden daar zenuwachtig
van, want de Griekse banken en de
economie zijn verre van stabiel. Daar
naast kijken diezelfde beleggers met
argusogen naar Italië en Frankrijk die
maar niet aan noodzakelijke hervor
mingen willen beginnen.
Ti
ZATERDAG 7S OKTORFR ?fl14
1.150 euro
De bankencrisis kost elk van de 512
miljoen inwoners van de Europese Unie
gemiddeld 1.150 euro.
592 miljard
Bijna 600 miljard euro bedroeg de
rekening om Europese banken te redden.
245 miljard
Van die 600 miljard euro ging
245 miljard naar de Grieken.
30 miljard
Het kostte 30 miljard euro om ABN Amro,
SNS-Bank en de verzekeraars Reaal en ASR
overeind te houden.
Om te voorkomen dat de belastingbetaler in de nabije toe
komst moet opdraaien voor financiële problemen bij
banken, werken de eurolanden aan een bankenunie.
De Europese Centrale Bank (ECB) gaatfgezicht houden op
de banken.
fl m Bank in ernstige
financiële
problemen.
Een nieuwe Europese instelling,
de Single Resolution Board (SRB), besluit binnen 48
uur hoe de problemen opgelost moeten worden.
Of de bank wordt failliet verklaard...
I
of er wordt
een beroep
gedaan op de
aandeelhouders
en crediteuren
van de bank.
Is de bijdrage van de aandeelhouders en crediteuren
onvoldoende dan wordt een beroep gedaan op het
noodfonds. In acht jaar tijd vullen de banken dit fonds
met 55 miljard euro.
infographic JD/DPd I bron Rijksoverheid I beeld Cetty Images
