I
I
I
1
1
1
1
Middelburg loopt lan
delijk voorop in het toe
passen van de mensen
rechten, blijkt uit on
derzoek van Barbara
Oomen (UCR).
1
32 ZEELAND
ONDERZOEK BARBARA OOMEN
66 Dat juist Middelburg een
groep asielzoekers gaat
huisvesten, vind ik heel mooi
66 Het etiket mensenrechtenstad
vind ik niet zo belangrijk. Het
gaat erom wat je doet
=p
De 54-jarige James Ninrew
Dong uit Zuid-Soedan ver
bleef begin dit jaar drie
maanden in Middelburg
om op adem te komen. De
predikant kreeg onderdak
en werkruimte bij Universi
ty College Roosevelt (UCR). In zijn eigen land
is het oorlog; Dong zet zich in voor de men
senrechten die in zijn thuisland op allerlei ma
nieren geschonden worden. Middelburg is
'shelter city', net als Den Haag: één keer per
jaar krijgt een mensenrechtenverdediger die
bedreigd wordt, zoals Dong, een kwartaal
lang een onderkomen.
„Dat juist Middelburg nu ook een groep asiel
zoekers gaat huisvesten, vind ik heel mooi.
Het past bij de stad", zegt Barbara Oomen,
dean van UCR en hoogleraar in de sociologie
van de mensenrechten. Gisteren ging het Mid
delburgse gemeentebestuur akkoord met de
vestiging van een asielzoekerscentrum in het
oude verzorgingshuis Swerf-Rust in de Stro-
menwijk, ondanks protest van een groep om
wonenden.
Het gemeentebestuur van Middelburg heeft
de mensenrechten hoog in het vaandel staan.
En daarin is de Zeeuwse hoofdstad - samen
met Utrecht en Den Haag - een pionier in Ne-
derland, concludeert Oomen in recent onder
zoek. Ze leidde de afgelopen twee jaar een pro
jectgroep die mensenrechtensteden in bin
nen- en buitenland bestudeerde. Studenten
van UCR bezochten deze steden om te spre
ken met beleidsmakers en afgevaardigden van
mensenrechtenorganisaties. Oomen: „Bij men
senrechten denk je al snel aan martelingen en
verdwijningen in verre dictaturen. We heb
ben onderzocht wat de internationale rechten
van de mens kunnen betekenen voor lokaal
beleid. In het buitenland zijn er al veel men
senrechtensteden. San Francisco zet zich bij
voorbeeld in voor rechten van vrouwen, Chica
go voor kinderrechten. En ook Barcelona en
Graz zijn actief. In Nederland loopt Utrecht
voorop met aandacht voor privacy, homosek
sualiteit en armoede. Maar Middelburg is ook
heel goed bezig." Burgemeester Harald Berg-
mann heeft de portefeuille mensenrechten in
de commissie Europa bij de Vereniging Neder
landse Gemeenten.
Oomen roemt het besluit van de Middelburg
se gemeenteraad - zo'n drie jaar geleden - om
het gehandicaptenbeleid te toetsen aan de be
ginselen van het VN-gehandicaptenverdrag.
Ook bij het opstellen van het beleid voor de
Wet Maatschappelijke Ondersteuning
(WMO) en het armoedebeleid, is uitdrukke
lijk gekeken naar de toepassing van de men
senrechten. Oomen: „Er is destijds gezegd:
'we reiken in Middelburg de Four Freedoms
Awards uit aan mensen die opkomen voor
mensenrechten. Dan moeten we die mensen
rechten hier ook serieus nemen'."
Sommige buitenlandse steden gebruiken de
mensenrechten vooral als middel om de stad
te promoten, weet Oomen. Maar dat gaat in
Middelburg niet gebeuren, zegt Bergmann.
„We gaan geen bordjes bij de toegangswegen
van de stad ophangen. Het etiket 'mensenrech
tenstad' vind ik niet zo belangrijk. Het gaat er
om wat je doet."
Voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezin
gen in maart dit jaar verzorgde de gemeente
Middelburg samen met MEE Zeeland en de be
langenvereniging LFB een bijeenkomst voor
ff -
s
m tm
verstandelijk gehandicapten. Zij kregen prakti
sche uitleg over hoe ze hun stem uit moeten
brengen. Ook ontvingen ze informatie over de
verkiezingen en de partijen waarop ze kun
nen stemmen. Wie wilde mocht al even oefe
nen met stemmen. Het idee erachter is dat ie
dereen meedoet in de samenleving. „Het is on
ze taak om juist mensen die minder kunnen
bij de maatschappij te betrekken", zegt Berg
mann.
Tegelijkertijd wil Middelburg inwoners op
hun eigen verantwoordelijkheid aanspreken.
„We zijn snel geneigd mensen te helpen,
maar dan moet je ook beseffen dat je ingrijpt
in iemands leven. Daarom kijken we naar wat
mensen zelf kunnen en wat hun omgeving
kan. En als het niet lukt, dan zijn wij er", zegt
Bergmann. „De overheid moet mensen in
hun eigen kracht laten. Dat gaat over het recht
op zelfbeschikking en zelfbepaling", legt
Anthonie van den Buuse uit. Hij houdt zich
als ambtenaar bezig met mensenrechten.
„Moet je ingrijpen als iemand er verwaarloosd
uitziet, maar geen hulp wil? De mensenrech
ten doen een appèl op het zorgvuldig omgaan
met dat soort situaties en zetten aan tot na
denken."
Oomen voegt toe: „De mensenrechten kun
nen houvast bieden bij het afzetten tegen na
tionaal beleid. Gemeenten krijgen steeds
meer verantwoordelijkheden. Ze moeten op
dit moment hele ingewikkelde keuzes maken,
omdat ze straks onder meer over de jeugdzorg
en de WMO gaan. Aan de hand van de men
senrechten kunnen lokale bestuurders een
streep zetten: 'tot hier en niet verder'. Zo zorg
je ervoor dat het beleid van de gemeente echt
om mensen blijft gaan en dat niemand buiten
de boot valt."
Middelburg kan nog wel wat leren van andere
mensenrechtensteden in Nederland. „Den
Haag legt z'n hele jeugdbeleid langs de meet
lat van kinderrechten. Ze stellen de rechten
van het kind centraal. Dat zou Middelburg
ook kunnen doen. Bijvoorbeeld door een
jeugdburgemeester aan te stellen of door kin
deren mee te laten beslissen over hun school."
WAT ZIJN MENSENRECHTEN?
EF
T*
Middelburg oogst lof
als mensenrechtenstad
door Cornelleke Blok
I Barbara Oomen deed onderzoek naar mensen-
rechtensteden. foto Mechteld Jansen
Barbara Oomen, dean UCR
f
1 </n».
I Harald Bergmann is burgemeester van de
gemeente Middelburg, foto Lex de Meester
Harald Bergmann, burgemeester
Mensenrechten zijn rechten die ieder mens toe
komen, waar ook ter wereld.
Mensenrechten zijn er om mensen te bescher
men tegen de macht van de staat en moeten er
voor zorgen dat iedereen kan leven in menselij
ke waardigheid.
Mensenrechten betekenen bijvoorbeeld dat ie
dereen een eigen mening mag hebben en uiten
en dat de overheid niet zomaar geweld tegen
burgers mag gebruiken. Ook houden ze in dat
je recht hebt op onderwijs, op genoeg te eten
en een dak boven je hoofd.
Landen hebben met elkaar afgesproken deze
rechten voor iedereen te zullen garanderen.
Voor iedereen, dus ongeacht ras, kleur, ge
slacht^ taal, godsdienst, politieke of andere me
ning, nationale of maatschappelijke afkomst,
welstand, geboorte of enige andere status.
Mensenrechten bestaan om burgers tegen
machtsmisbruik te beschermen.
Op 10 december 1948 heeft de Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties (AWN) de
Universele Verklaring van de Rechten van de
Mens (UVRM) als resolutie aangenomen.
Bron: College voor de Rechten van de Mens
