ZEELAND 29
langenloos aan te kleden met door hem be
schilderd keramiek. In een briefje met wat
schetsen vroeg Van Eyck zijn vriend 'het ge
heel in kleur te beappelen'. In 1994 zei Van Ey
ck tegen de PZC: „Zo'n geschenk van een van
de grootste nog levende kunstenaars. Dat is
geen stad ooit gelukt." Eerder had Appel hem
geschreven: 'Beste Aldo jouw ontwerp is
uniek in de wereld'.
In 1993 had de gemeenteraad van Middelburg
besloten 7,5 miljoen gulden uit te trekken
voor het centrum voor beeldende kunst dat
de vermaarde Vleeshal zou vervangen als ex
positieruimte voor hedendaagse kunst. Een
omstreden besluit dat dan ook niet zonder
slag of stoot werd genomen. Op 13 september
besloot de gemeenteraad tot de bouw, met 13
stemmen vóór en 9 tegen. Die stemverhou
ding op die datum, 'zo'n teken mag je niet ne
geren', vond Lex ter Braak, toen net een half
jaar directeur van de Stichting Beeldende
Kunst Middelburg. '13/IX, Museum voor He
dendaagse Kunst' was de nieuwe naam die hij
vier dagen na de bewogen raadsvergadering
wereldkundig maakte. Voor de tegenstem
mers voelde dit ongetwijfeld als zout in de
wonde.
Het duurde niet lang voor zij een nieuwe kans
kregen om het plan te blokkeren. Dezelfde Ter
Braak, de naamgever van het museum, kwam
een jaar na het bouwbesluit met een notitie
waaruit bleek dat er veel te weinig geld was
om het museum te exploiteren. Als het jaar
lijkse budget van 145.000 gulden niet met
360.000 gulden zou worden opgehoogd, dreig
de het museum waarin ook een kunstbiblio
theek en een café moesten komen volgens Ter
Braak 'een slaperig gebouw' te worden 'waar
de weinige boeken achter slot en grendel ver
stoffen en de enige suppoost ook het café doet
omdat er toch niemand komt'.
De eerste paal zat nog niet in de grond, omdat
Van Eyck lang had gedaan over het definitieve
bestek, mede door ziekte van een van zijn me
dewerkers. Er was dus nog een weg terug. In
het voorjaar van 1995 besloot de gemeente
raad - inmiddels van samenstelling veranderd
- de bouw van Museum 13/IX af te blazen.
Rijk en provincie hadden aangeboden het drei
gende exploitatietekort te dekken, dus werd
'de benarde financiële positie van de gemeen
te' maar als argument aangevoerd.
„Ik heb me kennelijk vergist in mijn gedach
ten over deze gemeente", treurde Van Eyck.
„Het zou ons eerste en op deze leeftijd ook
ons laatste openbare gebouw zijn geweest.
Het was ons lievelingsontwerp." Toenmalig
burgemeester Chris Rutten probeerde het een
halfjaar later nog eens. Zonder dat de gemeen-
Die bijzondere plek verdient het
bijzondere ontwerp van mijn man
teraad het wist, lobbyde hij bij Rijk, provincie
en VSB-fonds 2 miljoen gulden bij elkaar,
maar de raad liet zich niet vermurwen.
Kort na het overlijden van Aldo van Eyck, be
gin 1999, deed Rudi Fuchs - destijds directeur
van het Stedelijk Museum in Amsterdam -
nog een ultieme poging het museum van de
grond te krijgen, als 'eerbewijs' aan de archi
tect. Karei Appel wilde nog steeds zijn muur
maken. „Ter nagedachtenis aan Aldo moeten
we het proberen." Fuchs' poging leidde tot
een plan van de gemeente en de provincie om
de SBKM en het Zeeuws Museum te laten fu
seren, maar ze werden het niet eens en gaven
elkaar de schuld van opnieuw een doodsteek
voor Museum 13/IX.
13/IX leverde de Middelburgse politiek een
trauma op, de voor het museum bestemde ka
vel leek besmet en bleef jarenlang braak lig
gen. In 2005 was er even sprake van een Huis
van Europa te vestigen in het als kunstcen
trum ontworpen gebouw. Liever dat dan niks
of een ander gebouw, redeneerde weduwe
Hannie van Eyck. „Die bijzondere plek ver
dient het bijzondere ontwerp van mijn man.
Een gebouw waar mensen naartoe getrokken
worden." Het mocht niet zo zijn. Omdat het
Rijk niet meebetaalde, was er te weinig geld.
Nu is het streven dat nog dit jaar de apparte
menten en het zorgsteunpunt worden opgele
verd. Overigens was Bureau Hannie van Eyck
nog wel betrokken bij de selectie van de ont
werpers: Wingender Hovenier Architecten in
Amsterdam.
De Maisbaai in Middelburg
nadert zijn voltooiing. Maar
zonder het gedroomde
sluitstuk: Museum 13/IX
MAANDAG 29 SEPTEMBER 2014
is uniek in de wereld'
Hannie van Eyck
De nieuwbouw van appartemen
tencomplex en zorgsteunpunt in
de Maisbaai - ontwerp: Wingender
Hovenier Architecten - nadert zijn
voltooiing, foto Lex de Meester
