Kees van Beijnum gaat breeduit
rz.
I
Hoogstandje
van Kundera
DIZZIE 11
De nieuwe roman
van Nicci Gerrard
Martine Kamphuis
blogt nu op Dizzie
Spannend debuut
van Jenny Rogneby
Dizzie-leden maken
lijst met herfsttips
Vier jaar heeft Kees van Beijnum
(i954) gewerkt aan zijn nieuwe ro
man De offers, inclusief uitvoerige
research. Niet een manier van wer
ken die nieuw voor hem was.
Hij debuteerde, 23 jaar geleden,
met de reconstructie van een
moord in Amsterdam. De offers is
vele malen ambitieuzer, al kan
ook zijn tiende roman een recon
structie worden genoemd. Hij
schrijft over het Tokio Tribunaal,
dat vanaf 1946 in Tokio werd ge
houden om Japanse oorlogsmisda
digers te berechten. De Aziatische
tegenhanger van de processen
van Neurenberg, waar nazi's wer
den berecht.
De offers is een roman, maar Van
Beijnum voert meer historische fi
guren op dan fictieve. Hij noemt
tien van de elf rechters bij naam
en voert hen sprekend op, alleen
de Nederlandse rechter niet.
In werkelijkheid was dat Bert
Röling, professor en polemoloog
in Utrecht en Groningen. In de ro
man heeft hij de naam Rem Brink
gekregen, zodat de schrijver de
vrijheid houdt hem een affaire
met een Japanse schone te laten
hebben.
Deze Michiko, die Brink de twee
de keer dat hij haar ziet - ver voor
dat ze wat met elkaar krijgen - he
lemaal niet herkent, belichaamt
de raadselachtigheid die Japan in
westerse ogen altijd houdt. Door
de affaire komt zij in de proble
men en wordt een outcast. Het
stelt Brink voor een onmogelijke
keuze.
Dit spiegelt zich in de afwijkende
positie die hij inneemt op juri
disch gebied. Hij schaart zich ach
ter de opvatting van de Brits-Indi
sche rechter Radhabinod Pal dat
Japan niet kan worden veroor
deeld voor 'misdaden tegen de
vrede' op basis van wetten die pas
na de oorlog werden opgesteld.
Zo raakt Rem Brink ook hier geï
soleerd. Bij het tribunaal had Bert
Röling indertijd ook afwijkende
meningen. Vijf van de verdachten
hadden volgens hem vrijgespro
ken moeten worden.
Van Beijnum heeft een mooie ro
man geschreven, maar het vertel
tempo ligt wel erg laag. Hij is echt
breeduit gegaan.
Uitgebreide beschrijvingen van
de Japanse natuur mochten niet
ontbreken. Voor de couleur locale.
Maar hij doet dat zonder een po
ging om te komen met originele
beelden en helaas inclusief over
bodige bijvoeglijke naamwoor
den. Zo klinkt tweemaal binnen
vier bladzijden 'een ijzige kreet'.
keer op keer heeft de vrijheid ge
wonnen." Zoals hij niet wil dat
een mooie stijl afleidt van het ver
haal, zo wil Follett ook zelf niet in
zijn werk voorkomen. Als hij er
gens in te ontwaren valt, is het in
de verhaallijn die in Engeland
speelt.
„Eén van de personages draagt de
kleren die ik toen droeg. Ik be
denk verhalen die niets met mij
te maken hebben. Ik bedenk le
vens. Maar dit verhaal begon voor
mij te leven toen ik over het ver
haal van de Engelse mijnen na
dacht. Mijn voorvaderen waren
mijnwerkers. Mijn grootvader
ging down the pit op zijn 13e.
Zo sloop het erin."
Lastig was dat de invloed van En
geland op de wereldgeschiedenis
na de oorlog snel minder werd.
„Het Engelse verhaal werd een
probleem in dit derde deel. De be
slissingen vanuit Londen werden
in deze periode veel minder be
langrijk dan in eerdere. Waterga
te, Kremlin, daar konden wij niet
tegenop. Daarom gaat het Engelse
verhaal over rock-'n-roll. Dat was
het belangrijkste wat wij deden."
Ruim 1.100 bladzijden over 3 de
cennia wereldgeschiedenis, met
de nadrük op vrijheidsstrijd. „Mij
is verweten dat de maanlanding
ontbreekt, maar die valt buiten
het thema. Ook is zij weer te
groot om in een bijzin af te doen.
En belangrijker nog: ik had bin
nen de families niemand die daar
bij betrokken was."
Dit is ook een van de redenen
waarom Follett, met zichtbaar
hartzeer, geen plek had voor de
strijd tegen de Apartheid in
Zuid-Afrika. „Barbara, mijn
vrouw, heeft geëist dat ik het zou
doen. Als tiener heeft ze daar ge
woond. En ik had graag Zuid-Afri
ka gedaan. Omdat het zo sterk be
trekking had op Engeland ook en
op Nederland niet te vergeten.
Het was immers deels onze
schuld wat daar gebeurde. De vrij
lating van Mandela had natuurlijk
perfect gepast." Ken Follett heeft
Mandela ooit bezocht zelfs, daar
zijn foto's van. „Maar je kunt niet
alles doen. 'Je kunt het er niet uit
laten!', zei Barbara steeds. Maar ik
kon dit boek niet nog 400 pagi
na's dikker maken."
Wat leeftijd doet met schrijvers is
soms ongekend. Op een hoge leef
tijd gekomen, zijn ze het gevoel
kwijt dat ze zich moeten bewij
zen. Zonder ballast beginnen ze
aan een volgend boek. Gewoon
omdat het zo lekker is, schrijven.
James Salter, Remco Campert, Na-
dine Gordimer nog kort voor haar
overlijden, Mario Vargas Llosa.
Voeg daaraan toe Milan Kundera.
Hij is 85 jaar, staat er een Nobel
prijs op uitreiken, dan duikt zijn
steevast naam op. Zijn faam stoelt
op De ondraaglijke lichtheid van het
bestaan, een titel die zich heeft los
gezongen van het boek. Een ro
man die destijds vooraf werd ge
gaan door minstens net zulke
hoogstaande werken als Het boek
van de lach en de vergetelheid en
Het leven is elders.
Twaalf jaar na de roman Onwetend
heid - jaren waarin hij diepgraven
de essays schreef over de roman
als kunstwerk - is er een nieuwe
roman. Kundera terug bij de prak
tijk en wat een genot. Of, om het
met de titel te zeggen: een feest.
Kundera draait een Frans menuet
voor vier vrienden af. Alain, Cali
ban, Charles en Ramon zoeken
naar de ware aard van humor.
Hoe ze ieder het verhaal binnen
komen, via een zijdeur afgaan en
in een volgende setting weer in
beeld komen, dat heeft Kundera
met een ongekende lust tot vertel
len en filosoferen opgeschreven.
Prachtige passages over waarom
sorryzeggers geen sorry moeten
zeggen en de onmogelijke erotiek
van de blote navel zijn ons deel.
Kort, maar duizelingwekkend,
grappig en geweldig.
'Om in één adem uit te lezen.'
Margriet
'Dezelfde onderhuidse spanning
die smaakbepalend is voor de
thrillers van Nicci French.'
Algemeen Dagblad
MAANDAG 20 OKTOBER 2014
COLUMN
Psychiater en auteur Martine Kamphuis
(foto), van wie pas de thriller Alibi ver
scheen, plaatst voortaan elke
week een column op Dizzie.nl.
In haar publicaties verwerkt ze
ervaringen uit de psychiatrie.
RECENSIE
'Een debuut om je vingers bij af te lik
ken!'. Enthousiasme op Dizzie voor Leona.
De teerling is geworpen, het debuut van de
Zweedse Jenny Rogneby. Zij is crimino
loog en oud-onderzoeker voor de politie.
Ze put uit eigen ervaringen. Zie Dizzie.nl
ETALAGE
We vroegen Dizzie-leden naar hun ultie
me aanrader op boekengebied dit najaar.
Uit alle reacties is een lijst samengesteld
met dé boeken die, in hun ogen, ieder
een deze herfst zou moeten lezen.
De volledige lijst staat op Dizzie.nl
VAN EIGEN BODEM
door Theo Hakkert
De offers
Kees van Beijnum
512 blz.
De Bezige Bij
19,90 euro
ROMAN
door Theo Hakkert
Milan Kundera - Het feest der onbedui
dendheid. Vertaling Martin de Haan.
108 blz. Ambo Anthos, 14,99 euro.
Hi"s
NU IN DE BOEKHANDEL
WWW BOEKERIJ.NI.
