De grootste banken in de eurozone horen
morgen of ze sterk genoeg zijn.
Bankenexpert Harald Benink is bezorgd.
10 VERDIEPING
BANKENONDERZOEK
HARALD
BENINK
Hoeveel zwakke ban
ken telt de eurozo
ne? Zij Ti het er 25,
zoals persbureau
Bloomberg giste
ren meldde, of 18
volgens beleggings
gigant Pimco, of maar 11 zoals een
Spaans persbureau beweert? Gaat het
alleen om Zuid-Europese banken, of
ook Duitse en Oostenrijkse, of zelfs
Nederlandse? „Er valt geen zinnig
woord over te zeggen", zegt bankenex
pert Harald Benink.
Pas morgen om 12.00 uur publiceert
de Europese Centrale Bank (ECB) de
resultaten van het omvangrijkste en
meest diepgaande bankenonderzoek
ooit. Het lijkt erop dat financiële in
stellingen die een slecht rapport heb
ben ontvangen, op de valreep nog pro
beren tot een betere score te komen.
Benink zegt dat politieke druk een
flinke rol speelt bij het bepalen van
de resultaten van het onderzoek.
De hoogleraar is sceptisch over het 'al
lesomvattende' onderzoek en vreest
dat er meer banken zijn die te weinig
buffers hebben dan dat de ECB be
kend zal maken. „Ik ben bang dat de
ECB gevoelig is voor de politieke druk
die vanuit Zuid-Europa, vooral uit Ita
lië, is uitgeoefend. Daar zitten veel
mkb-bedrijven in financiële proble
men en ontvangen banken geen rente
en aflossingen meer. Toezichthouders
in die landen vinden het niet fijn als
hun banken flink door de mangel wor
den gehaald en de conclusie zou lui
den: zij hebben het niet goed gedaan."
Benink is er niet gerust op. „Als de
ECB bijvoorbeeld zou zeggen dat er
Ik ben bang dat de
ECB gevoelig is voor
de politieke druk die
vanuit Zuid-Europa,
vooral uit Italië, is
uitgeoefend
maar 50 miljard moet worden gesto
ken in versterking van de buffers van
de Europese banken, naast de onge
veer 50 miljard van het afgelopen jaar,
dan moet je dat toch eens leggen
naast de 250 miljard die het Internatio
naal Monetair Fonds eerder heeft ge
noemd of de nog hogere bedragen
van financiële analisten."
De bezorgdheid van Benink is opmer
kelijk. Ie zou verwachten dat de ECB,
na twee eerdere stresstesten in 2010
en 2011, geleerd heeft. „Na de eerste
stresstest gingen de Ierse banken on
deruit, na de tweede het Spaanse Ban-
kia en het Belgische Dexia."
Hoeveel banken morgen door de ECB
als 'zwak' worden aangemerkt, Be
nink weet het niet. „Maar ik zou het
héél raar vinden als daar geen grote
en kleinere systeembank bij zitten.
Dat zou voor mij het signaal zijn dat
er politieke druk is uitgeoefend."
Benink onderstreept dat het diepgaan
de balansonderzoek geen wetenschap
is. „Want wie kan precies zeggen wat
de waarde is van kantoren en winkels
die hard door de crisis zijn geraakt?
Zijn de voorzieningen die Rabo, ING
en ABN daarvoor genomen hebben
Zijn de voorzieningen
die Rabo, INC en ABN
hebben genomen
voldoende, zoals
De Nederlandsche
Bank zegt?
voldoende, zoals De Nederlandsche
Bank (DNB) zegt? Wie heeft de wijs
heid in pacht?"
De 600 miljard aan hypotheekschul
den bij Nederlandse banken zullen bij
de ECB niet onopgemerkt blijven.
„Het kan natuurlijk zijn dat men zegt:
niets aan de hand, de verliezen daarop
zijn beperkt. Maar ik sluit ook niet uit
dat de hypotheekschuld met die in an
dere eurolanden wordt vergeleken en
dat de ECB de hoge leningen ten op
zichte van de waarde van de wonin
gen riskanter vindt dan DNB."
In dat geval moeten de banken meer
reserves opzij zetten. De Nederland
sche Bank lijkt redelijk gerust op de
uitkomst van het onderzoek, maar Be
nink is daar minder zeker van.
Hij is ook niet optimistisch omdat het
bankenonderzoek de huidige situatie
in de eurozone onvoldoende mee
neemt: het uitblijven van hervormin
gen in Frankrijk en de stagnerende
Duitse economie voeden zijn pessi
misme. „Duitsland exporteert minder
naar Rusland, China en Zuid-Europa.
Wanneer de groeimotor van de euro
zone gaat haperen en krimp in Duits
land doorzet, is de kans op een derde
recessie reëel. Zeker als overheden
vasthouden aan bezuinigingen en
niet met fiscale of monetaire stimule
ring van de economie komen."
De rekening van de bankencrisis gaat
ver uit boven de 592 miljard euro die
overheden en steunfondsen al in ban
ken in de EU hebben gestoken.
„Denk aan de gemiste economische
groei. Voor Nederland praat je over 2
procent per jaar. Opgeteld over de af
gelopen jaren kom je al gauw op 10
procent gemiste groei. Op een bruto
nationaal product van 600 miljard is
dat veel. Dat haal je nooit meer in. We
zijn nog lang niet uit de crisis. De
schulden van veel overheden zijn al
leen maar maar gestegen. Italië had in
2007 een schuldquote van 107 procent
van het bruto nationaal product. In
middels is dat 137 procent. Binnen een
paar jaar zit het op 150 procent. Dan
zit je onderhand op Griekse waarden.
Hoe krijgen we de groei aan de praat?
Hervorming van de economieën in
Frankrijk en Italië ligt buitengewoon
moeilijk. Duitsland verzet zich nog te
gen elke monetaire verruiming waar
mee de ECB de inflatie kan aanjagen."
Benink voorziet 'Japanse toestanden'
met banken - net als in de jaren '90 -
die hun balansen onvoldoende heb
ben geschoond van slechte kredieten
en daardoor niet in staat zijn bedrij
ven van nieuwe leningen te voorzien.
Zijn suggestie: een infra-injectie van
1.000 miljard door de Europese Inves-
terings Bank, gefinancierd door de
ECB, voor verbetering van wegen,
bruggen, digitale snelwegen en ver
groening van de energie. „Daarmee
creëer je meer vraag, meer werkgele
genheid, een hoger groeipotentieel
van de Europese economie en laat je
de inflatie stijgen."
Druk op
zwakke
broeders
door Chris van Alem
illustratie Mark Reijntjens
Harald Benink is
hoogleraar Banking
en Finance aan de
Tilburgse universi
teit Hij geldt inter
nationaal als een ex
pert op het gebied
van financiële cri
ses, stabiliteit en
toezicht
