Noord-Ieren in crisis als Schotland onafhankelijk wordt
8 BUITENLAND
Meer macht
voor Schotland
Duizend mensen
stierven alleen al in
Liberia aan het
ebolavirus. Het
wordt waarschijnlijk
nog veel erger
in West-Afrika.
MONROVIA - Rond half twee
strompelen zes mensen uit een
ambulance: vier volwassenen en
twee kinderen. Ze wachten voor
de hekken van het Elwa-kamp tot
binnen matrassen vrij zijn; dus
tot er weer mensen zijn overle
den aan het ebolavirus.
De nu tweehonderd bedden in
het door Artsen zonder Grenzen
(AzG) gerunde kamp zijn niet vol
doende om alle patiënten op te
vangen. „Gisteren kwam een taxi
een zieke man brengen. We had
den geen ruimte. Vier uur later
kwam de taxi terug, met het lijk
van de man", zegt de Australische
Caitlin Ryan van AzG. Ook de ver
dubbeling van het aantal bedden,
waaraan wordt gewerkt, zal niet
voldoende zijn.
De doordringende geur van
chloor hangt tussen de tenten in
het kamp aan de rand van Monro
via, de hoofdstad van Liberia. Met
het chloor worden mensen en
hun kleding ontsmet. In het mid
den, in de high-riskzone, houden
zich ebolapatiënten, mogelijke pa
tiënten en medisch personeel op.
Die laatsten werken in gele over
alls, met dubbele handschoenen
en hoofdkappen, de kieren dicht
geplakt met duct tape.
Ze wagen hun leven om patiën
ten te verzorgen. „Ik voel me in
het pak veiliger dan buiten. Daar
weet je niet wie besmet is en ben
je niet beschermd", zegt de Deen
se teamleider Jens Pedersen.
„Maar ik ben bang voor wat ik zie.
Verschrikkelijk. Hoe snel mensen
sterven. De manier waarop."
Ebola brengt hoge koorts, diarree,
braken en bloedingen met zich
mee. Er is nog geen vaccin. Het
enige wat de verzorgers in Elwa
kunnen doen, is de patiënten
eten en drinken geven, en medicij
nen tegen braken, diarree en mala
ria. Pedersen: „Zodat het lichaam
zich kan concentreren op ebola."
De uitbraak van de ziekte in vijf
West-Afrikaanse landen is de
grootste ooit. In Liberia vielen ze
ker duizend doden, enkele duizen
den mensen zijn ziek. Ryan: „Dat
zijn de bekende gevallen. We
schatten dat het er in werkelijk
heid vier of vijf keer zoveel zijn;
In Elwa beginnen de verpleegkun
digen in hun handen te klappen.
Een ontsmette ex-patiënt verlaat
de risicozone. Dominic (24) liep
het virus acht dagen geleden op,
toen hij zijn neef afzette. Die is in
middels dood. „Waarom ik het ge
haald heb? Ik weet het niet. Ik heb
gegeten als ze zeiden dat ik moest
eten, en de pillen geslikt die ze
me gaven. De rest is geluk."
In het kamp, dat half augustus
opende, zijn tot nu toe 35 mensen
beter verklaard. Ongeveer 380
mensen overleden er. In het loka
le JFK-ziekenhuis, dat naast ebola
patiënten alleen nog spoedgeval
len doet, liggen die verhoudingen
anders. Hier liepen zo'n dertig
mensen naar buiten en stierven
er 147. Ugandese specialisten, die
al zes keer eerder een ebola-uit-
braak bestreden, runnen de ver-
afgaande op het aantal contacten
dat mensen dagelijks hebben."
De Liberiaanse regering verordon
neerde inmiddels dat alle doden
van wie de doodsoorzaak ondui
delijk is, verbrand moeten wor
den. In een crematorium, buiten
Monrovia, met brandstapels van
in benzine gedrenkt hout, wor
den 120 lijken per dag verbrand.
Ik voel me in
het pak veiliger
dan buiten,
daar weet je niet
wie besmet is
vallen vleugel. Officieel zijn er
35 bedden. Er liggen deze zater
dag 57 patiënten.
Dr. Kaia Umo Rutto runt de afde
ling. „De reden dat bij ons min
der mensen sterven, is dat wij
wel IV's (voedingsstoffen en medi
cijnen direct in de bloedbaan,
RG) aanleggen en AzG niet. Ik
weet dat AzG niet met naalden
werkt vanwege besmettingsge
vaar. Patiënten komen hier niet
om verzorgd te worden, maar om
beter te worden. Dus daar doen
we alles aan, ook werken met naal
den. Als we twintig procent kun
nen redden, is dat beter dan
niets."
Op een heldere dag lijkt het alsof
je de Schotse kustlijn kunt aanra
ken vanuit Noord-lerland. Een
zeestraat van nog geen 20 kilome
ter scheidt beide Britse deelsta
ten. De eeuwenoude banden met
Schotland zijn voor de Noord-Ier
se unionisten de voornaamste be
staansreden deel te blijven uitma
ken van de unie. De protestanten
stammen af van de Schotse kolo
nisators die vier eeuwen terug
massaal Ierlands provincie Ulster
bezetten om er de rebellie van de
katholieke bevolking tegen de
Britse overheersing de kop in te
drukken. Noord-Ierse protestan
ten koesteren nog steeds zo'n affi
niteit met 'het moederland', dat
ze zichzelf als Ulster Scots identi
ficeren. Hun nervositeit is nu zo
groot, dat komende zaterdag een
Noord-Ierse Oranjemars door
Edinburgh trekt om de Schotten
te vragen nee te stemmen.
Als Schotland onafhankelijk
wordt, is Noord-lerland een onbe
duidend stipje Groot-Brittannië,
omringd door twee buitenlanden.
„Niemand die zich afvroeg wat er
met Noord-lerland zou gebeuren,
omdat iedereen, de protestanten
incluis, ervan overtuigd was dat
Schotland nooit zou opstappen.
Nu dat plots een mogelijkheid is,
zijn de Noord-Ierse unionisten bij
zonder angstig", zegt politiek ana
list Peter Geoghegan, die tussen
Belfast en Glasgow pendelt.
„Het zou een zware, zeer moeilijk
te verwerken psychologische klap
zijn. Er is een grote migratie van
Noord-lerland naar Schotland, ze
delen cultuur en geschiedenis, er
zijn veel familiebanden. Noord-
lerland is zowat een onderdeel
van de Schotse westkust, protes
tanten zijn veel meer verbonden
met Schotland dan met de rest
van Ierland. Daarom houdt de re
gering in Dublin zich ook afzij
dig, uit vrees onrust te stoken in
het noorden van het eiland. Het
debat over afscheiding heeft aan
getoond dat er een probleem is
met het argument vóór de unie."
Tijdens de Noord-Ierse burgeroor
log konden de protestanten op
steun uit Schotland rekenen. „Die
is nu weggevallen", zegt Geoghe
gan. „Bovendien was voor de To-
ry-partij van de jaren '60 en '70
het behoud van de unie heilig en
dat is ook niet langer het geval.
De protestanten beseffen dat de
steun vanuit Westminster en van
de Britse bevolking in zijn geheel
er niet meer is. Het Noord-Ierse
unionisme maakt daarom al enke
le jaren een identiteitscrisis door,
die zal verdiepen door de Schotse
kwestie."
De Britse regering is van plan
Schotland meer macht te geven
als de Schotten ervoor kiezen bij
Groot-Brittannië te blijven. De
Schotse regering krijgt meer zeg
genschap over belastingen, uitga
ven en de verzorgingsstaat, aldus
de Britse minister van Financiën,
George Osborne tegen de BBC.
De maatregelen worden van
kracht zodra blijkt dat de Schot
ten in het referendum van 18 sep
tember tegen afscheiding hebben
gestemd.
Wachten op de dood om
zelf een bed te krijgen
REPORTAGE
EBOLA
door onze correspondent
Rik Coverde
Jens Pedersen, teamleider AzG
Zieken in het Elwa-kamp bij Mon
rovia zitten buiten hun tenten te
wachten tot ze beter worden, of
sterven, foto Rick Goverde
door onze correspondent
Mario Danneels
BELFAST - Nu de voorstanders van
een onafhankelijk Schotland in een
peiling voorop liggen, worden de
Noord-Ierse protestanten erg onge
rust. Als hun buur binnen Groot-
Brittannië zich losrukt uit de unie,
dreigt een identiteitscrisis voor
Noord-lerland.
