Dankzij de quaggamossel is
de overlast van blauwalg op
het Volkerak zo goed als
voorbij.
32 ZEELAND
NATUUR
jggJP^
Sm# 1 1
zoute water groeide van alles dat afstierf en dan onder
aan de dijk ging liggen rotten."
De Neve heeft Rijkswaterstaat al in een vroegtijdig sta
dium een oplossing voor de blauwalgplaag aan de hand
gedaan. „Riet aanplanten op ondiepe plekken. Riet is
een heel goed filter. Kijk maar naar de Steenbergse
Vliet, daar staan de oevers vol riet en daar zie je nooit
blauwalg. Maar ja, voor zo'n simpele oplossing kunnen
al die ingenieurs en adviseurs van Rijkswaterstaat hun
salaris en honorarium natuurlijk niet waarmaken."
Rijkswaterstaat ontkent bij monde van woordvoerder
Kees jan Meeuse dat er geen blauwalgprobleem meer
zou zijn. „Het is wel minder, maar helemaal weg is
blauwalg niet. Het komt alleen later in het seizoen. We
hebben pas nog op twee plekken bij Oude Tonge en
Ooltgensplaat zwemverboden moeten instellen."
Dat er nog steeds blauwalg voorkomt, bewijst volgens
Meeuse dat de quaggamossel geen alternatiefis voor de
voorgenomen verzilting. „Bovendien is de blauwalg
niet het enige argument om het Volkerak-Zoommeer
weer zout te maken. We doen het ook omdat het als
zout watergebied makkelijker en duurzamer te beheren
is dan een zoetwatergebied."
Van Straalen en De Neve vinden dat onzin en boven
dien misleidend. „De suggestie wordt gewekt dat de
estuariene dynamiek van voor de Deltawerken wordt
hersteld. Maar die dammen liggen er nu eenmaal en
met alleen een paar gaten in de dijk maken en de slui
zen open zetten, krijg je de vroegere getijdewerking
echt niet terug", zegt Van Straalen.
De Neve vreest dat hij en nog een handjevol anderen zo
als Giel Jacobusse en Van Straalen roependen in de
woestijn blijven. „Officieel moet het kabinet nog een be
sluit nemen, maar er hebben zich nu al zoveel partijen
aan die verzilting gecommitteerd, dat Rijkswaterstaat
niet meer terug kan. Al die partijen hebben er ook iets
voor terug gekregen, de boeren op Tholen en Sint Philip-
sland krijgen zoet water via een pijpleiding, Zevenber
gen krijgt er zijn oude haven voor terug en zo heeft ie
dereen wel een argument om voor verzilting te pleiten,
zelfs mijn eigen brancheorganisatie de Hiswa. Die
denkt dat het hier straks één groot paradijs wordt voor
watersporters. Nou vergeet het maar." Dirk van Straalen
zou tegen het kabinet willen zeggen: „We hebben nu
één keer het natuurlijk milieu in het Volkerak vernield
door het gebied te verzoeten. Doe dat geen tweede keer
door het weer te verzouten."
De verwachting is dat het kabinet op Prinsjesdag be
kend maakt of de verzilting doorgaat. Vanwege de ver
trouwelijkheid van de miljoenennota wil Rijkswater
staat dat echter niet bevestigen.
Van Straalen werkt bij een ingenieursbureau dat Rijks
waterstaat heeft geadviseerd bij de verzilting van het
Volkerak-Zoommeer. Hij heeft zelf lang geloofd dat ver
zilting de enige manier was om van de blauwalgplaag
verlost te worden. „Tot ik en dat was in 2009, ontdekte
dat de natuur het zelf aan het oplossen was. Door het
verdwijnen van de blauwalg is de waterkwaliteit enorm
verbeterd. Er groeien nu volop zoetwaterplanten, het
stikt van de vissen en het is een paradijs voor watervo
gels. We hebben hier nu op de Oostvaardersplassen na
al de grootste kolonie zoetwatervogels van Nederland.
Alleen moet je het water dan niet gaan verzouten, want
dan trekken de vogels weg en sterven de vissen en plan
ten die er nu leven."
Chiel Jacobusse, ecoloog bij het Zeeuws Landschap is
het met Van Straalen eens. „Het Volkerak-Zoommeer
heeft de potentie om een tweede Oostvaardersplassen
te worden. Dat smoor je in de kiem als je gaat verzou
ten." Van Straalen pleit voor afzien van verzilting, Jaco
busse, gaat wat minder ver. „Als Zeeuws Landschap wa
ren we op zich niet tegen verzilting, maar nu we zien
dat de natuur zich in zo'n goede richting ontwikkelt,
pleiten we voor uitstel en meer onderzoek. Zoek eerst
precies uit wat voor natuur je krijgt door het inlaten
van zout water en weeg die af tegen de natuur die je nu
hebt."
Eigenaar Kees de Neve van de jachthaven in De Heen is
van meet af aan al fel tegen verzilting geweest. „Ik geef
toe: ook uit eigen belang, want dan gaan de sluizen van
het Beneden Sas weer dicht en wordt mijn jachthaven
minder goed bereikbaar. Maar ook uit principe. Verzil
ting kost kapitalen (volgens de laatste ramingen 140 mil
joen euro, JvZ) en het lost niets op. Ik ben al zo oud dat
ik de oude situatie van voor de Deltawerken nog ge
kend heb. Als kind heb ik vaak gezwommen op de zand
platen in het Volkerak, maar wat ik me uit die tijd ook
herinner is dat het toen behoorlijk kon stinken. In dat
Willemstad Moet de verzilting
van het Volkerak-Zoommeer
nog wel doorgaan? Die vraag
dringt zich op nu voor de zo
veelste zomer op rij blijkt dat
de directe aanleiding voor
het weer zout maken van de
zoete randmeren tussen West-Brabant en de Zeeuwse
en Zuid-Hollandse eilanden verdwenen is.
Die aanleiding is de blauwalg, die vooral in warme zo
mers het water van het Volkerak-Zoommeer in één gro
te, stinkende, giftige groene soep kon veranderen. Maar
sinds 2007 komt er steeds minder blauwalg voor, ook af
gelopen zomer niet, terwijl de omstandigheden ervoor
wel ideaal waren.
Dat is te danken aan de quaggamossel, die vanuit de Do-
nau via het Dounakanaal en de Rijn in de sluizen bij
Willemstad terechtkomt, mee spoelt naar het Vol-
kerak-Zoommeer en daar alle blauwalg opvreet. „Een
beter waterfilter kun je niet wensen", zegt ecoloog Dirk
van Straalen.
Volkerak hoeft niet
weer zout te worden
-
door Jan van Zuilen
M Ecoloog Dirk van Straalen:
'Kabinet, verniel het natuur
lijk milieu in het Volkerak
niet voor een tweede keer.'
