Saamhorigheid
bij vlasboeren
was heel groot
SPECTRUM 11
De vierkante kilometer van Dreischor wordt in kaart ge
bracht met twaalf thema's ('ankerpunten') als leidraad.
Een van die ankerpunten is vlas.
Ooit telde Dreischor alleen al zestig, ze
ventig vlasbewerkers. De bloeiende
bedrijfstak ging medio jaren vijftig
in korte tijd ter ziele, door de op
komst van goedkopere alternatieven.
„Toen kreeg je Russisch dumpvlas", herinnert Ri-
nus Quist zich. „Dat waren zulke lage prijzen, dat
we ons vlas aan de straatstenen niet meer kwijt
konden. 'Een slecht jaar is nog geen slechte eeuw',
hoor ik mijn vader nog zeggen, maar als je drie jaar
achter elkaar met verlies hebt gedraaid, houdt het
echt op. Dat was een pijnlijke periode. Ik heb er
nachten niet van geslapen. Zelfben ik toen overge
stapt op gladiolen en tulpen."
De vele zwartgeteerde schuren zijn nog een erfenis
uit de tijd dat Dreischor echt een vlasdorp was,
maar daarnaast houdt de inmiddels 84-jarige Quist
vooral zelf de herinnering levend. Zijn schuur staat
nog altijd vol vlasgereedschap en in de jaren tach
tig was hij een van de grondleggers van de Vlasdag.
Het festijn trekt nog elk jaar in augustus duizenden
mensen naar het dorp.
Voor Quist was het als jongeling vanzelfsprekend
dat hij vlasbewerker werd, omdat zijn vader dat
ook was. „In dat opzicht had je weinig in te breng
en. Maar achteraf gezien had ik ook niets anders ge
wild. Het is een heel mooi vak. De vlasboeren in
het dorp deden veel gezamenlijk. De saamhorig
heid was groot. Je had elkaar ook nodig."
Hij is trots op de Vlasdag, waar hij nu al drie decen
nia lang jaarlijks het ambacht van vlasbewerking
met liefde demonstreert. Zeker de jongere genera
tie is dan verbaasd over wat er allemaal bij komt kij
ken en over het feit dat elk stuk vlas tientallen ke
ren door zijn handen ging voordat het linnen was.
„Het is een heel arbeidsintensief proces, maar je
wist toen niet beter. Mijn vader zei altijd: er was
nooit iemand werkloos op Dreischor."
Quist heeft een hoofdrol in de film Dans met mij,
die in het kader van 'Venster op de Wereld' is ge
maakt en die vorige maand bij Film by the Sea in
première ging. Ook daarbuiten zal hij zijn passie
voor vlas blijven uitdragen. „Zolang mijn gezond
heid dat tenminste toelaat. Ik maak me wel onge
rust dat als ik zou moeten verhuizen, dat men bij
voorbeeld caravans in de schuur gaat neerzetten."
mat. De een doet dan een half uurtje
'de luiken dicht'. De ander drinkt een
glaasje wijn. „Dan knap ik gauw
weer op."
De druivenbataljons trekken weer de
groene laantjes in. Sommige delen
hangen vol met weelderige trossen.
Elders is de opbrengst minder floris
sant. Dat is vooral te wijten aan de
spreeuwen. Regelmatig klinken er
harde knallen om de vogels te verja
gen, maar het is vechten tegen de
bierkaai, zegt Theo van de Vijver.
„Het zijn er veel meer dan normaal,
waarschijnlijk doordat de druiven
wat eerder rijp zijn, precies in de tijd
dat de vogels overgaan naar de war
mere landén."
Er is geen kruid tegen gewassen. „Ze
ruiken de druiven gewoon. En al die
spreeuwen die hier wat genuttigd
hebben, zijn er volgend jaar weer.
Het zijn net computertjes. Ie kunt
wel een knalapparaat neerzetten,
maar als ze merken dat er niets ge
beurt, hebben de brutaalsten er ge
woon lak aan. Die krengen wachten
gewoon tot je weg bent. Dan staat
het zweet je echt op de rug van frus
tratie, door dat tuig van Laban", foe
tert Theo. „Maar het zijn wel beesten
met smaak", relativeert een van de
vrijwilligsters.
Twaalf uur. Tijd voor lunchpauze. De
groep wandelt terug naar de wijnhoe
ve. „Het gaat goed", zegt Piet Hein
Kolkman uit Westenschouwen, die al
een paar jaar plukt. „Het is gewoon
gezellig", zegt hij. „Wat ik zo leuk
vind aan het bedrijf is dat het alle
maal zo gemoedelijk gaat." En zijn
kinderen zijn blij met de 'beloning':
te zijner tijd een fles wijn per ge
werkt dagdeel. „Die komen ze vol
gend jaar halen."
In de schuur van de hoeve wordt
soep geserveerd en kunnen broodjes
worden gesmeerd. Het is goed eten
na vier uur plukken. Zwaantje Rauke-
ma uit Ouddorp is blij dat ze er dit
jaar weer. bij is. Ze is vanaf het begin
vrijwilligster, maar moest enkele ke
ren door fysiek malheur verstek laten
gaan, tot haar spijt. „Dan kriebelt het
gewoon. Mijn kinderen zeggen: waar
om zou je nou voor een flesje wijn je
de hele ochtend gaan uitsloven? Maar
ik vind het zó leuk. Er zit ook geen
móeten achter. Het gaat allemaal ge
moedelijk. Je ziet ook vaak dezelfde
mensen. Ik onthoud geen namen,
maar daar gaat het ook niet om. En
als je later je wijn gaat ophalen, dan
voel je je toch wel een beetje trots.
Dan weet je: hier heb ik een bijdrage
aan geleverd."
ZATERDAG 11 OKTOBER 2014
Deze serie komt tot stand in samenwer
king met onderzoeksinstituut Alterra van
Wageningen UR. De volgende aflevering
verschijnt op zaterdag 25 oktober.
Voor meer informatie over het project zie
www.vensteropdreischor.nl.
Rinus Quist demonstreert in zijn schuur het repelen van vlas. foto Dirk-Jan Gjeltema
Vrijwilligsters zijn druk doende
met de druivenoogst bij De Klei
ne Schorre. „Het is gewoon hart
stikke gezellig, een soort reünie
elk jaar."
foto Ronald den Dekker
