8 UIT
Toneelmakers zoeken soms het
menselijke verhaal op achter
onmenselijk gedrag. Dat is het
handelsmerk van Helmert Wou
denberg. Biografisch werk, net
als schrijfste Yvonne Keuls in
Koningin van de nacht.
Er zijn (toneel)personages waar
ik absoluut niets mee te maken
wil hebben. Zo herinner ik mij
(van Pip Utton, in 'Adolf) het
personage Hitier. Ik ging volop
in de weerstand, toen, in 2007.
Toevallig sprak ik na de voor
stelling Pip zelf. Het applaus was bijzonder
mager geweest. Maar dat kon hem niet de
ren. „Dat is okay. Ik weet dat. Ik creëer anti
pathie. En dat is wat ik wil. Uiteraard!"
Ook Helmert Woudenberg heeft Hitier op
de planken gezet, in 2011, in 'Übermensch'.
Volgende week, 17 oktober in de Stads
schouwburg van Middelburg, krijgen we
weer een kans om een bedenkelijk persona
ge te ontmoeten. Dan speelt Woudenberg
'God vergeeft', het waargebeurde verhaal
van Joep HafFmans, pastoor-deken van de
H. Petrusparochie in Gulpen, die alles
heeft gedaan wat God en de Katholieke
Kerk verboden hebben.
Er is nog meer toneelwerk van zijn hand,
dat probeert om menselijke, tragische kan
ten te zoeken bij personages die wij gemak
kelijk zouden kunnen veroordelen. 'De jo-
denverraadster' bijvoorbeeld, over Ans van
Dijk, zelf jodin én lesbisch, die tijdens de
oorlog ten minste 100 Joodse burgers heeft
verraden, onder wie haar broer en zijn ge
zin. Of anders 'Fortuyn', een solovoorstel
ling die antwoord probeerde te geven op
de vraag of Pim Fortuyn nu een ultrarechts
politicus, een oplichter, dandy of charlatan
was, of een aardige, intelligente man.
Pip Utton mag er dan op uit zijn om antipa
thie te creëren. Maar dat is beslist niet de
bedoeling van Helmert Woudenberg. Hij
heeft biografische motieven (zijn grootva
der was NSB-er, zijn vader SS-er) om tel
kens opnieuw op zoek te gaan naar het
menselijke verhaal achter onmenselijk ge
drag. En juist omdat het ergens uit een per
soonlijke gedrevenheid komt, zijn dit type
voorstellingen (zo ongeveer hét handels
merk van Woudenberg) altijd weer
boeiend en intrigerend. Ook omdat hij een
markante speelstijl heeft, een erfenis van
het Werktheater vermengd met zijn eigen
aarde-water-lucht en vuur-theorie. Hoe
wel ik het me moeilijk kan voorstellen, zijn
er vast wel enkelingen die Yvonne Keuls
nog niet kennen. Voor een hele generatie -
toch al gauw zo'n vier miljoen mensen -
moet zij de belichaming zijn van een alter
natief denken over slachtoffers van de sa
menleving. Ik heb het dan over boeken als
'Jan Rap en zijn maat', 'Het verrotte leven
van Floortje Bloem' en 'De moeder van Da
vid S.'. Allemaal 'vertoneeld', Jan Rap ook
verfilmd (1989) en op tv gebracht (net als
'De moeder van Minder bekend in de
ze reeks sociale romans is 'Annie Berber en
het verdriet van een tedere crimineel', al
heeft dat boek juist wel voor veel ophef ge
zorgd. In het boek wordt een kinderrechter
beschuldigd van pedofilie, maar de zaak
wordt na onderzoek geseponeerd. Dit soort
arrogantie van de macht is voor haar vaak
de trigger tot persoonlijke gedrevenheid en
strijdbaarheid.
Maar Yvonne Keuls (1931) heeft ook een
'zachte' kant, die eerder tot uitdrukking
komt in haar Indische romans, waarin ze
vertelt over haar familie en haar jeugd
herinneringen. Een jeugd die zich in de
oorlogsjaren van Den Haag afspeelde, en
waar dus ook nog wel tragiek te rapen valt.
Over dat laatste heeft Yvonne Keuls dan in
2013 het boek kunnen schrijven, dat ze al
tijd al schrijven wou: 'Koningin van de
nacht'. Over heel dat bewogen leven van
haar kan Yvonne Keuls prachtig vertellen
en ze komt dat zondagmiddag 12 oktober
doen in 'Familiegedoe', in het Ledeltheater
in Oostburg, met gitaar en zang van Pax
Gritter, die gekozen heeft uit Franse, Itali
aanse, Engelse en Sefardische volksliedjes.
Ik denk dat dat mooi gaat worden.
Willem Nijssen
JP The Seeger Session Band
begint aan Tour part II
De JP The Seeger Session Band
doet ook in haar tweede Crisis Cure
Tour Zeeland aan. De band begint 11
oktober in het Ledeltheater en 21 no
vember in De Mythe in Goes. The
Seeger Session Band brengt een eer
betoon aan haar naamgever en inspi
rator: de op 27 januari 2014 overle
den folklegende en activist Pete See
ger. Het is een vijftienkoppige band.
Oostburg, Ledeltheater, zaterdag,
aanvang 2015. uur
Ierse Folk Night in Dorpshuis
van Renesse
Theaters aan Zee brengt een Irish
Folk Night in het dorpshuis van Re-
nesse, met onder andere optredens
van de bands StreetLive, Lachlan, Mol
ly Malone en Pyrates! Er wordt begon
nen met Iers/Keltisch getinte Folkmu
ziek waarna de wat stevige rockmu-
ziekvariant met een ondeugende
knipoog de Ierse nacht zal afsluiten.
Renesse, Dorpshuis, zaterdag,
19.00 uur
Heer Hendrik opent seizoen met
vier gevarieerde eenakters
Toneelvereniging Heer Hendrik opent
het toneelseizoen met een geva
rieerd programma van vier korte stuk
ken: 'M versus D' over de verhouding
tussen moeder en dochter (foto); 'At
titude' neemt het publiek mee naar
de Spaanse kust; daarna volgen enke
le monologen en gastgroep Intermez
zo sluit de avond af met 'Wie wil je
zijn?' een licht stuk over gektes.
Vrijdag 10 oktober Heer Hendrikhuis,
's-Heer Hendrikskinderen, 20.00 uur
Jan Smit treedt op in intimiteit
van het theater
Jan Smit, ooit begonnen als koorlid
van De Zangertjes van Volendam, is
bezig aan een nieuwe tour, Live. De
zanger verruilt de grote concerthal
len voor de intimiteit van het theater.
Onder begeleiding van de Marcel Fis-
ser band speelt hij niet alleen zijn
grootste hits, maar ook nummers die
hij in de afgelopen jaren voor andere
artiesten schreef.
donderdag 9 oktober, 20.00 uur,
Scheldetheater Terneuzen
Dubbelconcerten uitgevoerd
door Ccmbattimento
Combattimento, tot voor kort geleid
door Jan Willem de Vriend, kent op
barok-gebied in Nederland zijn gelij
ke niet. Energiek, vurig, stijlbewust.
De veertien leden van Combattimen
to brengen op een levendige en toe
gankelijke manier werken uit de ba
rok: dubbelconcerten van Bach, Vival
di, Telemann en Pachelbel.
Zondag 12 oktober, 15.30 uur, St. Ja-
cobskerk, Oude Markt 2, Vlissingen.
De onuitputtelijke bron in jezelf
Yvonne Keuls spreekt over haar boek Koningin van de nacht in het Ledeltheater. foto's Arthur Vriend
Yvonne Keuls, Ledeltheater Oostburg, 12 okto
ber, 15.00 uur.
Helmert Woudenberg, God Vergeeft, 17 okto
ber, Schouwburg Middelburg, 20.00 uur.
Willem Nijssen blikt elke
week vooruit - en terug -
op bijzondere
toneelvoorstellingen in het
Zeeuwse podiumaanbod.
