van Zwarte Madonna
een tweede leven
Zonnepanelen in plaats van geld ter
compensatie van windmolenpark
BEVELANDEN en THOLEN 29
Od&Do Polskie Delikatesy voor de
Poolse werknemers gevestigd in de
Weststraat in Kapeile.
woon op de zondagochtend", al
dus Marga van de Plasse.
De Poolse viering was een initia
tief van de plaatselijke Caritas af
deling. „We merkten dat de laat
ste banken werden bezet door
Poolse gasten. We wilden iets
voor hen terug doen. Daarom is
met de Poolse vieringen begon
nen. Om de uitwisseling te bevor
deren is na de viering koffie met
appelgebak."
De Poolse vieringen in de Bonifa-
ciuskerk zijn opgezet samen met
uitzendorganisatie AB Werkt uit
Goes. „Een goed contact met de
mensen vinden wij belangrijk.
Het katholieke geloof in Polen is
heel sterk. De Poolse werknemers
vinden het daarom heel prettig
dat er tijdens het plukseizoen een
viering in hun eigen taal is", zegt
Niek van Loenhoud van de uit
zendorganisatie.
Van Loenhoud vindt de komst
van de Poolse winkel in Kapeile
een prima initiatief. „Er zijn im
mers ook Poolse werknemers die
het hele jaar door in deze regio
werken."
KAPELLE - In de Weststraat in Ka
peile is sinds kort Od&Do (Pools
voor 'van mij tot jou') Polskie De
likatesy gevestigd. Speciaal be
doeld voor de vijfduizend Poolse
werknemers die in de regio werk
zaam zijn.
Leszek en Arek zijn blij met de
nieuwe winkel. Ze deden gisteren
enkele boodschappen. Arek werkt
al zeven jaar op de Bevelanden,
zijn collega LesZek is aan zijn eer
ste jaar begonnen. Ze rekenden
gisteren een aantal artikelen af bij
bedrijfsleidster Iwona Zapotocz-
na, het 'gezicht' van de Poolse
buurtsuper. „Het is echt een goed
idee om een Poolse winkel in Ka
peile te beginnen", zegt Leszek.
„We kunnen hier producten ko
pen die nergens anders verkrijg
baar zijn. We voelen ons hierdoor
toch een beetje thuis."
Kleine buurtsupers in Borselse
dorpen vrezen voor hun toe
komst door de komst van de Lidl
in Heinkenszand. Het wankele be
staansrecht ligt ook aan de dorps
bewoners zelf die te weinig bood
schappen doen in de eigen win
kel, blijkt uit onderzoek.
Dat heeft eigenaar Pascal van den
Broeke van Od&Do er niet van
weerhouden de Poolse delicates-
senwinkel te beginnen. „De schat
ting is dat vier- tot vijfduizend Po
len in de regio werkzaam zijn. Ik
verkoop producten die nergens an
ders verkrijgbaar zijn. Dat is na
tuurlijk het grote verschil met
een gemiddelde buurtsuper. De
Poolse mensen reden voorheen
naar Antwerpen. Het is de bedoe
ling dat ze nu bij ons komen."
In de schappen staan levensmid-
We houden in onze
winkel ook
rekening met de
wensen van onze
Poolse klanten
POLEN IN NEDERLAND
delen die rechtstreeks uit Polen
komen. „Polen zijn dol op pastei
voor op brood. Daar heb ik dus ve
le soorten van. Ik heb ook pasta-
sauzen maar dan wel met Poolse
kruiden. En in vrijwel geen enkel
product zittten conserveringsmid
delen. Want daar houden Polen
niet van."
De winkel verkoopt ook Pools
brood en Pools gebak dat met
koelwagens uit Polen naar Kapel-
Ie wordt vervoerd. „In de weekein
den willen de Poolse mensen hun
gasten iets speciaals neerzettten.
Daar hoort Pools gebak bij. Je
moet bij het runnen van een der
gelijke winkel ook rekening hou
den met de cultuur van de men
sen."
Groenten en kratten bier, met uit
zondering van Poolse flesjes en
blikken Pools gerstennat, ver
koopt hij niet. Die halen de Polen
immers voor een appel en een ei
bij de discounter. „Daar gaan we
het verschil dus niet mee maken."
Van den Broeke hoopt dat ook de
Kapellenaren zelf de weg naar
Od&Do weten te vinden. „In de
Scheldepost komt iedere week
een Pools gerecht te staan."
Gaan de plannen door dan is een
gemiddeld huishouden geduren
de de levensduur van de panelen
(de verwachting is zo'n 25 jaar) na
genoeg vrij van elektriciteitskos-
ten. Dat betekent een nóg groter
voordeel dan de in juni met
Windpark Krammer en Wisse-
wind gesloten compensatieover
eenkomst. Afhankelijk van de af
stand tot de molens heeft elke wo
ning volgens afspraak recht op
een jaarlijkse bijdrage van 240 tot
800 euro, zolang de molens er
staan. Daarnaast komt er een jaar
lijks fonds van 30.000 euro voor
het gebied beschikbaar. Wie mee-
Als tenminste 175 wonin
gen meedoen kunnen met
het compensatiegeld zonne
panelen worden gekocht
doet met het zonneproject levert
het recht op jaarlijkse compensa
tie en het evenredige deel van het
fonds in. In ruil daarvoor wordt je
woning uitgerust met een zonne
paneleninstallatie. Met Windpark
Krammer, bank, gemeente en pro
vincie kijkt de stichting hoe dit
plan uitgevoerd kan worden zon
der dat het bewoners geld kost.
Bewoners in het gebied worden
huis-aan-huis per brief geïnfor
meerd. Het project is haalbaar als
minstens 175 woningen meedoen.
Volgens Frank van Gennip van de
stichting wordt Anna Jacobapol
der daarmee gelijk het meest
duurzame gebied van Nederland.
DINSDAG 9 SEPTEMBER 2014
in Kapeile. foto Mechteld Jansen
'We voelen
ons toch een
beetje thuis'
door Frank van Cooten
Pascal van den Broeke
Sinds de Polen in 2004 toetraden
tot de EU is er een grote stroom
Poolse (arbeids)immigranten rich
ting Nederland op gang gekomen.
Poolse werknemers kunnen door
de toetreding zonder werkvergun
ning aan de slag kunnen.
Er zijn Polen die zich definitief in
Nederland vestigen. Er is ook een
groot deel dat naar Nederland
komt voor seizoensarbeid, en daar
na weer terugreist naar Polen. Een
laatste groep vestigt zich voor
meerdere jaren in Nederland,
maar heeft plannen om ooit weer
terug te gaan naar Polen.
Ruim 40 procent van de Poolse
werknemers volgt vrijwillig een
cursus om de Nederlandse taal
machtig te worden.
door Esme Soesman
I Bij de oude kerk van de gereformeerde gemeente in Waarde komen twee
starters- en twee seniorenwoningen, ontwerp Architectenbureau Roos en Ros
ANNA JACOBAPOLDER - De stichting
windmolensAJP, voorheen windmo-
lensNEE, in Anna Jacobapolder pro
beert het compensatiegeld van
windpark Krammer in te zetten
voor de aanschaf van zonnepane
len voor woningen die in het com-
pensatiegebied liggen.
