De beroemdste kunstenaar,
architect en museumdirecteur
van Nederland kregen niet
voor elkaar dat Museum 13/IX
in Middelburg werd gebouwd.
28 ZEELAND
AMBITIE IN ZEELAND
J
TUSSEN DROOM EN DAAD
M
Vijfentwintig jaar nadat de eerste
paal de grond in ging, nadert de
Maisbaai in Middelburg zijn vol
tooiing. Een appartementenge
bouw, drie groepen voor psycho
geriatrische patiënten en een zorgsteunpunt
completeren het stedenbouwkundige project
dat is verrezen op de plek waar ooit de Vere
nigde Oostindische Compagnie (VOC) huisde
en later de Vitrite, de fittingenfabriek van Phi
lips Lighting.
Het is gissen naar het eindoordeel van de su
pervisor van het project, de wereldberoemde
architect Aldo van Eyck (1918-1999), over de
gebouwen waaraan nu de laatste hand wordt
gelegd. Maar een grote gok is het niet. Ze
staan op de plek waar zijn Museum 13/IX had
moeten komen, volgens eigen zeggen 'het bes
te gebouw' dat hij en zijn vrouw Hannie ooit
hadden ontworpen. Aan het uiteinde van de
jachthaven moest het de 'sluitsteen' worden
die de nieuwe appartementen van de Mais
baai zou verbinden met de historische binnen
stad. „Als het er niet komt, beschouw ik het
stedenbouwkundige project waarover ik in
Middelburg de supervisie heb gevoerd als uit
gehold en ontkoppeld. Het verband met de
oude stad is dan zoek. Daarmee is het geheel
feitelijk bedorven."
Over de Maisbaai is wat afgedroomd. Het
moest ooit het Manhattan van Middelburg
worden, met driehonderd woningen en onder
meer een zeker zeven verdiepingen tellend ho
tel. De huidige wijk, die veel bescheidener is
van opzet, kreeg pas vorm toen de toenmalige
wethouder Gerrit Schoenmakers - in 1986 - de
supervisie gunde aan Aldo van Eyck. Hij stel
de voor dat de Amsterdamse architecten Lu-
cien Lafour en Rick van Wijk en het Vlissing-
se bureau Jobse de appartementengebouwen
zouden ontwerpen die sinds begin jaren ne
gentig de eerste introductie zijn voor wie met
de trein in Middelburg arriveert en aan de
overkant van het Kanaal door Walcheren het
stadscentrum ziet liggen.
Eén gebouw wilde Van Eyck zelf ontwerpen,
een centrum voor beeldende kunst, naast de
jachthaven, tegen de achterkant van de histori
sche bebouwing van de Kinderdijk. Wellicht
zou het zelfs een museum kunnen worden
met werk van zijn goede vriend Karei Appel,
de beroemdste schilder van de naoorlogse Co
brabeweging. Twintig jaar lang probeerden de
architect en de kunstenaar zo'n museum van
de grond te krijgen. Tevergeefs. Maar Middel
burg stond zo welwillend tegenover het idee
dat Appel in ieder geval aanbood de zeventig
meter lange buitenmuren van het gebouw be-
Zo'n geschenk van een van de
grootste nog levende kunstenaars.
Dat is geen stad ooit gelukt
'Aldo, jouw ontwerp
I Wat is er terechtgekomen van de
Grote Plannen die blijkens indruk
wekkende artist's impressions het
Zeeuwse landschap zouden her
scheppen?
I De maquette van Museum 13/IX,
ontworpen door Aldo van Eyck.
Op de ronde buitenmuren zou
keramiek komen van Karei Appel.
archieffoto Wim Riemens
door Ernst Jan Rozendaal
Aldo van Eyck
