Zelfhulp
voor
angstige
mensen
BOEKEN 11
ÊMttmwtiiÊÊÊm
Vaste vertaler van Paulo
Coelho blijft bescheiden
Met Rootz houd je
interactief contact
Champa de chauffeur
zet koers naar vrijheid
fftifmi
iffif»i
ff 11 tin
'«fiüi
fff ifii
fiifllIIVffffll
VVIBffllffflffffII
VlfiilfIVfllVKIf!
VVfffVIfVffVVfït
IKVKIVIVIffflflVI
fflffffVVfflIHlft
llllflflIKflIlIffl
■mwwmwwr ff|ffui
slommeringen van het leven met zijn ge
zin en het manische schrijven, op z'n
zachtst gezegd niet altijd even goed kon sa
menbrengen.
Pas in 2011 liet Linda Boström, inmiddels
Linda Knausgard, opnieuw van zich horen.
Toen kwam er een bundel met verhalen
van haar hand. En vandaag, nu haar gelau
werde roman De val van de Helios in veel
landen is vertaald, is ze twee dagen in Am
sterdam. Om journalisten te ontmoeten.
Vragen te beantwoorden. Vragen. Al die
vragen. Ze kijkt vertwijfeld en is stil, niet
voor het eerst. „Ik vind dat niet vervelend.
Helemaal niet. Maar.De vragen hangen
aan de tekst als een last. Je snapt wel wat ik
bedoel. Toch?"
Inderdaad. Kort nadat ze het restaurant op
de zevende verdieping van de bibliotheek
binnenkwam - grote groene ogen, een sjaal
houdt haar bruine haar uit haar gezicht,
vrolijke sneakers onder een meisjesachtige
rok die misschien nog het meest verwijst
naar Pippi Langkous - probeert ze het uit
te leggen. „Wat ik te zeggen heb, ligt alle
maal besloten in de taal. Ik ben als schrij
ver niet in de positie er een verklaring aan
te geven. Het is wat het is en daar heb ik
niets aan toe te voegen."
Het gaat haar niet makkelijk af. Eigenlijk
wil ze niets vertellen. Kan het niet, ook.
„Verbazingwekkend", vindt ze, „dat andere
schrijvers dat de hele tijd doen en er nog
goed in zijn ook." Onderhoudende gesprek
ken voeren en vertellen waar hun roman
over gaat. „Ik wil dat mensen mijn boek le
zen. Woord voor woord. En er hun eigen
betekenis aan geven."
Ze wil haar roman onder de aandacht
brengen, maar er iets over zeggen? Liever
niet. Een dilemma; ze komt er zelf ook niet
helemaal uit.
In De val van de Helios wordt Anna, een
12-jarig meisje, geboren uit het hoofd van
haar vader. Meteen wordt ze van hem afge
nomen en liefdevol in een pleeg
gezin opgenomen, dat lid is van
de Pinkstergemeente. Anna be
gint in tongen te spreken en be
landt in een psychiatrische inrich
ting. Ze wil dood en lijdt aan
waanvoorstellingen. Al die tijd
doet ze haar best om in contact te
komen met haar vader, die ook in
een psychiatrische inrichting zit.
De eerste drie regels van het
boek; Linda Boström Knausgard
weet niet waar ze vandaan kwa
men: 'Ik word geboren uit een va
der. Ik splijt zijn hoofd. Een ogen
blik zo lang als het leven zelf
staan wij tegenover elkaar en zien
elkaar in de ogen.'
„Ik had daarvoor van alles gepro
beerd. Maar dat was het niet. Pas
toen ik deze zinnen schreef kon
ik verder. Ik vertrouwde het ver
haal."
Een verhaal in prachtige taal, helder en poë
tisch, waar je verdrietig van zou kunnen
worden. Toch was het de gelukkigste perio
de uit haar schrijversleven. „Het eerste deel
schreef ik tussen negen en twaalf. Het was
niet lastig om te doen." Het tweede deel,
waarin Anna in een inrichting zit, was an
ders, zegt ze. „Het móest af. Vier, vijf da
gen heb ik achter elkaar doorgeschreven.
Zoiets had ik nog nooit meegemaakt. Magi
sche dagen waarin ik in een soort haast be
landde. Ik moest door. Dag en nacht. Ik wil
de verder in de beweging waarin ik alles
kon geven. Was bang om te stoppen. Bang
dat als ik iets anders tussendoor zou doen,
ik het verhaal kwijt zou raken."
Het voelde niet als zwaar, vertelt ze. „Ik
volgde Anna. En ik was mij er niet van be
wust of haar leven een tragedie was of
niet. Ik was nieuwsgierig hoe het zou
gaan."
Haar eerste roman. Het langste verhaal dat
ze ooit schreef en toch maar zo'n honderd
pagina's. „Alles wat je doet, vindt zijn ei
gen vorm", zeg ze daarover. „Anna verliet
de ene ruimte in haar leven en kwam in de
andere terecht. Welke kamer ze vervolgens
verkiest moet de lezer maar uitmaken."
Terwijl ze het boek schreef, begreep ze het
verhaal zelf ook niet helemaal. „Die vraag
stelde ik mijzelf ook niet. Ik weet dat mijn
moeder mij als kind een boek heeft gege
ven met Griekse mythen. Ik weet dat ik
vooral werd gegrepen door het verhaal van
Pallas Athene, die uit het hoofd van Zeus
wordt geboren. En ik snap dat je alles wat
je als kind meemaakt, in een rugzak mee
neemt naar de toekomst. Maar ik weet niet
zeker of dit boek uit die gedachte is gebo
ren."
Toen het af was, voelde het bijna alsof een
vreemde het had gemaakt, zegt ze. Vond ze
het goed? Ze kreeg er immers een
belangrijke literatuurprijs voor.
Linda Boström Knausg&rd aarzelt.
„Ik was verheugd. Maar goed?" Ze
zou het gênant vinden er 'ja' op
te zeggen. „Het verraste me. En
de mensen die belangrijk voor
mij zijn, vonden het goed. Ik
hoop dat het me ooit weer zal
overkomen dat ik zo kan schrij
ven", zegt ie.
Maar eerst nu weer haar gezin,
haar kinderen en Karl Ove, die
zijn lezers het gevoel gaf dat we
zijn vrouw Linda goed kennen.
„Maar dat is natuurlijk niet zo."
En nee, ze vindt het niet naar dat
hij ook over haar schreef. „Hij
schrijft zo waanzinnig prachtig
dat ik me altijd beschermd heb ge
voeld door zijn taal. En ik voel
mij vrij om mijn eigen boeken te
schrijven."
Het is een machtig gegeven. Mads
Wester (12) is net verhuisd.
Ouders gescheiden, vader weg,
nieuwe stad, nieuwe school, nieu
we kinderen met wie hij best
vrienden zou willen worden.
Maar Mads is uit het lood gesla
gen. De nieuwe omgeving past
nog niet en hij is bang. Bang om
naar de verjaardag van dat leuke
meisje uit de klas te gaan. Bang n*
dat hij uit de toon zal vallen. Bang
voor het leven eigenlijk. Hij loopt
weg voor zijn angsten. Dan in
eens, als hij op de vlucht voor een
ontmoeting met andere kinderen
op een schommel zit, kantelt het
boek. Een vreemde man som
meert hem mee te komen naar
zijn school waar Mads góed bang
zal leren te worden. De jongen be
landt in een wonderlijke wereld
waarin hij zich keer op keer ver
gist in de manier waarop hij zich
denkt te moeten aanpassen.
We kennen Robert Wolfe - hij be
dacht het verhaal - van Joshua Jos
hua Tango, waarin hij volledig aan
nemelijk maakt dat een jongen
vriendschap sluit met een schild
pad. Een oerkinderboek, waarin
Wolfe op zo'n vanzelfsprekende
manier fantasie door de werkelijk
heid vlecht, dat het waar wordt.
In Bangschool probeert hij dat op
nieuw. Maar na een prachtig be
gin raakt Wolfe de weg kwijt in
het labyrinth dat hij zeifin elkaar
sleutelde. Hij maakt omwegen,
loopt dood en moet opnieuw be
ginnen. Je vraagt je af of dit boek
niet beter een film had kunnen
zijn. Wolfe neemt zo
veel tijd voor be
schrijvingen, dat het
gevoel zich opdringt
dat de beelden beter
waren geweest.
Maar de oplossingen
die de schrijver
biedt, zijn een uit
komst. Bang zijn we
allemaal. Maar als
het je belemmert,
moet je naar Bang
school. De plek waar
je, als je een goede
leerling bent, je ang
sten leert om te zet
ten in wensen. Een
zelfhulpboek voor de
angsthaas die we alle
maal in ons hebben.
MAANDAG 13 OKTOBER 2014
INTERVIEW
Piet Janssen (foto), vertaler van zeventien
boeken van de Braziliaanse successchrij
ver Paulo Coelho, heeft geen honger naar
roem. Is vertaler een ondankbaar be
roep? Lees het interview op Dizzie.nl
Onlangs verscheen Overspel van Coelho.
NIEUWE APP
Rootz heet de nieuwe app voor de Ipad
die voorlezen op afstand met behulp van
videobellen mogelijk maakt. Zo kan men
leuk en nuttig interactief contact met el
kaar houden. Naast honderd kinderboe
ken biedt de app ook educatieve spellen.
ondraaglijke
droomwereld
r Champa
ei chauffeur
RECENSIE
De weg naar vrijheid is bepaald niet ge
makkelijk, oordeelt een Dizzie-lid over De
ondraaglijke droomwereld van Champa de
chauffeur van Chan Koonchung. Champa
legt de lange weg af van Lhasa naar Beij
ing. Lees meer recensies op Dizzie.nl
#SS"»
Sfp."»
■bra
üiiiiü i"J
ÜïliiKSL"
I Linda Boström Knausgard:
gemaakt." foto Mare Brester
Joen dit boek afwas, voelde het bijna alsof een vreemde het had
De val van de
Helios
Linda Boström
Knausgard
Vertaling Maydo
van Marwijk Kooy
125 blz.
World Editions
15,95 (hardcover)
YOUNG ADULT
door Marjon Kok
BANG
BENG
BANGSCHOOL
176 blz.
De Harmonie
14,90 euro
(paperback)
Bangschool
Robert Wolfe
