Zondagskind
Inge Sedee-Lodenstijn
door Tom Tacken
Op de dag dat parachutisten operatie
Market Garden op Veghel lieten neerda
len, kwam Inge Lodenstijn ter wereld.
Net als de bevrijding was de bevalling
een hachelijke zaak...
Ergens heeft Inge Sedee-
Lodenstijn (69) nog een wa
zig, zwart-wit fotootje lig
gen. Het kiekje is bijna ze
ventig jaar oud: „Ik lig in de
wieg met bloemetjes om
me heen. Oranje, maar dat
zie je natuurlijk niet."
Als een kind van de bevrijding is Inge Lo
denstijn op 17 september 1944 ter wereld
gekomen. Dat is een bijzonder gevoel:
„Hoe zal ik het zeggen? Ik heb me er al
tijd zeer vereerd door gevoeld."
Het dorp waar ze geboren werd, Veghel,
was uitgerekend die dag het brandpunt
van Operatie Market Garden. Heftig wa
ren de barensweeën van de vrijheid. Er
belandden niet alleen bloemetjes in de
wieg van Inge Lodenstijn: „Op een dag
werd ik eruit gehaald voor de fles. Toen
ze me even later terug wilden leggen, lag
er een granaatscherf op het kussensloop
je. Die was door het raam van het zieken
huis naar binnen gevlogen, recht in mijn
wiegje."
Haar vader sprak liever over het eind van
de oorlog dan over het begin. Het einde
bracht de vrijheid en het leven, het be
gin herbergde geweld en de dood. Inge
Lodenstijn: „In mei 1940 was mijn vader
militair in Rotterdam. Bij het verdedigen
van de stad reed hij op zijn motor over
een brug. De. Duitsers namen hem en de
kapitein die achterop zat onder vuur. De
kapitein was dood. Veel meer dan dat
heeft hij er mij niet over willen vertel
len. Het moet een verschrikkelijke erva
ring voor hem zijn geweest."
Maar over de belevenissen van haar ge
boortedag mocht vader graag in geuren
en kleuren vertellen. Het is dan ook, on
danks de bange momenten, een mooi
verhaal dat zich ontvouwt tussen avond
klok en nooddoop.
Veghel is in 1944 nog een boerendorp in
Brabant, met kinderen op klompen. Bij
Slippens - nu Sligro Food - ging je nog
gewoon een kannetje melk halen. Voor
kruidenierswaren moest je bij Kareltje
van Eerd zijn, wiens kleinzoon het
Jumboconcern uitbouwde.
De familie Lodenstijn viel wel enigszins
uit de toon: „Mijn vader werkte bij de
voedselvoorziening. Hij kwam uit Nijme
gen, waar zijn vader nog een van de op
richters van voetbalclub NEC is geweest.
Mijn moeder droeg een bontjas. Je had
zo'n liedje: 'Weet je wat de mode is? Na
gellak en lippenstift'. Dat zongen de kin
deren haar wel eens spottend na."
Haar ouders trouwden halverwege de
oorlog en mochten zich al snel verheu
gen op gezinsuitbreiding. „Hoogzwanger
fietste mijn moeder twee weken lang ie
dere dag naar het ziekenhuis om daar de
nacht door te brengen. Want als ze 's
avonds of's nachts thuis weeën zou krij
gen, kon er geen dokter of wie dan ook
bij haar komen. Wie tijdens de avond
klok de straat op ging, liep immers het ri
sico door de Duitsers neergeschoten te
worden."
De weeën kwamen op een zondagoch
tend, uitgerekend op de dag dat Operatie
Market Garden begin. De Veghelnaren
stonden juichend op de daken. Het leek
voorgoed te zijn gedaan met de Duitsers.
De vrijheid daalde neer met Amerikaan
se paratroopers vanuit laag over het land
scherende vliegtuigen. Maar de vreugde
was voorbarig. De Duitsers gaven zich
nog niet gewonnen.
„Mijn vader had die dag heel wat meer
aan zijn hoofd dan de bevrijding alleen.
Hij moest de huisarts, dokter Kerssema-
kers, voor de bevalling naar het zieken
huis zien te krijgen. Vader was halverwe
ge de tuin van het ziekenhuis, toen hij
wat hoorde. Als dat maar geen Duitsers
waren. Snel dook hij een schuttersputje
in. Een uur lang durfde hij zijn hoofd
niet boven het maaiveld uit te steken.
Als ze hem onder vuur namen, kon hij
een kogel door zijn hoofd krijgen en zou
het ook met zijn vrouw fout af gaan lo
pen. Uiteindelijk verzamelde mijn vader
al zijn moed. Bleek dat de tuinman van
het ziekenhuis aan het rondscharrelen
was."
De dokter heeft zich van zijn taak gekwe
ten. Net als de bevrijding was de beval
ling een hachelijke zaak. „Mijn moeder
had vooraf bloedingen en ze had een
zwak gestel. Dat kwam door de Eerste
Wereldoorlog, die ze als kind van Neder
landse ouders in Duitsland had doorge
bracht. Daar was in die tijd aan van alles
gebrek. Ze heeft er de Engelse ziekte aan
overgehouden. In het ziekenhuis liep ze
ook nog dysenterie op."
Zondagavond rond zes uur kwam Augus
tine Maria Zdenka Liberata Lodenstijn
dan toch blakend ter wereld. Het was de
pastor van het ziekenhuis die erop stond
dat Liberata de serie doopnamen afsloot.
Een hele mondvol: „Ik ben als leerling
verpleegster op de fiets nog wel eens aan
gehouden door een agent omdat ik geen
licht had. Toen hij naar mijn volledige
naam informeerde, liet hij me maar snel
weer gaan. Veel te ingewikkeld."
De doop had nog heel wat voeten in de
aarde. „Er waren die week meer kinde
ren geboren in het ziekenhuis. Toen de
oorlog aan bleef houden en we het zie
kenhuis niet uit konden, werd tot een
nooddoop besloten. Stel je immers voor
dat een van de kinderen ongewijd om
het leven zou komen..."
Voor de nooddoop werden vijf baby'tjes
op een wel heel speciale manier naar de
kapel van het ziekenhuis vervoerd. Lo
denstijn: „Er werd een laken over een lad
der gespannen. Thssen twee sporten in
kwam steeds een kindje te liggen. Mijn
vader en een van de zusters uit het zie
kenhuis zijn zo met ons naar de kapel ge
lopen."
Ze woont nu in Den Bosch. Veghel, het
dorp van haar jeugd, is ze altijd als een
warme herinnering blijven koesteren.
„Een ideaalbeeld, eigenlijk. Nog altijd
vind ik het jammer dat ik die mooie her
inneringen niet kan delen met een broer
of een zus. Maar een tweede kind ter we
reld brengen, zou te riskant voor mijn
moeder zijn geweest."
Inge heet ze pas vanaf haar negende.
„Dat jaar zijn we van Veghel naar Vught
verhuisd en heb ik besloten om mezelf
niet langer Ineke te noemen, maar Inge.
Die naam hadden mijn ouders me al wil
len geven, maar Inge klonk in die eerste
jaren van na de oorlog nog te Duits.
Maar roep je Ineke, dan kijk ik nog altijd
om."
Ze heeft zich - letterlijk en figuurlijk -
een zondagskind gevoeld, tot haar man
vorig jaar overleed. „Hij was zeven jaar
ouder en kon zich nog goed herinneren
hoe hij als jongetje in Den Bosch de
vliegtuigen van Market Garden over had
zien komen. Nota bene in het zieken
huis van Veghel hebben ze hem nog geo
pereerd. Nou, dacht ik, daar ben je dan
weer op de plek waar je leven ooit is be
gonnen."
Kleine foto: Baby- en jeugdfoto's van Inge
Lodenstijn.
