Moet ze tegen haar wil scheiden? Of naar Duitsland
verhuizen, terwijl haar kinderen in Nederland zijn
gesetteld? Laila Sabouri staat voor lastige keuzes sinds haar
man in mei werd uitgezet naar Afghanistan. „Waren we
maar nooit naar Nederland gekomen."
10 SPECTRUM
Afghanen
reugde en verdriet
liggen dicht bij el
kaar. Op maandag
middag 26 mei be
zocht Laila Sabouri
haar man Aziz in
het detentiecen
trum Schiphol. De volgende dag zou
hij worden uitgezet, wisten ze.
Aziz zat al sinds november vorig jaar
in vreemdelingenbewaring. Tijdens
het bezoekuur kwam bericht van de
rechtbank in Den Haag dat Aziz on
middellijk in vrijheid moest worden
gesteld. Zijn detentie was onrechtma
tig. Laila en haar dochters waren zó
blij. Eindelijk zou ze haar man mee te
rug kunnen nemen naar Apeldoorn.
Dachten ze.
Maar terwijl Laila en haar dochter een
blokje om gingen, in afwachting van
de vrijlating van haar man, ging staats
secretaris Fred Teeven in beroep. Dat
beroep had een opschortende wer
king: Aziz moest blijven. De volgende
dag - Aziz dacht pog steeds dat hij
zou worden vrijgelaten - werd hij op
het vliegtuig gezet naar Afghanistan.
Een paar weken later kwam de uit
spraak in beroep. De Raad van State
bevestigde dat Sabouri onrechtmatig
vastzat en op vrije voeten moest wor
den gesteld.
Die uitspraak is van geen waarde: de
Afghaanse vluchteling, die al vijftien
jaar in Nederland woonde en hier zijn
gezin had, hoorde ervan in een van de
spaarzame gesprekken die hij vanuit
zijn onderduikadres nabij Kabul met
zijn vrouw voerde. „Ik was bezig met
een procedure tegen de feitelijke uit
zetting van Aziz in Arnhem", zegt
zijn advocate Leonie Sinoo. „De
IND-medewerker die daarmee bezig
was, was erg gebrand op zijn uitzet
ting. Toevallig had hij 26 mei 's
avonds piketdienst."
Sinoo vindt het lastig uit te leggen dat
door advocaten ingediende verzoeken
om voorlopige voorzieningen door
gaans worden afgewezen, terwijl een
verzoek van de staatssecretaris wél
wordt toegekend. „Terwijl de staatsse
cretaris dan later in hoger beroep ver
liest." De piketdienst van de bewuste
IND-medewerker is een toevallige sa
menloop van omstandigheden, maar
Sinoo vermoedt dat staatssecretaris
Teeven er erg op gebrand was om Sa-
bouri, die vanwege zijn iF-status (zie
verhaal rechts) werd gezien als oor
logsmisdadiger, uit te zetten. Er wa
ren Kamerleden die vragen stelden
over zijn situatie; zijn verhaal had in
een regionale krant gestaan. „Het ge
beurt echt nooit dat de staatssecreta
ris in beroep gaat. Dat is, denk ik, ge
beurd vanwege de media-aandacht en
de politiek in Den Haag."
Met dat gevoel zit ook Laila Sabouri.
Ze heeft inmiddels spijt als haren op
haar hoofd dat ze in 1998 koos voor
Nederland, toen ze moest vluchten
uit Afghanistan. Haar hele familie is
uitgevlogen, op de vlucht voor het ge
weld in Afghanistan. Een zus woont
in Zweden, heeft een verblijfsvergun
ning en haar hele familie uit Afghanis
tan bij zich. Een schoonzus woont in
Duitsland met twee neven. Die heeft
de Duitse nationaliteit, werkt, leeft.
Twee neven in Engeland hebben geen
probleem. „Een nichtje van Aziz
woont in Amerika, een ander in Lon
den. Ze^zijn allemaal gevlucht, heb
ben allemaal een verblijfsvergunning,
rust en veiligheid. En wij wonen al
sinds 1999 met zijn allen in Neder
land. En kijk waar we staan. Ons le
ven is voorbij." Ze is woedend. „Mijn
man is ziek, depressief. Zit er zonder
medicijnen, heeft geen papieren, geen
inkomen. En hij kan niet bewijzen
dat hij Sabouri is."
Ze is ook woedend over de wijze van
uitzetting. Aziz wist tot het laatste
moment niet dat hij werd uitgezet en
heeft dus geen afscheid kunnen ne
men van zijn familie. „Als een crimi
neel tussen drie bewakers werd hij
via het vrachtruim naar binnen ge
bracht. Als hij naar de wc moest, bleef
Mijn man is ziek,
depressief. Zit zonder
medicijnen, heeft geen
papieren, geen
inkomen. En hij kan
niet bewijzen wie hij is
de deur open." Ook kon er niets gere
geld worden in Afghanistan, waar hij
aankwam met een telefoon met lek
kende batterij. Geen contactpersonen
lijst, geen geld, geen papieren, geen
identiteit. Los van het gemis van haar
echtgenoot en de vader van haar vier
kinderen, komt ook de praktische
kant van de zaak hard aan. Ze kan zelf
geen contact leggen met haar onderge
doken man.
n Nederland komt ze niet in
aanmerking voor financiële
hulp. Laila en haar oudste kin
deren hebben hun werk, stu-
JSL. dies en school weer opgepakt.
Maar bijvoorbeeld de telefoonmaat
schappij waar Aziz zijn abonnement
had lopen, wil dat niet beëindigen zo
dat de rekeningen doorlopen. De be
lastingdienst wil geen huur- en zorg-
toeslagen toekennen, noch kindgebon
den budget. „Dan moet Aziz eerst een
woonadres in Afghanistan hebben en
moet Laila officiële scheidingspapie
ren overleggen", legt vriendin Miep
Harriëtte Qualm uit. De Eerbeekse
helpt het gezin al jaren. „De gemeen
te wilde Aziz niet uitschrijven omdat
hij misschien zo weer terug zou zijn.
Het is een ongelijke strijd: de grote
overheid tegen kleine mensen die het
al moeilijk genoeg hebben."
Volgens een woordvoerder van staats
secretaris Teeven is de uitzetting van
Sabouri verlopen 'conform de regels
en met inachtneming van alle waar
borgen'. De staatssecretaris gebruikte
een hoger beroepsprocedure om voor
bij te gaan aan de uitspraak van de
rechter dat Sabouri op vrije voeten
moest worden gesteld. Daar had hij
het recht toe, zegt de woordvoerder.
Dat hij werd uitgezet met een escorte
van drie man, was omdat de mare
chaussee inschatte dat dit nodig was.
Dat hij geen afscheid van zijn gezin
kon nemen, kan niet: „Ze worden tij
dig op de hoogte gesteld." Of de staats
secretaris nog enige verantwoordelijk
heid voelt voor het gezin dat de Neder
landse nationaliteit heeft en waarvan
de jongste dochter hier geboren is? De
vraag blijft onbeantwoord.
„Ik heb gebeld met een Duitse advo
caat. Die zegt dat Aziz daar naartoe
kan", aldus Laila Sabouri. „Dan zou ik
moeten verhuizen. En dan nog kan
het jaren duren voor Aziz toestem
ming krijgt zich bij ons te voegen."
Leegte na
uitzetting
door Raymond Korse
