Pretoria
Johannesburg
staander. Voor de goede orde, ik ben er
met plezier, maar het lijkt wel alsof ik er
niet hoor. Daarom fiets ik schijnbaar doel
loos heen en weer en groet iedereen zo
vriendelijk mogelijk. Zelfs bij tegenwind.
En heel langzaam kom ook ik in een rusti
ge, gezonde stemming.
Traditiegetrouw wordt ons familiediner
gebruikt in restaurant De Klimop, in het
hartje van Nes. Een immer tot grote tevre
denheid stemmend feest. En daar gebeurt
het. Hoe het komt, weet ik niet, maar na
de voortreffelijke maaltijd raak ik in ge
sprek met een verweerde eilander. Om de
een of andere reden komt de Sint Nicolaas-
viering ter sprake. Ik heb geen idee of ik
het wel verder mag vertellen, maar ik ge
loof mijn oren niet. De verjaardag van de
sint wordt op het eiland namelijk geheel
anders beleefd dan bij ons aan de wal.
De 5 december-viering lijkt in niets op het
feest dat ik ken. De sint is geloof ik wel als
goedheiligman herkenbaar, want er is spra-
Ineens realiseer ik
me dat men hier
dus niet achter
loopt, maar zijn tijd
juist ver vooruit is
ke van verkleden. Mannen komen bij el
kaar en trekken pakken aan. Zij vormen,
zo begrijp ik het, een soort clan. Het Sint
genootschap. Met mijter en staf versprei
den ze zich vervolgens over het eiland en
bezoeken hun verjaardagsfeesten.
De vrouwen van Ameland mogen in de
uren van de voorbereiding en viering niet
buiten komen. Zij wachten binnenshuis
op het verschijnen van de grijze baas.
Meldt deze zich, dan gaan de dames dan
sen. Dansen voor de sint. Van pakjesavond
is op het eiland geen sprake. Zelfs jonge
kinderen zijn reeds verdeeld in mannetjes
en vrouwtjes, met de daarbij horende hië
rarchie.
Buitenstaanders, mensen van de vaste
wal, zijn niet welkom bij de rituelen. Ver
schijnen zij toch, dan zal met harde hand
elke poging tot inmenging of fotografie
worden gedwarsboomd. Ik zie Amish-
achtige taferelen voor me. Neem me niet
kwalijk. Een soort heksenkring van vrou
wen, dansend en zingend tot de goedheili
ge opperbaas. Ik had er nog nooit van ge
hoord en heb er om veiligheidsredenen
dan ook geen oordeel over.
Maar het meest opvallende komt nog. Let
op. Er ontbreekt namelijk iemand bij de
feestvreugde. Jawel, Ameland kent geen
zwarte piet! Nooit gehad.
Ineens realiseer ik me dat men hier dus
niet achterloopt, maar zijn tijd juist ver
vooruit is. Wordt aan de vaste wal nog im
mer gesteggeld over de kleur van de hel
pende hand van Sinterklaas, op Ameland
bestaat hij gewoon niet. Het kan dus wel!
De laatste boot terug, op zondagavond, zit
stampvol. Ik kijk nog eens extra goed om
me heen. Inderdaad, opnieuw niet één.
Wonderlijk. Hoe zou men op Ameland de
kindervriend trouwens verwelkomen?
Zie ginds komt de veerpont? Ik ben be
nieuwd wie er dan naast de sint aan dek
staat te lachen. Piet is het zeker niet.
WAAR EN WAT
de spil in een netwerk van adresjes waar
reizigers kunnen logeren.
Botha's Hill, Valley of ïooo Hills, Durban.
Vlak bij Durban ligt de fraaie Vallei van
duizend heuvelen, waar het plattelandsle
ven van de Zulu's domineert. Hier logeren,
betekent: buiten zitten, uitkijken over heu
vels, spelen met kinderen en 's ochtends
worden gewekt door tientallen hanen. En
dat alles bij de alleraardigste Kwanyuswa
thuis, die behalve voor haar eigen kinderen
ook nog zorgt voor die van haar overleden
zus. Het enige dat ze van haar gasten ver
wacht, is dat ze helpen afwassen.
Uitzicht
Lookout Hill, Khayelitsha, Kaapstad.
Hét alternatief voor een kabelbaanritje de
Tafelberg op. Met een fabuleus uitzicht
over False Bay, het Kaapse Schiereiland en
de beroemde wijngebieden. Aan de voet
van de heuvel zijn werkplaatsen waar kra-
lensieraden, tassen en omslagdoeken wor
den verkocht. Tip: vlakbij, in township Lan-
ga, zijn ook handgemaakte kunstvoorwer
pen te koop. Met toeristengids Loyiso, die
hier zijn toerbedrijfje runt, eten we verder
op in de straat kippenpootjes en brood.
Park
How Long Park, Umlazi, Durban.
De 67-jarige Michael legde midden in zijn
township Umlazi een prachtig park aan op
een stuk niemandsland. Hij noemde het
How Long Park omdat de aanleg lang duur
de. Het paradijsje trekt veel bezoekers. De
beroemdste: tennisster Serena Williams.
Historische routes
Inanda Heritage Tour, Durban.
Deze townshiproute leidt vanuit Durban
langs locaties die voor de autochtone zwar
te bevolking én 'gekleurde' Indiërs van be
tekenis zijn. We passeren het huis waar de
Indiase politicus Mahatma Ghandi jaren
lang woonde en dat van ANC-oprichter Jo
hn Dube. Als eerbetoon bracht Mandela
hier in 1994 voor het eerst zijn stem uit.
Vilakazi Street, Soweto, Johannesburg.
De wereldberoemde straat en de enige ter
wereld waar twee Nobelprijswinnaars
woonden: Nelson Mandela en bisschop
Desmond Thtu. Mandeia's huis is nu een
museum, waar de dreiging van het apart
heidsregime akelig voelbaar is. Verderop
het Hector Pieterson-museum, genoemd
naar de jongen die tijdens een massale
scholierendemonstratie in 1976 werd dood
geschoten door de apartheidspolitie.
Homestay
Mama Noks, Gugulethu, Kaapstad.
Logeren in een township is een ervaring
apart, beseffen we bij Mama Noks (45) aan
tafel. Jaren geleden verruilde ze met haar
gezin haar golfplaten shack voor een ste
nen huis. In de avond gaan we met 'mama'
langs bij vrienden van haar. Na een huis
crèche met slaperige peuters komen we bij
een gezin waar de dochters op de bank eik
aars haren invlechten. Mama Noks blijkt
ZUID-AFRIK A
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 2014 REIZEN 19
KLM vliegt rechtstreeks op zowel Johannes
burg als Kaapstad. Prijzen vanaf 626 euro.
www.klm.nl
Voor informatie over en het boeken van
een townshipbezoek:
www.abangafrica.com
Meer relevante websites:
www.southafrica.net;www.mijnzuidafrika.nl
AFRIKA
In alle townships ontmoet je dolenthousiaste kinderen, hier in Umlaz. foto's Imco Lanting
