Nieuwe raadkaart
De straat
die twee keer
verdween
De bewoners uit de polders konden alleen bij eb naar het dorp
BUITEN 7
Hansweert
Nieuwen Wijk
De winnaars van de waardebonnen zijn
deze week: C. Quakkelaar, Hansweert; A.
Oele, Hansweert; A. Stevense, Schore.
De foto van de Nieuwen Wijk in
Hansweert op de raadkaart van vo
rige week is genomen in 1916, mel
den ook de meeste inzenders van
de goede oplossingen.
„Volgens ons is het de toenmalige Julia-
nastraat in Hansweert-Oost", schrijft Fam.
E. Rijsdijk-de Poorter uit Hansweeert. „Een
straat waar veel sluispersoneel woonde en
waar ook schoenmaker Lokerse woonde
met zijn gezin. Ook Guust Strijdonk, een
kleermaker, woonde er destijds."
„Het werd steeds drukker met de scheep
vaart. Dus werden er huizen gebouwd voor
overwegend sluispersoneel", aldus Bertus
Verijzer uit Kruiningen. „Deze straat is ge
bouwd als z.g. hofje."
„In het meest rechtse huis woonde mijn
opa Frans v.d. Hart, opzichter bij de sluis-
werken", meldt Cees Quakkelaar uit Hans
weert. „Aan de linkerkant woonde een oom
en tante van mij, de familie Wiskerke-v.d.
Hart. Ook aan de linkerkant de familie Wil-
lemstein."
'De straat die voor de tweede keer ver
dween', schrijft Kees Stevense uit Middel
burg boven zijn inzending. „Het dorp
schijnt zijn naam te hebben ontleend aan
een zekere Hans de Waard, die hier in vroe
ger tijden een roemruchte herberg uitbaat
te. Ook wordt de naam Hannekynswaerde
genoemd. Vanwege de vele herbergen en ca
fés kreeg het dorp ook het stempel Te petit
Anvers' opgedrukt. Als gevolg van de Wa
tersnoodramp van 1953 verdween deze
straat van de kaart en kwam er later een
nieuwe straat voor in de plaats. Maar ook
die straat verdween uit het dorp, toen Hans
weert-Oost moest wijken voor verbreding
van het kanaal en aanleg van nieuwe grote
re sluizen en alles werd afgebroken. Zo ver
loor Hansweert voor de tweede keer z'n
Julianastraat."
De Schepen van Havenzaken in Ant
werpen heeft de laatste maanden
een paar filippica's gehouden te
gen de Zeeuwen, omdat ze de af
gelopen eeuwen veel te veel hebben inge
polderd rond de Westerschelde. „Boven
dien is er wateroverlast op de Schelde, zijn
de kosten sterk gestegen en is Antwerpen
slecht bereikbaar. Dus moet er verdiept
worden." Tja, het lijkt een fraaie redenatie
in het belang van de Antwerpse haven,
maar of het ook klopt? Als je de historie
van de Schelde eens goed naloopt, kom je
tot heel andere conclusies. Ik moest de eer
ste keer dat ik het verhaal van de havenba
ron hoorde, onmiddellijk denken aan het
eiland Stuivezand. Dat was bijna driehon
derd jaar lang een eiland ten zuiden van
Baarland en Oudelande. Het eiland be
stond uit zeven polders en was bijna 2000
gemet groot. Van 1350 tot ongeveer 1620
heeft het bestaan. Het dorp Stuivezand lag
midden op het eiland in de Oude Polder
en had een mooi kerkje. De stroom De Die-
rik, een zijarm van de Honte, stroomde tus
sen het vasteland van Zuid-Beveland en
het vruchtbare eiland. De afstand naar
Baarland en Oudelande bedroeg hemels
breed zo'n 3,5 kilometer. Maar om er te ko
men, moest je dus over het water. Al gauw
werd dat een tocht van meer dan een uur.
Je kon bijna even snel naar Zeeuws- Vlaan
deren. Het eiland lag zo ver in de Honte
dat je ter hoogte van Ossenisse was.
De Honte - de Westerschelde - was toen
zo smal dat het hier en daar een kleine ri
vier leek. De stroming nam echter steeds
meer toe in de Honte. Dat kwam vooral
omdat de bodem uit lossig zand bestond
en bestaat. Dat zand werd steeds meer weg
gevoerd. Daardoor versterkte de stroom
zichzelf. De Dierik, de zijstroom van de
Honte, werd steeds gevaarlijker. Het water
stuwde hoog op in de nauwe stroom zodat
de dijken steeds weer bezweken. Een stout
plan om de Dierik halverwege af te dam
men zodat de stroom gebroken werd en
het eiland een schiereiland, werd uitge
voerd, maar dat mocht nauwelijks baten.
Zelfs de Oude Polder met daarin het dórp
en de kerk liep regelmatig onder water. Zo
doende konden de bewoners uit de andere
polders alleen naar het dorp, de school en
naar kerk bij eb. Die absurde en moeilijke
situatie werd almaar erger. In het begin
van de 17e eeuw ging het echt mis. Lang
zaam ontvolkte het eiland. De steeds snel
ler stromende Honte heeft de vruchtbare
polders geleidelijk aan herschapen, tot een
met zand bedekte bank...
Ging het bij dit eiland alleen om Zeeuws
belang? Welnee, de Vlamingen, hun geld,
hun investeringslust hebben mede het jon
ge, deels onontgonnen Zeeland tot was
dom gebracht. Iedere Antwerpenaar, iede
re Antwerpse bestuurder zou eens kennis
moeten nemen van het boek 'Geld in het
water', geschreven door prof. Kees Dekker
(Zeeuw) en prof. Ronald Baetens (Belg).
Daarin wordt uiteengezet hoe Zeeland kon
aanwassen en groeien vooral dankzij Ant
werps en Mechels kapitaal. Dat er na 1530
(de grote stormvloed) zo snel weer werd in
gedijkt, hebben we te danken aan juist het
grote Antwerpse en Mechelse geld. Dat is
heel wat anders dan de drogredenatie die
de havenbaronnen omwille van de mam
moetscheepvaart nu ten tonele voeren.
WOENSDAG 15 OKTOBER 2014
het water
De Nieuwen Wijk in 1916.
Een nieuwe opgave
uit de collectie kaar
ten en foto's van
Hans Lindenbergh.
Onze vraag: waar is
deze foto genomen?
We zijn benieuwd
naar de locatie en le
zen graag anekdotes
of verhalen over deze
plek.
Stuur uw oplossing
naar: redactie@pzc.nl
of postbus 5046,
4380 KA Vlissingen.
Drie inzenders van
goede antwoorden
ontvangen een waar
debon.
door Gerard Smallegange
