E-company
T
Het boekje is klein en een beetje gerafeld. Het LIES VOGELS-STAAL
staat vol namen en handtekeningen. Lies Vogels-
Staal wijst er een paar aan: Earl Hale, Lester
Hashey, Tony Garcia. Namen van Amerikaanse sol
daten die ze op 18 september 1944 zag; handteke
ningen van mannen die een halve eeuw later als
nog beroemd zouden worden dankzij een film
Lies Vogels is 85 en zit aan tafel. Ze laat
haar hand beschermend op haar boekje
rusten. „Ze zijn nou allemaal dood." In
gedachten gaat ze terug naar 18 septem
ber 1944: een vreemde dag, de span
ning is voelbaar. Op zondag zijn duizen
den parachutisten geland bij Son en op
maandagochtend klinkt rond de stad nog steeds het
gerommel van granaatvuur. De volgende dag ver
schijnen er Amerikaanse soldaten, vlakbij haar
ouderlijk huis in Eindhoven.
De Amerikanen zijn jongens zoals Lies nog nooit ge
zien heeft. In elk geval heel anders dan de Duitsers.
Geen gestamp van laarzen, geen geschreeuw! De
Amerikanen zijn vermoeid, dat ziet ze wel, maar
ook stoer en tegelijkertijd vriendelijk. „Voor ons wa
ren het gewoon maanmannetjes."
Zo'n tweeduizend Amerikanen bevrijden op 18 sep
tember de stad. De volgende dag breekt er een
enorm feest los. „De sfeer was geweldig, geweldig.
Dat kun je niet beschrijven." Ze staat bijna de hele
dag in de Rechtestraat, waar een onafzienbare colon
ne Britse militairen zich een weg wurmt door een
feestvierende menigte.
Als Lies 's avonds met haar vriendinnen weer naar
de Rechtestraat wil, wordt ze bij
de Paterskerk tegengehouden.
„Daar snapten we als snotapen
helemaal niks van. Ik stond met
een vriendengroepje toen we
plotseling vliegtuigen zagen
overkomen die oranje lichten
uitgooiden. Dat vonden we
prachtig. We dachten dat die
oranje lichten bij het feest hoor-
den." Maar het zijn Duitse bom-
menwerpers die hun lichtba- V^l
kens uitwerpen en de stad al
snel in een onheilspellende
gloed hullen. Lies belandt er
gens in een kelder. „Je hoorde
overal bommen vallen, lukraak.
Heel angstig. Er werd gebeden bij het leven."
Woensdag 20 september is een miezerige dag. De
oorlog is voorbij, maar de stad is kapot. „Eindhoven
zag er verschrikkelijk uit, triestig", vertelt ze terwijl
haar dochter Sylvia en schoonzoon Steph Leenhou
wers aan tafel aanschuiven. Lies bladert door het
boekje waarmee ze zeventig jaar geleden naar bui
ten rende. „Het heeft jaren in de kast gelegen.Tot
Steph mij in september 1994 belde, dat was toen
rond de herdenking van vijftig jaar bevrijding. Hij
zegt: 'Er zitten hier Amerikaanse veteranen in mijn
restaurant, waarom kom je ook niet even?' Ik op de
fiets erheen. Met m'n boekje. Ik dacht: dat kan ik
wel meenemen."
Steph: „Die mannen stonden ineens bij me op de
stoep. Of ze een kop soep konden krijgen. En bier."
De Amerikanen zijn Bill Guarnere, Babe Heffron en
Bill Maynard, veteranen van de 101e Airborne divi
sie, 506e Regiment, E-Company. Vijftig jaar eerder
hebben ze Eindhoven bevrijd, nu lopen ze wat rond
en kloppen aan bij restaurant De Waterkers van
Steph Leenhouwers. Ze zijn intussen in de zeventig.
Lies: „Een van die mannen begint in mijn boekje te
bladeren en die hoor ik iedere keer zeggen: 'guess
who'! En dan kwam hij weer een naam tegen. Iede
re keer als hij iemand van zijn compagnie tegen
kwam, schreef hij erbij: Company E 506. En dan
hoorde ik weer: 'guess who'!" De namen in het boek
je van Lies krijgen gezichten als de bejaarde man
nen vertellen over de E-Company. Het zijn prachti
ge én hartverscheurende verhalen. Over hun lan
ding in Normandië, de gevechten bij Utah Beach,
Market Garden, het Duitse Ardennenoffensief, de be
vrijding van concentratiekampen.
Steph: „Aan de blijdschap van de mensen in Eindho
ven hadden ze goede herinneringen. Maar ze waren
ook best bitter. Er leken in die tijd niet veel mensen
meer te zijn die nog wisten wat er eigenlijk gebeurd
was in de oorlog. Bill Guarnere zei in 1998 letterlijk
tegen mij: 'Wij waren hier niet, het was Mickey
Mouse'. Ik denk dat ze daarom graag bij ons waren.
Met ons konden ze volop praten over de oorlog".
Lies: „Later realiseer je je pas met wat voor span
ning die mannen hun leven lang hebben rondgelo
pen. Vreselijk."
De families raken bevriend met elkaar. Over en
weer worden bezoeken gebracht. Bill Guarnere orga
niseert ieder jaar de reünie van E-company. In 1999
nodigt hij Steph uit om er bij te zijn in Denver. Voor
de daaropvolgende reünie, in 2000 in New Orleans,
zijn ook zijn vrouw Sylvia en Lies uitgenodigd. Ook
Lies' broer Theo, die via Steph in contact gekomen
is met de veteranen, is er dan bij.
Lies: „Het was hartstikke mooi met 's avonds een
groot diner in Hotel Monteleone. En het hele spul
was er natuurlijk. Bill Guarnere, Babe Heffron, kin
deren van veteranen. Ook een paar van de jongens
die toen hun handtekening hebben gezet op 19 sep
tember 1944." Lies heeft haar
boekje natuurlijk meegenomen.
Het gaat van hand tot hand.
Haar dochter Sylvia: „Ik zal
nooit het gezicht vergeten van
Tony Garcia toen hij zijn naam
l&k terugzag. Hij had er op 18 sep-
ISs^F tember 1944 bijgezet 'glad to be
here'. Alsof hij ineens terugkeek
IH .SÉ in de tijd. Garcia was een heel
lm [M W - zachtaardige man. Hij noemde
mijn moeder: my little girl." Op
de bijeenkomst van E-Company
zijn ook mensen van de Ameri
kaanse televisiemaatschappij
HBO. Zij zijn bezig met een tien
delige mini-serie over de lotge
vallen van E-Company. Het gaat 'Band of Brothers'
heten, naar de gelijknamige bestseller van Stephen
Ambrose, en wordt geproduceerd door Steven Spiel
berg en Tom Hanks.
Steph: „'Band of Brothers' heeft therapeutisch ge
werkt. De veteranen worstelden met onverwerkte
ervaringen en daar wilden ze over praten. In Ameri
ka zelf was niemand geïnteresseerd in hun verha
len. Tot 'Band of Brothers'. Toen was E-Company in
eens wereldberoemd en toevallig juist die mannen
kenden wij."
De première van de film is in juni 2001 in Parijs.
Lies en haar familie behoren tot het selecte gezel
schap genodigden. „Het mocht een paar centen kos
ten. We kregen een diner aangeboden tijdens een
boottocht op de Seine. Werden ondergebracht in
een hotel in Parijs. En voor een voorvertoning wer
den we naar Normandië gebracht, waar twee tenten
waren neergezet op Utah Beach."
Ze bladert weer door het boekje. De handtekening
van Tom Hanks staat er ook in. En die van Steven
Spielberg. En die van de kleindochters van Roose
velt en Eisenhower. „Vorig jaar is mij al eens ge
vraagd om dit verhaal aan de krant te vertellen. Ik
vond het nergens goed voor. Toen ze bleven aandrin
gen, zei ik: 'Nou, volgend jaar zal ik er eens over na
denken, dan zijn we zeventig jaar bevrijd. Dan zijn
er nog maar weinig die het kunnen navertellen'."
Bill Guarnere, Babe Heffron en Bill Maynard, de
mannen die in 1994 bij De Waterkers aan de
Geldropseweg aanklopten voor een kop soep, zijn al
le drie overleden. Maynard in 2011, Heffron in 2013,
Guarnere in 2014.
door Leo de Boer
Kleine foto: Het boekje waarin Lies Vogels
als jong meisje handtekeningen van solda
ten verzamelde.
