4,
fife
VERDIEPING 11
NETTOVERLIES
Wie naar de cijfers
kijkt, zou niet
geloven dat Dis
neyland Parijs
op sterven na
dood is. Afgelo
pen jaar werd
het pretpark bezocht door 14,2 miljoen
mensen. Omzet: 1,3 miljard euro. Toch
maakt het enorme verliezen.
Disneyland Parijs is de grootste toeristenat
tractie van Europa. Een reus, maar wel een
tje op lemen voeten. Omdat door de crisis
een peperduur dagje park voor steeds meer
mensen onbetaalbaar is geworden (zie ka
der). En omdat moedermaatschappij The
Walt Disney Company als een heuse Oom
Dagobert een enorme schuldeiser is. Het
Franse filiaal bloedt leeg door de opge
bouwde schuld aan het moederbedrijf.
De bloedarmoede in cijfers: in de eerste
zes maanden van het boekjaar dat op 30
september eindigde, bedroeg het verlies
iets meer dan 100 miljoen. Het aantal be
zoekers tussen 1 oktober 2013 en 30 septem
ber was 14,2 miljoen. Het boekjaar ervoor
waren dat er 15 miljoen. Het jaar daar weer
voor was het topjaar met zo'n 16 miljoen
bezoekers, vanwege het 20-jarig jubileum.
De totale schuld bedraagt 1,75 miljard euro.
Gisteren maakte financieel directeur Mark
Stead bekend dat er 1 miljard in Disney
land Parijs wordt gepompt. De zak met
geld komt van het moederbedrijf. In een
filmpje op YouRibe legt Stead uit dat het al
lemaal goed komt. De schuld zal onder het
miljard zakken en er komt 250 miljoen eu
ro voor nieuwe attracties. Op de logische
vraag of het park op sterven na dood is zei
hij: „Disneyland Parijs is not in trouble."
Al sinds de opening op 12 april 1992 wor
stelt Disneyland Parijs met de schulden
last. De aanleg van het park had heel wat
voeten in aarde. Aanvankelijk wilde de
Franse regering niets weten van het 'Ameri
kaans cultureel imperialisme' dat met Dis
ney in Frankrijk zou landen. Intellectuelen
hadden het over een 'cultureel Tsjernobyl'.
Maar de verlokking van duizenden arbeids
plaatsen en enorme investeringen in de
zieltogende Briestreek ten oosten van Pa
rijs was te mooi. En dus zette toenmalig
premier Laurent Fabius in 1985 zijn handte
kening onder de overeenkomst met Dis-
neytopman Michael Eisner.
Ondanks verregaande concessies van de
Franse overheden was er vanaf het begin
'trouble in paradise'. Gemeenten wilden
niet echt meewerken, vakbonden ageerden
tegen de lage lonen van de castmembers en
boze boeren blokkeerden vlak na de ope
ning de toegangswegen vanwege de Ameri
kaanse oppositie tegen de Europese land
bouwsubsidies.
Maar het publiek stroomde toe. Ook uit
Frankrijk. Het eerste volle jaar waren er al
10 miljoen bezoekers. Er was veel kritiek
omdat in de dure restaurants aanvankelijk
geen wijn of bier werd geschonken. Vol
gens de toenmalige parkbaas Fitzpatrick
hoefde dat niet. „De volwassenen drinken
bij hun eten heus wel frisdrank. Ze zijn bij
Disney voor hun kinderen." Maar binnen
drie maanden was er wijn en bier.
In 1994 was er een eerste grote financiële
crisis bij - toen nog - Euro Disney. In een
zwaar gevecht met een consortium van
veertig banken dreigde topman Michael
Eisner het park te sluiten als er geen her
schikking zou komen van de schuldenlast
van toen al 1 miljard. De banken gaven tóe.
De aanslag op de Twin Towers in 2001
deed de bezoekersaantallen van het park
geen goed. Dat geldt ook voor de crisis
sinds 2008. Na 1994 en 2004 is dit de derde
keer dat het park moet worden gered - in
Je moet als park
vernieuwen. Als je
dat niet doet
dan blijven de
mensen weg
2004 ging een groot deel van de schuld
naar het moederbedrijf.
Eigenlijk is Disney 'too big too fail' ver
moedt sectorspecialist bouw en leisure Jan
van der Doelen van ING. Dat vindt in ieder
geval The Walt Disney Company zelf, dat
geen negatieve publiciteit kan gebruiken.
De Franse overheid heeft er alle belang bij
om Disney uit de wind te houden. Het be
drijf mag van Parijs de bouw van het derde
themapark uitstellen tot 2030. In de oor
spronkelijke contracten stond 2017 als uiter
ste datum.
President Francois Hollande is er alles aan
gelegen om het park niet om te laten val
len: er werken rond de 15.000 mensen bij
Disneyland Parijs. Daarnaast zijn nog eens
60.000 mensen qua werk afhankelijk van
de pretparken en de vermaakindustrie die
in de provincie Seine-et-Marne in een
kwarteeuw is verrezen.
Sectorspecialist Van der Doelen hoopt dat
de herstructurering zal leiden tot nieuwe
investeringen, volgens hem van kapitaal be
lang. „Je moet als park constant vernieu
wen. Als je dat niet doet dan blijven de
mensen op een gegeven moment weg. Dat
vind ik zo goed van De Efteling. Die is in
'pakweg vijftig jaar tijd uitgegroeid van een
sprookjesbos tot het park dat het nu is. Ik
vraag me af of er bij Disney in het verleden
wel voldoende vernieuwd is. De schuld
hing als een molensteen om de nek van
het park."
Regelmatige bezoekster Marie-José zegt
dat haar bij het laatste bezoek is opgevallen
dat er bezuinigd werd op de 'kleine extra
spektakels' die je overal op het park tegen
kon komen. „Da's jammer. Het is wat dat
betreft nu wat kaler."
Op dit moment is Disneyland Parijs in de
Halloweensfeer, het feest van de doden.
Misschien dat de spinraggen, monsters en
maskers en de aangekondigde herkapitalise-
ring het begin zijn van een nieuwe lente.
De Franse vakbonden geloven er in ieder
geval in. Ze zijn opgelucht.
2006
-88,6
2007
-41,6
+1,7
2008
2009
2010
2011
-45,2
-63,0
-63,9
2012
100,2
2013
-78,2
zceU
door Wilko Voordouw
illustratie Mark Reijntjens
Jan van der Doelen, ING
x miljoen euro (per belastingjaar)
