66 Ze wilden die
Duitsers meteen
doodschieten.
Vader moest hen
tegenhouden
28 ZEELAND
Voor de geallieerden Zeeland binnen konden trekken moesten
ze een vreselijke slag uitvechten in en om Woensdrecht. Die
gevechten om een paar kleine dorpen in West-Brabant
duurden drie weken en kostten het leven van veel militairen.
Vrijdag 13 oktober 1944 staat sindsdien in de boeken als Black
Friday. Op het oorlogskerkhof in Bergen op Zoom zijn rijen
grafkruizen met die datum daarvan de stille getuigen.
van die drie Duitsers te zijn. Hij
wilde zijn dankbaarheid tonen.
De vader van Nellie besloot met
zijn gezin te vertrekken naar een
tante in Antwerpen. Maar zo ver
kwamen ze niet. Uiteindelijk za
ten- ze drie weken in Ossendrecht.
Door de zware gevechten was de
bevolking van Hoogerheide en
Ossendrecht nagenoeg volledig
geëvacueerd. Van de zware slag
die zich rond Woensdrecht af
speelde kregen maar weinig inwo
ners wat mee.
Volgens Nellie Suykerbuyk vielen
de meeste slachtoffers onder de
burgers eigenlijk pas na de oorlog
als gevolg van ongelukken met ge
vonden munitie. Wat haar wel
van het hart moet is het gedrag
van de zogenaamde Witte Briga
de, Belgische verzetsstrijders. „Je
hoorde iedereen er schande over
spreken. Die roofden alles wat los
en vast zat. Mijn vader hield van
schilderijen. Een keer ging hij
naar ons huis om de hond te ha
len en wat kleren voor ons. Zijn
schilderijen stonden keurig op
een rijtje tegen de muur. Klaar
om meegenomen te worden. Dat
doen Canadese soldaten niet als
ze volop in de slag zijn."
Onder de Canadese militairen vie
len wel heel veel doden. Dat
wordt pijnlijk duidelijk in het
boek 'Slag om Woensdrecht, be
vrijding van de Zuidwesthoek'
van de Stichting Historisch On
derzoek Tweede Wereldoorlog. In
drukwekkende lijsten met doden
aan Canadese en Duise zijde. Op
merkelijk, slechts een handjevol
Duitsers op Black Friday, daaren
tegen lange lijsten Canadese
slachtoffers. Niet alleen die der
tiende oktober trouwens.
De weg naar Zeeland, om een
vrije doorvaart naar Antwerpen
mogelijk te maken, heeft de gealli
eerden een hoge prijs gekost. Pas
op woensdag 27 oktober was die
route vrij om door te kunnen sto
ten en Rilland als eerste Beveland-
se dorp te kunnen bevrijden.
Elke keer weer pakte de
vader van Nellie Suy-
kerbuyk-van Opdorp,
hij was beheerder van
het postkantoor van
Hoogerheide, de telefoon om zijn
collega in Putte te bellen. „Zijn ze
er al, zijn ze er al?", was zijn vaste
vraag. Maar de geallieerden had
den het Vlaams/Nederlandse
grensplaatsje nog niet bereikt. Op
de radio was verteld dat de bevrij
ders Breda al hadden bereikt. Een
erg optimistisch bericht. De inwo
ners van de westhoek van
Noord-Brabant geloofden het. En
de Duitsers ook.
In huize Van Opdorp in Hooger
heide lagen op zolder de bloemen
van de hortensia's al klaar om op
de tanks van de bevrijders te
gooien. „Duitsers zag je weinig.
Op een nacht hoorde ik geluiden
in de straat. Ik keek door een
spleetje en wat ik toen zag was
een vreselijk gezicht. Het Duitse
leger was op de vlucht. Alles wat
wielen had hadden ze meegeno
men. Kinderwagens kruiwagens
om gewonden mee te vervoeren,
het was iets vreselijks en naargees
tigs om te zien. Het zag er spook
achtig uit. Heel akelig. Mijn vader
was naar beneden gekomen en
deed de poort stevig op slot en de
hond naar buiten. Ie wist nooit
wat soldaten op de vlucht alle
maal doen. Dat duurde tot 's mor
gens en toen werd het stil. En een
paar dagen later kwam alles weer
terug. Nu wat meer geordend.
Mijn vider zag dat ze pamfletten
kregen en toen het even rustig
was kreeg hij er een te pakken.
Daarop stond in het Duits, dat als
ze zouden vluchten hun familie
werd doodgeschoten."
„Op zaterdag 7 oktober werd er
aangebeld. Mijn vader schrok. Hij
had namelijk de draden doorge
sneden van de telefoonlijnen tus
sen de Duitsers en het vliegveld
van Woensdrecht. En hij dacht
dat ze hem kwamen hallen. Eerst
wilde hij niet open doen, maar
moeder zei: doe nu maar open an
ders stampen ze de deur wel in.
In het portiek stonden drie mili
tairen. Ze wezen op de emblemen
op hun schouder, waarop het
woord Canada stond. Een van
hen ging naar boven om door het
schreef: „De doden lagen overal
verspreid in en om de woningen."
Nellie herinnert zich dat haar va
der op een dag door een boeren
zoon gehaald werd. Die vertelde
dat er drie Duitsers in de hooi
mijt zaten die de weg op wilden
blazen om de geallieerden tegen
te werken. Ze vreesden voor scha
de aan de boerderij. De man sug
gereerde dat ze de drie Duitsers
wel om konden praten om zich
over te geven. Dat lukte inder
daad. Maar de Duitsers wilden
wel de garantie dat hen niets zou
overkomen. Met drie geweren
over zijn schouder en drie Duit
sers voor hem uit lopend ging
m'n vader op zoek naar Canade
zen. Levensgevaarlijk natuurlijk.
Want er konden overal Duitsers
zitten. De Canadezen wilden de
Duitsers meteen doodschieten.
Mijn vader moest hemel en aarde
bewegen om hen tegen te hou
den. Jaren later kregen we een
brief uit het Oostenrijkse Lienz
van een professor. Dat bleek een
raam te kijken. Meteen werd er
op hem geschoten. Het schot
kwam in een matras met kapok te
recht. Onder de kapok kwam hij
weer naar beneden. Al snel werd
er overal in het dorp geschoten.
Wij zijn de schuilkelders inge
gaan. Pas zondagmorgen werd het
een beetje rustig. In de loop van
de dag kwamen er Duitse voertui
gen. Mijn broertje zag dat deze
Duitsers andere helmen op had
den." Jan de Jonge van het Oor
logsmuseum Ossendrecht vult
aan: „Het waren parachutisten on
der commando van luitenant-ko
lonel August von der Heydte. En
kele dagen van bittere gevechten
in en rond Hoogerheide volgden.
Of zoals een van de militairen om-
Zo'n leger op de vlucht
is spookachtig om te zien
De vernielingen die in Woensdrecht zijn aangericht tijdens de hevige gevechten die daar
plaatsvonden.
Een aantal gesneuvelde militairen van de Black Watch of Canada is begraven op een tijdelijke
begraafplaats in Ossendrecht. (foto's beschikbaar gesteld door Bevrijdingsmuseum Zeeland)
door René Schrier
Nellie Suykerbuyk
