Vier dode dochters
16 GEZOND
DENKWIJZER
René Diekstra
Er zijn op dit moment vier
ouderparen, die met een
heftig probleem worste
len. Alle vier hebben ze
een dochter verloren. Volgens po
litie en justitie door zelfdoding.
Maar elk van die ouderparen be
twist dat en heeft inmiddels actie
ondernomen om de dood van
hun dochter opnieuw onder
zocht te krijgen. In kringen van
justitie, psychiatrie en psycholo
gie is men geneigd zulk gedrag
soms te zien als moeite het ver
lies van een dierbare te accepte
ren. Voor zover mij bekend, is het
bij politie en justitie geen gangba
re praktijk om psychologische au
topsie of lijkschouwing uit te voe
ren in geval van overlijden waar
bij er vermoeden maar geen ze
kerheid is over zelfdoding. Ter
wijl hiervoor al jaren geleden
door toenmalige collega's als
prof. Speyer en ondergetekende
is gepleit en een protocol is ont
wikkeld. Het gevolg van die nala
tigheid is dat niet zelden onvol
doende onderbouwd zelfdoding
wordt vastgesteld en verder on
derzoek overbodig geacht. Daar
bij worden dikwijls twee zaken
door elkaar gehaald. Namelijk
doodsoorzaak, zoals slagaderlijke
bloeding of verstikking, en me
thode (letterlijk 'weg daar naar
toe'). Er zijn vier methoden: na
tuurlijke dood, ongeval, moord
en zelfdoding. Een gouden regel
bij psychologische autopsie is dat
methode nooit uit doodsoorzaak
mag worden afgeleid. Beide die
nen onafhankelijk van elkaar on
derzocht te worden. Iemand kan
opgehangen worden aangetroffen
in een slaapkamer, maar hoe die
ophanging heeft plaatsgevonden
is daarmee geenzins bepaald. Sys
tematisch onderzoek van ie
mands psychologische voorge
schiedenis, gedragspatronen, re
cente tegenslagen en verliezen,
en nagelaten uitingen (afscheids
brief) moeten daarover uitsluitsel
geven. Bij de in 2009 op een gras
veld dood aangetroffen Eline Mel-
ters (23) heeft psychologische au
topsie niet plaatsgevonden. Hier
door is, gezien de omstandighe
den van haar overlijden, de offi
ciële conclusie zelfdoding onvol
doende onderbouwd. Dat geldt
ook voor de in 2010 in haar huis
kamer dood gevonden Michelle
Mooij (24). Ook bij de onlangs
thuis dood aangetroffen Iris van
den Hooff (23) is zelfdoding de
zeer betwistbare conclusie. Het
zelfde geldt voor de 'vierde' dode
dochter, wier naam ik op verzoek
van de betrokken advocaat weg
laat.
Ik vind dat justitie zich nog altijd
onvoldoende rekenschap geeft
van de ernstige gevolgen die een
te snelle vaststelling van zelfdo
ding kan hebben. Niet alleen
loopt daardoor mogelijk een
moordenaar vrij rond, ook wor
den nabestaanden erdoor in pijn
lijke verwarring gebracht. Als je
nooit 'iets suïcidaals' aan je doch
ter hebt gemerkt, maar autoritei
ten stellen zwart-op-wit dat haar
dood haar eigen 'schuld' was, on
der hoeveel twijfel aan jezelf
maar ook aan je dochter, moet je
dan niet gebukt gaan?
Kinderen met diabe
tes hebben het lastig
op school. Hun
bloedsuikerwaarden
schieten omhoog of
omlaag waardoor ze
insuline nodig heb
ben of snel werken
de suikers. „Ambra
en Iris kunnen nu al
les zelf. Maar vooral
jonge kinderen met
diabetes op de lage
re school hebben be
geleiding nodig",
zegt moeder Lydia
Braakman.
DIABETES 1
Mam, ik ga naar het
winkelcentrum,
even shoppen",
zegt dochter Am
bra van 14. „Is
goed, meid. Heb je
suiker bij je?", rea
geert moeder Lydia Braakman. Ambra pakt
even wat dextrose uit de kast en weg is ze.
Altijd alert blijven, dat is de dagelijkse prak
tijk voor ouders met kinderen die diabetes
hebben.
Braakman heeft twee dochters met diabe
tes 1. Ambra en haar zusje Iris van 11. Beide
kinderen hebben sinds hun 2e suikerziek
te. Naar schatting zijn er in ons land 6.500
kinderen onder de 18 jaar met deze ziekte,
waarvan 2.000 op de basisschool. Op
steeds jongere leeftijd steekt de ziekte de
kop op. En bij steeds meer kinderen. Waar
om weet niemand. De behandeling wordt
intensiever om gezond ouder worden mo
gelijk te maken. Vroeger werd vóór school
tijd gespoten en als het kind weer thuis
kwam. Tegenwoordig wordt de hele dag
door de vinger aan de pols gehouden door
een pompje met sensor of bloedsuikerme-
ter. Deze mini-computer piept wanneer er
suiker of insuline nodig is. Diabetes heb je
24 uur per etmaal.
„Ambra en Iris kunnen nu alles zelf. Maar
vooral jonge kinderen met diabetes op de
lagere school hebben begeleiding nodig. En
daar ontbreekt het vaak aan. De meeste
scholen willen niet aansprakelijk zijn en
geen insuline toedienen wanneer een kind
een hoge bloedsuikerspiegel heeft. Dus heb
je als ouder een probleem. Meestal wordt
verwacht dat je als vliegende keep binnen
tien minuten op school bent. Een derde
van de ouders stopt daarom met werken of
gaat minder werken om stand-by te zijn.
Dat eisen de meeste scholen. Er zijn zelfs
scholen die kinderen met diabetes weige
ren."
Zelf is Braakman ook gestopt met werken.
Ze had een goede baan bij de Verenigde Na
ties in Rome, en daarvoor in Bangkok. Ze
kwam naar Nederland terug toen ook haar
jongste diabetes bleek te hebben. „Neder
land is koploper in de medische kennis en
wetenschap rond diabetes. Maar de tegen
stelling met wat de maatschappij rondom
deze ziekte doet, is een enorme teleurstel
ling.
„Mijn oudste dochter ging naar de crèche
in Bangkok. Daar zeiden ze: leg maar uit
wat we moeten doen. In Italië was het net
zo. Maar dan kom je in Nederland en krijg
je te horen dat de klas te groot is of de
school te bang is voor aansprakelijkheid. Ik
René Diekstra is professor in de psy
chologie
Altijd alert op een hypo
Bloedsuikers bij diabetici gaan
hun eigen gang. De waardes schie
ten van hoog naar laag en omge
keerd, door ontelbare en elkaar
beïnvloedende factoren waar ook
wetenschappers hun vinger niet
op kunnen leggen.
Het kind loopt geen gevaar zo
lang de bloedwaardes binnen de
streefwaarden vallen. Als de waar
des te hoog zijn (hyper) heeft het
kind insuline nodig en is het goed
water te drinken. Zijn ze te laag
(hypo) dan zijn er snel werkende
suikers nodig. In het laatste geval
gaat iemand zweten, rillen, wordt
duizelig moe en hongerig.
door Peter de Jaeger
Lydia Braakman met haar
dochters die beiden diabetes
hebben. Ambra Miagostovich
achter en Iris Miagostovich
voor.
foto's Herman Engbers/HH
