I
I
I
I
I
Willy Deelen vocht dit jaar tegen borstkanker, maar
daar gaat haar boek Drie keer links is ook rechts niet
over. Daarin rekent ze af met een vreselijk trauma.
66
36 ZEELAND
WILLY DEELEN, HERBOREN MENS
Het was dinsdag 27 mei van
dit jaar, zo rond een uur of
negen in de avond. Ieder
een was in jubelstemming,
in het Zeeuwse kamp in
het Franse Bourg d'Oisans.
Logisch, zo'n honderd spor-
tievelingen hadden die dag ervaren dat een
jaar intensief trainen in het gezondheidspro
ject Koesterchallenge er toe kan leiden dat je
uiteindelijk de angstaanjagende reus Alpe
d'Huez te voet of op de fiets kan bedwingen.
Maar voor Willy Deelen (50) uit Axel voelde
het die avond toch allemaal iets anders.
Zij was ook de berg opgegaan. Maar dan met
de auto. En hoe gek het ook klinkt, dat was
misschien nog wel een veel grotere prestatie
dan al die andere mensen hadden neergezet.
Willy was er voor de mentale ondersteuning
van anderen, terwijl ze die eigenlijk zelf veel
beter kon gebruiken.
Ze had zó graag geklommen, op de fiets. Maar
het ging gewoon niet, het kon écht niet. Borst
kanker had haar leven in de maanden voor het
sportieve uitje naar de Franse Alpen op zijn
kop gezet. „Ik moest heel snel besluiten of ik
voor een borstreconstructie ging of niet. Mijn
borst moest er af, dat was duidelijk. Maar er
was toch nog een keuze: een prothese of een
zogenoemde diep flap-operatie. Dat is een
heel zware, zeven uur durende ingreep waar
bij een flap, bestaande uit huid en vet van de
buik naar de borstkas wordt getransfereerd. Ik
heb voor die operatie gekozen. En daar zat ik
in Frankrijk dus nog van bij te komen. Aan
vankelijk zou ik in november worden geope
reerd, maar door uitstel naar februari was het
echt nog niet mogelijk om te sporten. Ik heb
er wel wat gewandeld, maar bergop fietsen
was nog iets te veel van het goede."
Het feit dat je er was om anderen te steunen is lo
venswaardig1, maar je kunt ook als een vorm van
zelfkwelling zien.
„Nee dat was het niet. In een ziekteproces leer
je de dingen te nemen zoals ze zijn. Ik heb
ook nooit gedacht 'waarom heb ik nou juist
ik'. Natuurlijk zat ik in Frankrijk met een heel
dubbel gevoel, maar ik kon er wel genieten. Ik
kende dat gevoel van euforie van de anderen
ook wel. In 2010 ben ik van Axel naar Santiago
de Compostela gefietst. Nou ja, tot zeventien
kilometer voor het einde dan. Toen viel ik en
belandde in het ziekenhuis. Ik redde het toen
dus nét niet. Vorig jaar vatte ik het plan op om
naar Rome te fietsen, maar toen kwam de
diagnose kanker. Vervolgens heb ik het pro
ject Koesterchallenge aangegrepen om de
moed er in te houden en gemotiveerd te blij
ven, maar door uitstel van mijn operatie lukte
het dus ook nét niet om de berg te beklim
men. Maar het sporten heeft mij wél behoed
voor een terugval. En zeker de aanmoedigin
gen van mijn teamgenoten."
In Frankrijk was je met een groep, naar Santiago
de Compostela ging je helemaal alleen.
„Dat deed ik heel bewust. Sommige mensen
in mijn omgeving veroordeelden dat. Welke
moeder laat nou zo haar twee dochters alleen?
En haar man? Maar ik had het heel hard no
dig. Ik wilde antwoord op de vraag wie ik nu
echt ben en was ook op zoek naar de vonk van
de liefde tussen mijn man en mij. Ik was nog
nooit alleen weggeweest. Alles samen doen,
dat leek mij het ultieme geluk. Nou, echt. Ik
wist niet dat ik het zo leuk kon hebben met
mijzelf. In het begin vond ik het heel eng, ook
omdat ik totaal geen richtingsgevoel heb.
Maar het moest, het was tijd voor vernieu
wing. Vanwege de symboliek ben ik ook ex
pres met Pasen vertrokken."
Waarom was het tijd voor vernieuwing?
„Ik was in de periode voor Santiago heel de
pressief. In vier jaar tijd was ik zo afgegleden,
dat ik mijn huis niet meer uit durfde. In de
achtertuin rondlopen vond ik al een heel gro
te opgave. De zin van het bestaan was niet
meer h.elder voor mij, ik belandde haast letter
lijk op de bodem van mijn ziel. Hoe ik van lie
verlee in die situatie terechtkwam, was voor
mij toen nog een raadsel. Therapie hielp om
weer stapjes vooruit te zetten, maar eigenlijk
kwam mijn trauma pas echt aan het licht tij
dens dé fietstocht naar Spanje. Ik heb letter
lijk moed bij elkaar getrapt om het bespreek
baar te maken."
Wat was dat trauma dan?
„Poeh, dat is een directe vraag. Ik vind het nog
steeds moeilijk om te vertellen, maar laat ik
het er maar in een keer uitgooien: ik ben op
vijftienjarige leeftijd slachtoffer geworden van
een groepsverkrachting. Ik heb die gebeurte
nis meer dan dertig jaar verdrongen. Meteen
na die vreselijke gebeurtenis ben ik bij de huis
arts langsgegaan om maatregelen te treffen,
maar daarna heb ik het er nooit meer over ge
had. Sterker nog, ik heb het pas onlangs aan
mijn ouders verteld, omdat de uitgave van
mijn boek Drie keer links is ook rechts er aan zat
te komen.
Daarin beschrijf ik het hele proces. Het gebeur
de tijdens carnaval. Ik was samen met mijn
zus op stap. Ik ontmoette een leuke man van
26 jaar oud. Ik vond het fantastisch om in zijn
aandacht te staan, ik voelde me enorm gezien.
Ik ging met hem mee naar huis. Op dat mo
ment begon ik het eng te vinden, maar op een
of andere manier overtrof hij mij. De omme
keer van 'ik vind je leuk' naar 'en nu wegwe-
Alles samen
doen, dat
leek mij het
ultieme
geluk. Nou,
echt. Ik wist
niet dat ik
het zo leuk
kon hebben
met mijzelf
zen' vond ik werkelijk verschrikkelijk. Ik pak
te mijn kleren bij elkaar en ben in shock naar
buiten gegaan. Vervolgens liep ik in de armen
van jongens, die zagen clat ik totaal ontred
derd was. En daar hebben ze verschrikkelijk
misbruik van gemaakt."
Hoe kun je daar zo lang mee blijven lopen?
„Ik had het volledig verdrongen, maar jaren
lang heeft het onbewust mijn leven bepaald.
Het zat in mijn systeem. Ik was vaak ziek, ang
stig voor nieuwe dingen en waakte enorm
over mijn dochters. En het misvormde mijn re
latie met mijn man. Weet je, ik had alles wat
ik wilde. Een mooi gezin, een huis, een leuke
baan. En toch had ik een dieptreurig gevoel.
Het voelde alsof ik niet alleen mijn eigen le
ven, maar ook dat van anderen verpestte. Ik
had namelijk een heel andere Willy kunnen
zijn. Toen ik terugkwam uit Spanje, was ik op
eens een andere Willy.
Dat zorgde logischerwijs opnieuw voor relatio
nele spanningen. Logisch, je moet je eens voor
stellen dat je opeens een nieuwe vrouw krijgt.
Al die jaren zag mijn man meestal maar een
schaduw, die belemmerde dat mijn werkelijke
'ik' kon schijnen. Tijdens het fietsen won ik
aan eigenwaarde, het liet mij inzien dat ik op
eigen benen kan staan. Goed natuurlijk, maar
het leidde ook tot een nieuwe persoonlijke cri
sis. Ik was veranderd, maar hoe ging ik dit uit
dragen? En wat voor effect zou het hebben op
mijn relatie? Gelukkig overwon uiteindelijk
dertig jaar liefde tussen ons ook deze moeilijk
heden. Met behulp van therapie kwam ik uit
eindelijk tot de kern: die nare dag met carna
val. Dat openbaarde zich overigens pas twee
jaar na de fietstocht, in gesprekken met een
psycholoog. Maar ik had die tocht nodig om
dit oude verdriet überhaupt op te künnen rui
men."
je beschrijft jouw proces in Drie keer links is ook
rechts in de derde persoon. De hoofdpersoon heet
niet Willy, maar Janneke. Waarom doe je dat?
„Omdat de ik-vorm voor mijn directe omge
ving te confronterend is. Bovendien vond ik
het zelf ook fijner. Het gaf mij de mogelijk
heid om mijzelf vanuit een denkbeeldige to
ren te bekijken. Dan zie je ook pas echt goed
wat voor invloed zo'n traumatische stoornis
op jouw leven heeft. Tientallen keren per dag
handelde ik er naar. Zomaar een voorbeeld: ik
zorgde er altijd voor dat ik iedereen in mijn ge
zichtsveld had. ]e kon mij heel klein krijgen
door uit mijn zicht te staan en dan op mijn
rug te tikken. Met dat soort dingen was ik dus
continu bezig. Ik ben er overigens nog steeds
niet klaar mee. Ik heb nog medicatie om mijn
angststoornis te onderdrukken en ik krijg nog
trainingen. Ik zit in de eindfase van het ver
werkingsproces. Het schrijven van dit boek
Het gaat altijd eerst mis,
voordat het goed gaat
door Raymond de Frel
Willy Deelen
werd 50 jaar ge
leden geboren
in Dordrecht. In
2003 verruilde
ze met haar
man en twee
dochters de
stadse drukte
voor Axel. Daar
runt ze een pe
dicuresalon.
Willy bracht on
langs haar boek
Drie keer
rechts is ook
links (ISBN
978-94-022-11
78-8, Boek-
scout) uit, waar
in ze aan de
hand van haar
pelgrimstocht
naar Santiago
de Compostela
een kijk op
haar complexe
leven geeft. Het
bleek de aanzet
van de verwer
king van een
trauma, dat een
groep jongens
haar op jonge
leeftijd bezorg
de.
