Een leven lang de tijd willen bevriezen
IN COMFORT
THUIS BLIJVEN
WONEN
molenaar X l'k UmJ:
De meeste
dromen
zijn bedrog
1923-2014
6 BINNENLAND
gf Ja f stuur mij de gratis brochure over trapliften
Naam Dhr Q Mevr Q
"P
Gerrit Kouwenaar was niet
alleen een van onze groot
ste moderne dichters, hij
was ook een van de meest gelau
werde. Gisteren overleed hij in
zijn woonplaats Amsterdam op
91-jarige leeftijd.
Kouwenaar wilde na de dood van
zijn vrouw Paula nog één mooie
bundel maken. Dat boek werd To
taal witte kamer (2002), een hoog
tepunt uit een groot dichterschap.
Het was zijn meest persoonlijke
bundel, al was het maar vanwege
het herhaaldelijk gebruik van 'ik',
dat Kouwenaar altijd zorgvuldig
gemeden had. Zijn thematiek was
onveranderd gebleven. Ook bij de
jonge Kouwenaar draaide het al
om de dood, de tijd en de stilte.
„De dood is een poëtisch thema.
Het is het rare niets dat in je vlees
gaat zitten", zei de dichter.
Zoals zijn poëzie was, was de
dichter: tot in de puntjes ver
zorgd. Hij had een.ietwat deftig
voorkomen, geaccentueerd door
Gerrit Kouwenaar
een gesoigneerde snor en een be
schaafd stemgeluid. Wie foto's
van de jonge en de oude dichter
naast elkaar zet, ziet niet eens zo
veel verschil. De rijzige jongeman
vereenzelvig je niet direct met de
rebel die als vooraanstaand lid
van de Vijftigers een frisse wind
door de naoorlogse dichtkunst
liet waaien.
Kouwenaars vader was journalist
en 'een groot voorlezer'. Het ge
zin verhuisde in 1940 van Amster
dam naar het kunstenaarsdorp
Bergen. Hier leerde hij de culture
le elite kennen, onder wie de dich
ter Adriaan Roland Holst. Kou
wenaar raakte sterk beïnvloed
door de 'prins der dichters', zoals
blijkt uit zijn eerste bundel Vroe
ge voorjaarsdag, die hij op 18-jari-
ge leeftijd in eigen beheer uitgaf.
In Amsterdam werkte hij mee
aan een illegaal tijdschrift, werd
daarvoor gearresteerd en zat zes
maanden in de gevangenis. Toen
hij vrijkwam, dook hij onder.
Kouwenaar publiceerde na de oor
log eerst novellen en geëngageer
de romans als Ik was geen soldaat
(1951). Hij sloot zich met zijn
vrienden Constant (Nieuwen-
huys), Jan Elburg en Lucebert aan
bij de Experimentele Groep Hol
land. Uit dit kunstenaarscollectief
kwam later Cobra voort, een revo
lutionaire groep schilders rond Ka-
rel Appel en Constant. Verwant
hieraan waren de Vijftigers, de
dichtersbeweging waartoe ook
Remco Campert en Hugo Claus
behoorden.
Hun poëzie was revolutionair. De
Vijftigers zetten zich af tegen de
literaire braafheid van de traditio
nele dichtkunst en wilden daarin
meer avontuur, speelsheid en vrij
heid. De gevestigde (literaire) or
de moest aanvankelijk niets heb
ben van de rebelse dichtersclub.
Kouwenaar was van de Vijftigers
een buitenbeentje. Als Lucebert
de 'taalverrijker' was, dan was
Kouwenaar de taalzuiveraar. Bij
hem vormde elk gedicht een taal
bouwsel op zich. In zijn vroege
poëzie was hij tamelijk steriel en
onpersoonlijk. Het zorgde ervoor
dat Kouwenaars poëzie de naam
kreeg onderkoeld en afstandelijk
te zijn, hermetisch ook, een
woord waarvan hij gruwde.
Om in zijn levensonderhoud te
kunnen voorzien, maakte Kou
wenaar veel vertalingen, onder
meer van het werk van Brecht,
Schiller, Sartre en Dürrenmatt.
Daarvoor kreeg hij in 1967 de pres
tigieuze Martinus Nijhoff-prijs.
Zijn poëzie maakte intussen
school en zo groeide Kouwenaar
uit tot de meest invloedrijke dich
ter van de Vijftigers. Hij werd al
tamelijk vroeg bekroond met de
P.C. Hooftprijs (1970) en de Prijs
der Nederlandse Letteren (1989).
In het najaar van 2008 verscheen
een van zijn laatste werken: Val
lende stilte, een keuze uit eigen
werk ter gelegenheid van zijn 85e
verjaardag.
Kouwenaar leefde letterlijk en fi
guurlijk in twee werelden: 's zo
mers in Frankrijk, 's winters in
Nederland. Hij schreef om de tijd
te bevriezen, wat 'menselijker
wijs onmogelijk is'. Vroeg of laat
wordt immers iedereen door de
tijd ingehaald. „Maar", zei hij indi
rect verwijzend naar zijn werk,
„als het goed is, beklijft er iets,
heeft die dooie dichter een paar
woorden achter elkaar gezet die
duurzamer zijn dan alle stof."
Voor elke bocht een passende trapliFt
Wilt u ook langer thuis blijven wonen?
De voordelen van een Molenaar trapliFt
J3
Den Dekkers droom was één van
de vele honderden die in de vorm
van tekeningen, gedichten, wen
sen en liedjes werden aangebo
den aan het kersverse konings
paar Willem-Alexander en Maxi
ma. Met 1,5 miljoen gedrukte
exemplaren moest dat toch wel
een reactie opleveren? Maar nee.
„Ik heb me daar hogelijk over ver
baasd", zegt hij. Toegegeven, een
landmark van 100 meter hoog kost
wat. Maar dan hebben we net
zo'n beeldbepalend bouwwerk als
het Atomium in Brussel. „Echt
een symbool."
Ook voor Radboud van Casteren
uit Amsterdam blijft het bij dro
men. Hij had twee enorme eilan
den in de vorm van de letters N
en L in het Markermeer gewenst.
Na publicatie in het Droomboek is
hij op een informatiebijeenkomst
geweest over het natuurherstel-
plan in het Markermeer. „De pro
jectleider ziet er echt helemaal
niets in."
En ook Joey Juan Harling (23) uit
Almere had iets meer verwacht
van zijn idee om volkstuinen op
elke school aan te leggen. „Een di
recteur van een basisschool heeft
me toegevoegd op Linkedln. Ik
heb het er eens met een kennis
over gehad. Dat was het."
Volgens Jacco Bartelds van het in
middels opgeheven Nationaal Co
mité Inhuldiging, was het niet de
bedoeling dat het Droomboek zou
leiden tot concrete plannen. „Het
ging om dromen van een ideale
samenleving en deze met elkaar
te delen als inspiratie."
B
door Nico de Boer
Rechte
trap
Buiten
bocht
Binnen-
bocht
Adres
Postcode
Plaats
Telefoon
E-mail wk36_M5_pzc
Zonder postzegel naar: Molenaar, Antw. nr. 506, 8070 VB Nunspeet
Niets fijners dan in uw vertrouwde omgeving kunnen
blijven wonen. Een traplift biedt u de mogelijkheid om
uw gehele huis te blijven gebruiken. Als onafhankelijk
specialist zullen wij met u in gesprek gaan en uw trap
bekijken om u het gepaste advies te geven. Doordat
wij alle topmerken trapliften leveren, hebben wij altijd
een gepaste oplossing voor u. In comfort thuis kunnen
blijven wonen, dat is wat Molenaar u wilt bieden.
Bel gratis 0800 - 27 40 400 voor de gratis
brochure of kijk op www.molenaar.nl
Onafhankelijk advies
Altijd een passende oplossing
voor uw trap
Levering binnen 24 uur mogelijk
Vanaf 2395,-
Vrijblijvend thuis uitproberen?
A 0 O K N
handicare
Gratis brochure?
Bel 0800-27 40 400
Bel 0800-27 40 400
door Lilian Dominicus
APELDOORN - Het had Johannes
den Dekker (84) uit Gorinchem
prachtig geleken als zijn droom
was uitgekomen. Zijn ontwerp van
een superglobe voor Nederland
kreeg een plek in het Droomboek,
dat vandaag een jaar geleden ver
scheen.
