Justitie pakt de een na de andere jihadist op,
maar heeft dat echt effect? „Voorkom vooral
dat ze nog bozer de gevangenis uitkomen.'
10 VERDIEPING
MOSLIMEXTREMISTEN
Iihadisten: ze hebben het er bij het
Openbaar Ministerie (OM) maar druk
mee. Waar justitie afgelopen twee
jaar slechts een handvol Syriëgangers
en moslimextremisten oppakte, heeft
ze afgelopen twee maanden een in
haalslag gemaakt. Alle losse eindjes
werden aan elkaar geknoopt. De een
na de andere vermeende jihadist
werd tijdelijk vastgezet of zit nog
steeds achter de tralies.
Inmiddels lopen er dertig strafrechtelijke on
derzoeken en minister Ivo Opstelten (Veilig
heid en Justitie, WD) kondigde vorige week
aan dat er nog meer arrestaties zullen volgen.
Het OM stelt bovendien zeven extra in terro
risme gespecialiseerde officieren van justitie
aan.
Dat justitie nu vol op het orgel gaat, blijkt
wel uit de verzwaarde aanklacht tegen een
groep moslimradicalen uit de Haagse Schil
derswijk. Die werd al gezien als 'de harde
kern' van de Nederlandse jihadbeweging en
eerder aangeklaagd voor ronselpraktijken en
het plaatsen van opruiende teksten op sociale
media.
Sinds gisteren is daar een forse aanklacht bij
gekomen: deelname aan een criminele organi
satie met een terroristisch oogmerk. Niet om
dat ze concrete plannen hadden voor een aan
slag in Nederland, benadrukt het OM in een
toelichting. Wél omdat er sprake zou zijn van
een samenwerkingsverband en een rolverde
ling: de een publiceerde haatzaaiende tek
sten, een ander zou volgens justitie vooral als
taak hebben gehad om jongeren te werven
voor de gewapende strijd in Irak en Syrië 'on
der terroristische vlag'.
De advocaten van de van terrorisme verdach
te Hagenaren noemen die verzwaarde aan
klacht 'nergens op gebaseerd'. André See-
bregts, raadsman van verdachte Azzedine C.
beschouwt de nieuwe aanklacht tegen zijn
cliënt als zwaktebod van het OM. „Ze hebben
zo weinig, ze moeten blijkbaar iets."
Het neemt niet weg dat justitie alles uit de
kast haalt om één groep jihadverdachten
daadwerkelijk achter de tralies te houden.
Dat vasthouden heeft symbolische waarde:
het is een signaal richting anderen die van
plan zijn mogelijk strafbare feiten te plegen,
denkt terrorismedeskundige Peter Knoope,
verbonden aan het Internationaal Centrum
voor Contra Terrorisme in Den Haag. Justitie
hoopt daarnaast vooral de angel uit een al en
kele jaren bestaand netwerk van geradicali
seerde figuren te halen. „Het OM weegt na
tuurlijk onafhankelijk van de politiek af of ie
mand vervolgd kan worden of niet. Duidelijk
is wel dat het nu de grens trekt die past bij de
harde repressielijn die het kabinet de afgelo
pen maanden ook al communiceerde. De
rechter moet nu beslissen of die harde lijn
stand kan houden. Niet alles zal bewezen
kunnen worden, want aan de kant van de ji-
hadisten heeft natuurlijk ook een professiona
liseringsslag plaatsgevonden. Zij weten
steeds beter wat de grens van het toelaatbare
is en zoeken die op. Maar het OM geeft hoe
dan ook een statement in de rechtszaal af."
Dat de meeste aandacht van het OM nu uit
gaat naar de vermeende ronselaars van
Syriëgangers die uit Nederland vertrokken
zijn, is volgens Knoope logisch. „Radicalise
ring verloopt via een vast patroon. Het begint
bij een persoonlijke ervaring, bijvoorbeeld
een jonge man die boos is dat hij vanwege
zijn Arabische uiterlijk een keer staande is ge
houden op Schiphol. Hij gaat zich steeds
meer met een groep associëren, sluit zich af
en zoekt'naar gelijkgestemden en een geza
menlijke vijand. De rol van een rekruteerder
moet niet onderschat worden. Die zegt: je
bent terecht boos en je kunt daar iets aan
doen, je kunt je aansluiten bij de strijd. Dat
vormt het laatste zetje."
Dit soort leidersfiguren isoleren en in een cel
zetten heeft volgens de terrorisme-expert in
derdaad tot gevolg dat een netwerk in kan
Jihadisten weten
steeds beter wat
de grens van het
toelaatbare is en
zoeken die op
storten. Althans, tijdelijk. „Door hen alleen
vast te zetten, los je het probleem echter niet
op. Hun gedachtegoed neem je niet zomaar
weg. Als de ene leider weg is, staat een vol
gende weer op."
Hoe verder als de verdachten die nu vastzit
ten over een tijd weer vrij komen of mis
schien wel vrijgesproken worden? Volgens
Knoope loopt Nederland internationaal ge
zien voorop bij de ontwikkeling van deradica-
liseringsprogramma's voor gedetineerden en
rehabilitatie en begeleiding van ex-terreurver
dachten. „Rehabilitatie is cruciaal. Zorg dat
ze niet bozer de gevangenis uit komen."
Knoope heeft begrip voor de harde aanpak
van jihadisten, maar waar het volgens hem
nog aan schort, is communicatie over wat hij
'de zachte aanpak' noemt. „Laat als overheid
zien dat je niet alleen bezig bent met arreste
ren. Stimuleer die krachten in een gemeen
schap die afstand nemen van de beperkte
groep radicalen. Maak ze weerbaar. Zij kun
nen ook een bron van informatie voor de poli
tie of het OM zijn."
De angel uit het
jihadbolwerk
door Niki van der Naald en Cyril Rosman
beeld Mark Reijntjens
Peter Knoope,
terrorisme-expert
