Vasquez sluit aan bij rijke traditie <6 DIZZIE 15 interview Als hun beider steun en toeverlaat plotseling sterft, voelen man en vrouw zich verlaten. In Het zwart en het zilver graaft Paolo Giordano in onze moderne verhoudingen. Nobelprijswinnaar Modiano ineens in trek Veel lof vooreerste thriller Ilse Ruijters Prestigieuze prijs voor Rafael Chirbes Oh ja. Hij is een nerd. Paolo Giordano knikt en lacht. „Ik ben bang dat ik dat echt ben. Altijd zal zijn, al tijd ben geweest." Het gesprek kwam op de weten schapper Galenus, geboren in het jaar 131 in Pergamon. Giordano (32) leent zijn theorieën over het mixen van levenssappen in zijn jongste ro man Het zwart en het zilver. In de ade ren van de hoofdpersoon, de naamlo ze verteller van het verhaal, stroomt het donker. Dat van Nora, zijn vrouw, is licht en helder en van een onuitputtelijke vitaliteit. Kunnen de sappen samensmelten en elkaar beïn vloeden met het beste? Of zouden ze, eenmaal vermengd, tot een explo sie leiden die alles opblaast? Net nog was er een zweem van een grinnik. Nu is er de ernst, hier op een terras in het oude centrum van Ttirijn op de vroege maandagmor gen. De wolken maken langzaam plaats voor het blauw. Giordano lengt zijn espresso aan met kokend water en roert er suiker door. Ge speeld somber schudt hij zijn hoofd. Nee, een echte man is hij ook al niet. Maar weet je - ogen die indringen - dit is wat hem écht beangstigt in het hier en nu. „De manier waarop wij de wetenschappen scheiden in zeer verschillende velden. Ik ben natuur kundige. Na mijn eerste boek, De een zaamheid van de priemgetallen, was ie dereen stomverbaasd dat een bètawe tenschapper over gevoelens kon schrijven. Voor mij bestond die te genstelling niet." Onze wereld stopt alles in hokjes. In de tijd van Galenus waren die er niet. De samenleving was eenvoudi ger toen, zegt Giordano. „Maar dat is een groot verlies dat wij in de loop der eeuwen hebben geleden. Als je een theorie als die van Galenus - die, zo weten we nu, niet is bewe zen - leest met een vrije geest, is het waar. Mensen kunnen gedreven zijn door temperament. Misschien is dat niet zo wetenschappelijk, maar ik zou wensen dat wij dezer dagen niet zo scherp zouden zijn in het verde len van wat waar en niet waar is. Daar gaat mijn roman voor een be langrijk deel over." Het zwart en het zilver is ook het ver haal van Nora, interieurarchitect, en haar man, een wetenschapper. Als Nora tijdens haar gecompliceerde Elke liefde heeft iemand nodig die haar op waarde schat zwangerschap het bed moet houden, neemt het stel Signora A. in dienst. Nadat dochter Emanuele is geboren, blijft Signora A. en al snel wordt ze familie. De bewaakster van hun rela tie. Want, zoals Giordano ergens in het boek prachtig formuleert: 'Elke liefde heeft iemand nodig die haar ziet en erkent, haar op waarde schat, anders riskeert ze te worden aange zien voor een misverstand. Zonder haar blik voelden we ons in gevaar'. Plotseling, na een paar jaar, komt Signora A. niet meer. Ze blijkt ern stig ziek en gaat dood. Nora en haar man voelen zich in de steek gelaten. Het idee voor Het zwart en het zilver begon met een bestaand persoon, vertelt de schrijver. Signora A. Paolo. Giordano had haar in zijn leven, maar kon nooit echt een naam voor haar vinden. „Ze was er gewoon, die oude dame, in mijn huis. Bijna alle dagen van de week." Geen huishoud ster, oppas of kinder juf. „Ze was al les tegelijk en misschien meer dan dat. Geen familie, maar ze hoorde wel bij ons." Op een dag werd ze ziek. Pas toen realiseerde Giordano zich hoezeer ze het centrum van zijn gezin was ge weest. „Ze was belangrijk voor ons geweest. Mijn vriendin en ik voel den ons verloren zonder haar." Het was in die tijd dat hij notities be gon te maken. Over haar ziekte, over wat ze betekende voor hem en zijn gezin. „Al snel zag ze er verwoest uit. Alsof ze al bijna was verdwenen. Al haar kracht was in één keer weg." Tijdens haar ziekbed interviewde Paolo Giordano haar. „Ze was langer dan twee jaar bij ons geweest. Zij wist alles van mij. Maar ik wist zó weinig van haar." Hij reflecteert. Het zijn asymmetrische relaties. „Ze werkte voor ons, per slot. Van ons werd niet verwacht dat we in haar le ven waren geïnteresseerd. Maar zij moest dat wel zijn in het onze." Ineens keerde dat zich totaal. „Ze werd ziek, kon niet meer komen en ik ging naar haar toe. Ik vroeg naar haar vroegere leven. Ik zag haar huis, haar foto's. Ze vertelde mij erover." Vreemd? Giordano vindt van niet. „Het is interessant om je te realise ren dat er zoveel mensen zijn met wie je bent verbonden, zonder dat je met elkaar leeft." Dat is waar schrij ven over gaat, zegt hij. „Als schrijver zie je een wereld waar je buiten kunt blijven. Dan ineens is er iets wat je aantrekt. Ie blijft stilstaan en ontdekt een verhaal." Hij denkt dat zijn Signora A. geluk kig was met zijn aandacht. „Ze had geen kinderen, haar man was overle den, ze zou verdwenen zijn als ik niet over haar zou schrijven. Ze wist dat ze via mij op een of andere ma nier een teken kon maken." Daar gaat literatuur over, zegt hij. „De kleine sporen die mensen ach terlaten als ze er niet meer zijn." Het was de eerste keer dat iemand die zo dichtbij was kanker kreeg. „Natuurlijk had ik mensen gekend die waren overleden aan die ziekte. Maar zij bracht het in ons huis. Haar ziekte bleef een jaar bij ons." Ieder een zal het ooit meemaken, reali seert hij zich. „Maar voor mij kwam het voor het eerst zo dichtbij. Daar moest ik over schrijven." Had Giordano Signora A. ook in haar slaap kunnen laten overlijden? Hij schudt zijn hoofd terwijl hij na denkt. Het antwoord blijft 'nee'. „Het verlies van een dierbare is niet waar het om draait. Het was nodig haar te vergezellen in haar ziektepro ces. Het gaat over het gevoel verlaten te worden", zegt hij. „De twee hoofd personen voelen zich verlaten door iemand die belangrijk voor hen was. Wat doe je als je plotseling alleen bent?" Tegelijk is de oude dame met haar ouderwetse ideeën over het huwe lijk een spiegel. „Onze generatie is erg bezig met de manier waarop we binnen relaties met elkaar omgaan. De rolverdeling tussen man en vrouw bestaat niet meer. Iedereen moet alles tegelijk zijn. Dat zadelt ons op met een verantwoordelijk heid die zo veelomvattend is dat we hoe dan ook tekortschieten. Al die problemen kunnen je verlammen. Ie mand tegenkomen die het leven al tijd heeft ingedeeld in categorieën, het in stukjes heeft gesneden en ouderwets heeft geordend zoals het tussen een man en een vrouw zou móeten zijn, is confronterend. Wij geloven niet meer in het idee dat een huwelijk alles oplost. Maar soms kun je ernaar verlangen dat alles zo simpel was als vroeger. Signora A. is de reïncarnatie van de conventioneel heid, die we weigeren toe te laten in ons leven, maar tegelijk misschien een beetje missen." Allemaal vragen die hij stelt. Ant woorden heeft hij niet. „Ik schrijf over onopgeloste zaken. De antwoor den interesseren mij niet." Hij heeft er ook niets van opgestoken. „In rela ties moet je iedere dag leren." Javier Mallarino is cartoonist. Op z'n 65e is hij de meest gevreesde spotprenttekenaar van Colombia. Om hem te paaien, dragen de ach tereenvolgende regeringen hem op handen. Je kunt hem beter te vriend houden. Zelf is hij zich nauwelijks bewust van zijn macht. Als hij eens iemand aan het kruis nagelt, zal die het er wel naar hebben gemaakt. Zo sneuve len geregeld reputaties, het zij zo. Mallarino zelfheeft niets te ver bergen. Denkt hij. Maar dan dringt zich een jonge vrouw aan hem op met de leugen dat ze voor een studentenkrant schrijft. Ze herinnert hem aan een onfrisse gebeurtenis van 25 jaar geleden. Dat zet Malla- rino's zelfbeeld, verleden en reputatie volledig op de kop. Een cartoonist is, als ie mand die in beelden denkt met hooguit een en kel bijschrift, een ideale fi guur voor een roman. Van wege het contrast met de schrijver, die alleen maar woorden tot zijn beschik king heeft. Terwijl ze wel licht allebei hetzelfde wil len uitdrukken. Juan Gabriel Vasquez heeft, met Javier Malleri- no als centrale figuur (en met een schitterende bij rol voor zijn wijze ex, Magdalena), de prachtige roman De reputaties geschreven. Het is een korte roman voor zijn doen, die vrij snel komt na Het ge luid van vallende dingen, het boek waar hij de IMPAC literatuurprijs voor ontving. Vasquez was dit voorjaar een van de gasten in de DWDD-versie van Hier is... Adriaan van Dis. Van de vier romans van Vasquez is dit de meest klassieke. Echt een Zuid-Amerikaanse-volgens de gro te traditie. In smeuïg meanderen de volzinnen dwaalt hij rustig van de grote verhaallijn af, legt fraaie verbanden - tussen car toons en erotiek bijvoorbeeld - om keurig voor de punt op zijn schreden terug te keren. Voor wie bij Zuid-Amerikaanse li teratuur inmiddels gewend is aan vernieuwers als Bolano, Aria, Lui- selli, Neuman en Labbe zal De re putaties haast aandoen als ouder wets. Maar toch zeker ook als een meer dan welkome voortzetting van de sprankelende, rijke vertelli- teratuur die het continent heeft voortgebracht. VRIJDAG 17 OKTOBER 2014 HERONTDEKT Sinds de Franse schrijver Patrick Modiano (foto) de Nobelprijs voor literatuur kreeg, ontstond er een run op zijn wee moedige boeken. Tot dan was hij in Ne derland niet erg bekend. Vind op Diz- zie.nl vijf werken, schrijf een recensie. DEBUUT Hoe onschuldig ben je als je iemand per ongeluk doodrijdt? De onderkant van sneeuw, het spannende thrillerdebuut van Ilse Ruijters, krijgt veel lof op Dizzie.nl: 'Ontzettend knap is het beschrijven van de gevoelens van hoofdpersoon Irene.' SPAANSE ROMAN Het onlangs in Nederland verschenen Aan de oever van Rafael Chirbes (foto) is bekroond met de prestigieuze 'Premio Nacional de Narrativa', de prijs voor de beste roman die dit jaar in Spanje is ver schenen. Lees meer op Dizzie.nl. ROMAN in ons huis door Marjon Kok Paolo Giordano Het zwart en het zilver Paolo Giordano Vertaling Mieke Geuzebroek en Pietha de Voogd 160 blz. De Bezige Bij 16,90 euro I Dinsdag is Paolo Giordano in Den Bosch gast bij Dizzie. Wil je erbij zijn? Kijk voor kaar ten op Dizzie.nl De reputaties Juan Gabriel Vasquez Vertaling Brigitte Coopmans 140 blz. Signatuur 18,95 euro door Theo Hakkert

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2014 | | pagina 15