We hebben de vrije hand,
Van de driehonderd kerken in
Zeeland komen er steeds meer
leeg te staan. SCEZ zoekt naar
alternatieve functies.
32 ZEELAND
TWEEDE LEVEN VOOR KERKEN
Voor de familie Jorritsma is de voormali
ge katholieke kerk aan de Langeville in
Yerseke gewoon hun huis. Maar wie er
voor het eerst komt, kijkt z'n ogen uit.
>z_:
Leegstaande kerken: ze zorgen voor hoofd
pijn bij kerkbesturen, gemeenten en
dorpsraden. Een oud huis zonder func
tie breek je zonder veel scrupules af.
Maar een kerk? Die gooi je niet zomaar
plat. Aan de andere kant: gewoon leeg laten staan
is veel te duur. En dus wordt er steeds vaker ge
zocht naar alternatieve functies.
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ) doet
met het project 'Kerk, Krimp en Kans; impuls
voor Zeeuws-Vlaanderen' nu een poging om die
zoektocht te faciliteren. De gemeente Sluis werd
uitgekozen als proefgebied. „Daar staan zo'n veer
tig kerken", vertelt projectleider David Koren.
„Een deel ervan staat leeg, andere verliezen bin
nen een paar jaar hun functie." Daarnaast heeft de
gemeente Sluis te kampen met bevolkingskrimp
en daardoor met een afname van voorzieningen.
„We kijken of we die twee aspecten bij elkaar kun
nen brengen", legt Koren uit.
De Sluise wethouder Peter Ploegaert is er blij
mee. „We weten dat kerkbesturen afzonderlijk be
zig zijn met toekomstplannen. Ik dacht: het gaat
ons toch niet gebeuren dat in een bepaald dorp
drie kerken blijven staan en dat een dorp verder
op drie kerken worden gesloopt, terwijl we juist
in die plaats op zoek zijn naar een multifunctione
le ruimte." Bovendien wil de gemeente sommige
kerken ook gewoon niet kwijt. Omdat ze bijzon
der zijn, of beeldbepalend voor een dorp.
De SCEZ brengt momenteel alle kerken in de ge
meente Sluis in beeld, vertelt Koren: de cultuur
historische waarde, technische staat en het belang
van de kerk voor het dorp. „En we kijken waar in
die kern behoefte aan is. Is er al een dorpshuis,
zijn er ondernemers met plannen, dat soort za
ken. Tenslotte zoeken we uit hoeveel geld er no
dig is om tot een goede exploitatie te komen."
Daarna is het aan de politiek om keuzes te maken.
Dat is niet gemakkelijk. Moet er in elk dorp koste
wat kost minstens één kerk blijven? Ga je voor be
houd van kerken die goedkoop zijn in onderhoud,
maar die ook minder cultuurhistorische waarde
hebben? Of hou je kerken in stand die niemand
kwijt wil, maar die heel lastig te exploiteren zijn?
En al vind je een antwoord op die vragen, dan
nog ben je afhankelijk van de eigenaar, benadrukt
wethouder Ploegaert. „Met name bij de katholieke
kerken is niet alles toegestaan. Het bisdom geeft
zelfs aan: we slopen nog liever dan dat we bepaal
de nieuwe functies toelaten." En ook de omgeving
moet het pikken dat een kerk wordt omgebouwd
tot - pakweg - moskee of skatehal.
De vraag 'wat kan er wel en niet in een kerk'
komt overigens voor in een online enquête van
SCEZ. Iedereen - ook mensen die niet in de ge
meente Sluis wonen - wordt gevraagd de vragen
lijst over de toekomst van kerken in te vullen. Die
is tot 3 oktober te vinden op www.kerk.zeepeil.nl.
Nog lang niet iedereen is doordrongen van de mo
gelijkheden die kerken bieden. Bovendien komen
veel mensen nooit in een kerk. SCEZ probeert mo
menteel met allerlei initiatieven dorpsbewoners
en ondernemers de kerken in te krijgen. In
West-Zeeuws-Vlaanderen worden mamacafés ge
houden - ontmoetingsplekken voor ouders met
baby's en peuters. Onder het mom 'koken in de
kerk' gaan Zeeuwse koks eind dit jaar maaltijden
bereiden voor dorpsbewoners. Er komen debat
avonden over de toekomst van kerken en komen
de tijd staan in Breskens en Oostburg onderne
mersbijeenkomsten op het programma. Aanmel
den daarvoor kan nog tot 30 september.
Meer informatie: www.scez.nl/kerkkrimpenkans
De kerkdeur staat uitno
digend open. Iedereen
welkom, straalt het uit.
Een klein halletje door
en daarna staat de bezoeker met
een in de voormalige zaal van de
Sint Annakerk. Al moet je goed
kijken om die nog te herkennen.
Een lange gang leidt naar de ach
terzijde, waar ooit het tabernakel
stond. Aan weerszijden van die
gang zijn kamers gemaakt: voor
de verhuur en voor eigen gebruik.
De benedenverdieping heeft nog
steeds een relatief hoog plafond,
maar is fors verlaagd vergeleken
met vroeger. De Jorritsma's maak
ten halverwege een verdieping.
Die verhuren ze voor bijeenkom
sten als cursussen, recepties, foto-
shoots en yogalessen.
De ombouw van de kerk tot wo
ning, bed breakfast en multi
functionele zaal begon tien jaar
geleden, toen het gezin Jorritsma
vanuit Utrecht verhuisde naar Yer
seke. „We zochten een grote ruim
te om zowel in te wonen als het
bedrijf van Meinte in onder te
brengen", legt Maartje uit. Haar
man produceert hangmatstan-
daards. „We dachten een boven
verdieping te maken en daar te
gaan wonen, en de benedenverdie
ping als werkplaats in te richten."
Van dat idee stapten ze echter
In een lege kerk is bijna
door Martijn de Koning
De kerk en de consistorie erachter zijn omgebouwd tot woning, bed breakfast, bedrijfsruimte en multifunctone-
le vloer. Allerlei oude elementen, zoals de glas-in-loodramen, zijn intact gebleven.
