Pasveersloot
is een wonder
van eenvoud
SPECTRUM 13
het vast niet geworden, anders had
den ze ons wel voorin gezet", zegt
Van der Horst. „Maar op een gegeven
moment stootte Asselbergs me aan
en werd er gezegd: 'Dreischor goud'.
Toen hebben we met z'n allen een
vreugdesprong gemaakt."
Bij terugkomst in Zeeland werden de
betrokken werkgroepleden als hel
den onthaald. „Veel mensen stond op
de Bogerdweg en we werden door ie
dereen omhelsd. Een paar dagen later
was er een huldiging in het dorps
huis." Daar is nog altijd de plaquette
te zien die hoort bij het goud van de
Entente Florale.
De titel Groenste Dorp van Europa,
die Dreischor overigens dat jaar
moest delen met Obercunnersdorf
(Duitsland), Saint-Hilaire-les-Places
(Frankrijk) en Leighlinbridge (Ier
land), trok veel extra mensen naar
Zeeland. „Landbouwmuseum Goe-
manszorg heeft er bijvoorbeeld echt
van kunnen profiteren. Dat heeft in
die jaren een piek gekend in het aan
tal bezoekers."
De werkgroep heeft na het binnensle
pen van de hoofdprijs nog enige tijd
bestaan, maar bleek eigenlijk al snel
uitgebloeid. Een aantal leden stapte
meteen op, anderen gaven er wat la
ter de brui aan. „Er was geen eind
doel meer. We hadden het hoogste
binnengehaald en dat kun je hooguit
evenaren. Maar dan moet je wel alle
support krijgen, zeker ook van de ge
meente. Het groenbeleid was echter
veranderd. Men kon Dreischor ook
niet blijven voortrekken ten opzichte
van de andere kernen."
Ook het dorp zeifis inmiddels veran
derd. Mensen zijn weggevallen, ande
ren zijn gekomen, met misschien wat
minder binding met het dorp. „Het is
inmiddels ook veertien jaar geleden.
Zo saamhorig als Dreischor toen was,
is het niet meer. Iedereen deed des
tijds mee. Alles kon. Het hele dorp
was één en werkte samen. Het waren
twee heel goede jaren."
En die borden? Die blijven, als herin
nering. Dreischor mag dan niet meer
het allergroenst zijn, het is nog zeker
groen. De meeste straten ogen fraai
en vaak goed onderhouden. „Op zich
is het nog steeds een mooi dorp",
zegt Matty Wesdorp, die zelf regelma
tig haar tuin openstelt voor publiek.
„Maar in die periode deed je met z'n
allen toch net wat meer."
De vierkante kilometer van Dreischor wordt in kaart ge
bracht met twaalf thema's ('ankerpunten') als leidraad.
Een van die ankerpunten is de kreek in het gebied.
De beroemdste sloot van Zeeland ligt
net even buiten Dreischor, langs de
Welleweg. Maar de kreek waarop
wordt geloosd verbindt de Pasveer-
sloot rechtstreeks met 'de vierkante
kilometer'. Het is een wonder van eenvoud en ver
nuft, een fraai staaltje cultuurhistorisch erfgoed dat
sinds kort ook rijksmonument is.
De oxidatie- of Pasveersloot was in de jaren vijftig
een nieuw waterzuiveringsconcept, een betaalbare
oplossing voor dorpen die hun afvalwater ongezui
verd op het oppervlaktewater loosden. Het princi
pe van dr ir A. Pasveer (TNO) was simpel: een rotor
houdt het water in de ringsloot in beweging en
voegt er zo zuurstof aan toe. Na drie dagen zijn de
meeste verontreinigingen verdwenen.
De nu 83-jarige Jan Somers uit Delft - hij woonde
enkele jaren in Vlissingen - maakte de ontwikke
ling van de Pasveersloot van nabij mee. „Ik werkte
destijds bij TNO en moest Pasveer technisch bij
staan. Hij was nogal een Einzelganger, geen gemak
kelijk mens. Hij wilde eigenlijk een gewone boeren
sloot, zonder enige bodembescherming of be
schoeiing. Ik zag dat niet zo zitten, omdat het on
derhoud dan veel te duur zou worden. In Dreischor
hebben we uiteindelijk de keitjes gebruikt die wa
ren vrijgekomen bij de ruilverkaveling na de waters
noodramp."
Talloze oxidatiesloten zijn indertijd aangelegd, we
reldwijd. Uiteindelijk werden ze overbodig. „Nadat
de waterschappen zich ermee gingen bemoeien, is
er een grote centralisatie gekomen. Afvalwater van
kleine kernen werd voortaan via persleidingen
naar grote installaties afgevoerd."
Somers kijkt met genoegen terug op het pioniers
werk bij TNO. „Er was helemaal geen geld. Je
mocht niets kopen. Om een laboratoriumopstelling
voor de oxidatiesloot te maken, gebruikten we een
melkfles. Je moest vindingrijk zijn. Dat was ver
schrikkelijk lollig. En we waren er echt trots op dat
er zoveel belangstelling voor was, uit de hele we
reld. Een model was in 1962 zelfs te zien op de We
reldtentoonstelling in Seattle."
Vrijwel alle oxidatiesloten zijn verdwenen, maar
die van Dreischor wordt gekoesterd, tot zijn genoe
gen. Somers is er recentelijk nog geweest. Op zijn
verzoek werd de installatie even in werking gezet.
„Het is zo mooi om iets wat - zoals een dinosauriër
- uitgestorven is, weer tot leven te zien komen."
Deze serie komt tot stand in samenwer
king met onderzoeksinstituut Alterra van
Wageningen UR. De volgende aflevering
verschijnt op zaterdag 11 oktober.
Voor meer informatie over het project zie
www.vensteropdreischor.nl.
De initiatiefnemers houden ook een blog
bij: www.pzc.nl/dreischor.
ALTERRA
WAG ENING E N flTfM
Mia van der Horst (links) en Mat
ty Wesdorp over de Entente Flora
le: „We wilden de schoonheid van
Dreischor uitdragen, maar dat het
zó groot zou worden, dat hadden
we ook niet verwacht."
foto Dirk-Jan Gjeltema
De Pasveersloot ten tijde van de ingebruikname in 1960.
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 2014
