Nescio redt
Zierikzee
DIZZIE 17
Oud-Rabobanktopman en CD A-coryfee
Herman Wijffels opent de reeks lezingen en
interviews van deze krant in Middelburg.
y,mv ws®
Bundels vol poëzie en verhalen
In het Zeeuws gezegd
Herman Wijffels is na
tuurlijk de gedroom
de seizoensopening
van de reeks inter
views en lezingen,
die de krant en boek
handel de Drvkkery
samen organiseren in de Kloveniersdoe
len in Middelburg. Zet hem maar in uw
agenda: vrijdag 12 september om 13.00
uur. PZC-verlaggever Ernst Jan Rozen-
daal spreekt dan met de man, die wel
wordt omschreven als 'de beste premier
die Nederland nooit heeft gehad'.
Financieel-economisch journalist Jan
Smit publiceerde eerder dit jaar De op
dracht of de vele gezichten van Herman
Wijffels. Daarin wordt de in 1942 in het
gehucht Turkeye - tussen IJzendijke en
Waterlandkerkje - geboren boerenzoon
van vele kanten en door vele 'kenners'
belicht. Het is een portret van een man
met idealen - duurzame wereld, invoe
lend leiderschap - die als bestuursvoor
zitter van de Rabobank opereert in de
wereld van het grote geld. Hij neemt uit
drukkelijk afstand van 'het grote
graaien': „De economie is er voor de
mensen, en niet omgekeerd."
Dat uitgangspunt heeft hij in al zijn
functies uitgedragen - bij de Rabobank,
bij de Wereldbank, als voorzitter van de
Sociaal Economische Raad.
Om de man te begrijpen, wordt vaak te
rugegrepen op zijn jeugd. Zelf doet hij
dat ook. Zijn vader overleed aan een
hartaanval in 1962, zijn moeder twee
jaar later aan borstkanker. Herman was
24 jaar, toen hij wees werd. Zijn jongste
zusje was twaalf. Met zijn vijf broers en
zussen besloot hij het boerenbedrijf
voort te zetten. Herman studeerde eco
nomie in Tilburg en nam een toezicht
houdende rol op zich. In een interview
met de PZC zei hij enkele jaren geleden:
„We hebben samen de vraag gesteld:
blijven we als gezin bij elkaar of gaan
we uit elkaar? We besloten bij elkaar te
blijven en hebben de rollen verdeeld.
Zo ben je op slag volwassen." In het
boek van Jan Smit zegt hij het zo (pag.
53): „Van het ene op het andere mo
ment krijg je volwassen verantwoorde
lijkheden. Je moet zorgen dat ieder
een toch zijn pad in het leven vindt, en
een opleiding volgt die hij of zij zonder
dat ongelukkige toeval ook zou hebben
gevolgd. Ik viel in een verantwoordelijk-
heidsplooi. Dat is iets wat in de loop
van mijn loopbaan zo is gebleven."
Inmiddels kan hij het wat rustiger aan
doen. Hoewel: wie hem benadert voor
een lezing, krijgt al gauw te horen dat
bijna alle dagen volgepland zijn. Zo veel
verandert er nou ook weer niet.
X .H.F. Grönloh, in 1882 geboren
I te Amsterdam, in 1961 te Hil-
I versum gestorven, had geen
Zeeuwse papieren. Desondanks
schreef hij onder de naam Nescio
de mooiste regels over
Zeeland die er bestaan,
te vinden in zijn verhaal
'De uitvreter'. De hoofd
personen Bavink en Japi
kijken uit over Veere en
verre omgeving: 'En daar
had je Goes en Lange
Jan, den toren van Mid
delburg, de spil van Wal
cheren, het hart dier we
reld. En 't tij kwam in en
't tij ging uit; 't water
rees en viel. En iederen
avond kwam de manke
havenmeester en maakte
eerst 't lichtje aan op 't
Noorderhoofd, de palen
wering.'
We weten dat hij juli
1908 in Zeeland was, al
leen, precies veertien da
gen. Nog niet zo lang ge
leden kwamen uit die tijd twee
overrompelende documenten aan
het licht, door Nescio-specialiste
Lieneke Frerichs uitgegeven on
der de titel Brieven uit Veere. Eerst
is de stemming van de schrijver
niet bijster opgewekt. Voor Vlis-
singen luidt de recensie 'nix an'
en in Middelburg vindt hij het
'criant vervelend'. Maar in Veere
de post kan 'naar den Kampveer-
schen Toren' - geniet hij. En wij
genieten mee.
Andere tijden! Tijden dat je onbe
kommerd kon schrijven over het
doden van een zeehondje: 'De Ar-
nemuider had 'm in een omme
zientje bij z'n achterpooten in de
hoogte en maakte 'm met zijn wa
terlaarzen af voordat i goed wak
ker was.' Toch is Grönloh ook de
schrijver van een natuurdagboek
waarin hij veel meer uitstapjes
naar Zeeland beschrijft. In sep
tember 1946 is hij even terug in
Veere. Juni 1950 weer, hij logeert
op het bekende adres. In 1952 is
hij nogmaals in Zeeland, en be
treurt dan het verdwijnen van de
klederdracht.
Hij had ook een grote genegen
heid voor Zierikzee. In 1953 krijgt
Nescio lucht van boze plannen. Er
gaat een brief naar Heemschut
over de voortvarende burgemees
ter die de 'oue rommel' wil oprui
men. Eerder had hij in een kran
tenstukje gepleit: 'Laat ons Zierik
zee houden'. We mogen hem
dankbaar zijn, vanwege 'De uitvre
ter' en vanwege zijn optreden als
redder van Zierikzee. Het was
misschien het P.S. dat het 'm
deed, hij wilde geen antwoord
met 'iets over het terugzetten van
de klok. Dat ken ik. Daar hadden
de Nazi's 't ook altijd over.'
De uitvreter,
Titaantjes
Dichtertje
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 2014
www.pzc.nl/zeelandgeboekt
PRESENTATIE POLDERGEEST EN VERDWAALDE OEVERLOPER
In de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg
worden zaterdag 13 september om
14.00 uur twee boeken gepresenteerd:
de poëziebundel Poldergeest (14,95 euro)
van André van der Veeke uit Terneuzen,
en de verhalenbundel Verdwaalde oeverlo
per (15,- euro) van Johan Everaers uit
Noordgouwe. Beide auteurs maken deel
uit van de redactie van het Zeeuwse lite
raire tijdschrift Ballustrada.
Van der Veeke dicht over o.a. landschaps
ervaringen en familiegeschiedenissen.
Everaers bundelt korte verhalen over rei
zen, onderwijs, kunst en natuur. De mees
te verhalen verschenen eerder in Ballustra-
da en het natuurblad Sterna.
ZEEUWSE SPREUKENKALENDER
Iemand van d'n bak biete(n). Dat bete
kent: iemand verdringen, eventueel ook
als vrijer. En: 't Trekt (trokt) 'ier az 'n
spui(e) - het tocht hier erg. Twee voor
beelden uit de Zeeuwse Spreukenkalen
der 2015 (12,95 euro), die pas is versche
nen. Dialectkenner Rinus Willemsen uit
Biervliet stelde de kalender samen.
Herman Wijffels: 'de beste premier die Nederland nooit heeft gehad', foto ANP
Altijd verantwoordelijk
door Jan van Damme
Herman Wijffels in de Kloveniersdoelen Mid
delburg: vrijdag 12 september, 13.00 uur.
Interview: Ernst Jan Rozendaal, verslaggever
van de PZC.
ZEEUWSE SCHRIJVERS
door Mario Molegraaf
Nescio
Pseudoniem van
J.F.H. Grönloh
1882-1961
Auteur van
